شهرداد روحانی: علاقه‌ای به صحبت در مورد آن شخص ندارم

 نیمه مرداد سال جاری بود که علی‌اکبر صفی‌پور مدیرعامل بنیاد رودکی، شهرداد روحانی را به‌عنوان رهبر ثابت ارکستر سمفونیک تهران معرفی کرد. پیش از آن در جلسه‌ شورای هنری ارکسترها که 18 اردیبهشت‌ماه برگزار شد، مسائلی مطرح و سبب استعفای علی رهبری از سمت رهبری ارکستر سمفونیک تهران شد.

اتفاقی که تبعات آن بعد از گذشت هشت ماه همچنان ادامه دارد و از جمله آن‌ها می‌توان به نامه اخیر علی رهبری به وزیر جدید فرهنگ و ارشاد اسلامی اشاره کرد.

یازدهم آذر نخستین کنسرت ارکستر سمفونیک تهران به رهبری شهرداد روحانی در تالار وحدت برگزار خواهد شد. در این کنسرت آثار آهنگسازانی از دوره‌های مختلف از جمله باخ از دوره باروک، برامز از دوره کلاسیک و سن‌سان از دوره رمانتیک نواخته می‌شود.

آن‌چه در ادامه می‌خوانید گفت‌و‌گویی است با رهبر ثابت ارکستر سمفونیک تهران شهرداد روحانی که از جدیدترین کنسرت این ارکستر، سولیست‌های ایرانی آن، تلاش برای تقویت روابط بین‌المللی ارکستر سمفونیک، نظرش نسبت به نامه اخیر علی رهبری، پرداخت یا عدم پرداخت حقوق نوازندگان ارکستر و مسائل دیگر گفته است.   

چه قطعاتی در کنسرت ارکستر سمفونیک در شامگاه یازدهم آذر اجرا خواهند شد؟

در این کنسرت قطعاتی از یوهانس برامز موسیقیدان بزرگ آلمانی در سبک رمانتیک، گابریل فوره آهنگساز فرانسوی، ‌یوهان اشتراوس آهنگساز اتریشی، پیوتر ایلیچ چایکوفسکی آهنگساز سرشناس روسی، کامیل سن‌سان آهنگساز فرانسوی دوره رمانتیک و یوهان سباستین باخ آهنگساز و نوازنده آلمانی اجرا می‌شود.

انتخاب این قطعات بر چه اساسی صورت گرفت؟

ما تلاش کرده‌ایم آثار آهنگسازانی از دوره‌های مختلف را اجرا کنیم. به عنوان مثال من از دوره باروک قطعه‌ای از باخ، از دوره کلاسیک قطعه‌ای از برامز و از دوره رمانتیک قطعه‌ای از سن‌سان را انتخاب کرده‌ام. این انتخاب‌ها موجب می‌شود مخاطبانی که به دیدن این کنسرت می‌آیند با آثار آهنگسازانی از دوره‌های مختلف موسیقی آشنا شوند.

یکی از مشخصه‌های کار شما اجرای قطعاتی جدید و شنیده نشده است. این اتفاق در کنسرت اخیر ارکستر سمفونیک هم رخ می‌دهد؟

بله. در کنسرت ارکستر سمفونیک تهران تعدادی از قطعات برای اولین بار در ایران اجرا می‌شوند که هم چالشی برای نوازندگان ارکستر به وجود می‌آورد و هم برای مردمی که به دیدن برنامه می‌آیند جذاب است. ما تا روز یازدهم آذر چند جلسه تمرین دیگر هم خواهیم داشت تا به آمادگی کامل برسیم.

شما همواره روابط بین‌المللی و بینافرهنگی خوبی با موزیسین‌های خارجی داشته‌اید. این اتفاق در ارکستر سمفونیک هم رخ خواهد داد و شاهد اجرای بین‌المللی آن خواهیم بود؟

من تنها چند ماه است که مسئولیت رهبری ارکستر سمفونیک را بر عهده گرفته‌ام. نمی‌توان انتظار داشت در عرض چند ماه کارهای خیلی بزرگی انجام شود ولی در فکر گسترش روابط  فرهنگی بین ارکستر سمفونیک تهران با ارکسترهای کشورهای دیگر هستیم که روند خاصی هم دارد. این روند ممکن است گاهی اوقات طولانی شود و فقط به شخص من مربوط نیست اما صحبت‌هایی برای اجرای برنامه توسط ارکستر در خارج از ایران انجام شده است که احتیاج به زمان دارد و مطمئنا یکی پس از دیگری عملی خواهد شد.

هر چند این روزها بیشتر تمرکزم بر بالا بردن سطح کیفی و توانایی‌های تکنیکی اعضای ارکستر است که این اتفاق هم در حال وقوع است و از این نظر بسیار خوشحال و راضی‌ام.   

در مورد حضور نوازندگان و رهبران ارکستر خارجی چطور؟

من نمی‌دانم چه اصراری بر حضور نوازندگان یا رهبران ارکستر خارجی به عنوان مهمان در ارکستر سمفونیک تهران وجود دارد. ما قبل از هر چیز باید به فکر نوازندگان داخلی‌مان باشیم و بعد به فکر دعوت از نوازنده خارجی. دعوت از نوازندگان خارجی واقعا کار دشواری نیست و افراد زیادی هستند که دنبال کار می‌گردند و در صورت دعوت بسیار هم خوشحال می‌شوند اما این اتفاق شامل هزینه‌هایی اضافی است که در صورت تامین می‌توان در مورد آن فکر کرد.

پس اولویت‌تان دعوت از موزیسین‌های خارجی به عنوان نوازنده مهمان نیست؟

 زمانی که شما از یک نوازنده سولیست خارجی دعوت به همکاری می‌کنید باید به هزینه هواپیما، خرج هتل، خورد و خوراک و دستمزدش هم بیندیشید و در واقع نسبت به یک سولیست ایرانی هزینه‌های اضافه‌ای به مجموعه بنیاد رودکی به عنوان متولی این امر تحمیل می‌شود.  

ترجیح من این است که نه صرفا در بحث هزینه بلکه به شکل کلی در درجه اول موزیسین‌های داخلی‌مان مورد حمایت بیشتری قرار بگیرند و پس از تامین نیازهای آن‌ها به آن دسته از موزیسین‌های ایرانی بیندیشیم که در خارج از ایران زندگی می‌کنند و سپس به دعوت موزیسین‌های خارجی بپردازیم.

اکنون هیچ دلیلی نمی‌بینم یا کمبودی احساس نمی‌کنم که حتما باید از یک سولیست خارجی دعوت به همکاری کنم یا یک رهبر مهمان خارجی بیاورم. به نظرم باید صبر کرد و اجازه داد ارکستر به رهبر دائمی خود عادت کند و کمی پیش برود و بعد از آن اگر بقیه شرایط هم مهیا بود این اتفاق رخ خواهد داد.

سولیست‌های ارکستر سمفونیک در کنسرت یازدهم آذر چه کسانی خواهند بود؟

در کنسرت یازدهم آذر دو نفر از نوازندگان ارکستر سمفونیک خودمان خانم مونیکا لران سرگروه ویولون دو و آقای علیرضا چهره‌قانی که در گروه ویولون دو فعال است سولیست برنامه هستند که اتفاق بسیار جالبی است و من از این مسئله بسیار خوشحالم. من به راحتی می‌توانستم با یک تماس تلفنی دو سولیست از خارج از ایران دعوت کنم اما آیا کار درستی بود؟ پاسخ من به این سوال منفی است.

گمان می‌کنم این که سولیست خارجی به ایران بیاید و بعد از یک یا دو جلسه تمرین، برای دو یا سه برنامه روی صحنه برود و روز بعد هم خداحافظی کند، اثر مثبت آن چنانی برای ما نخواهد داشت ولی وقتی من دو سولیست ایرانی دارم که نوازندگان ارکستر سمفونیک تهران هستند و به آن‌ها میدان می‌دهم که سولو اجرا کنند طبیعتا همواره در خاطر خودشان و دیگران خواهد ماند و موجب پیشرفت، افزایش اعتماد به نفس و خودباوری‌شان می‌شود و تلاش می‌کنند بهتر از قبل کار کنند.

امکان سولیست شدن برای سایر نوازندگان ارکستر سمفونیک هم وجود دارد؟

من این پیشنهاد را به تمام نوازندگان ارکستر سمفونیک داده‌ام و به آن‌ها گفته‌ام همه شما می‌توانید در جایگاه سولیست قرار بگیرید به شرطی که توانایی‌های خود را به من نشان دهید و قانع‌ام کنید قابلیت سولیست بودن را دارید.

میانگین سنی ارکستر سمفونیک چند سال است؟

گفته می‌شود بیش از نصف جمعیت کشور ما زیر 30 یا 35 سال هستند. این نکته در ارکستر سمفونیک هم وجود دارد و اکثر نوازندگان ما جوان هستند. به طور دقیق نمی‌دانم میانگین سنی چند سال است اما می‌دانم اکثرا جوانند و این نشانه بسیار خوبی است.

یکی دیگر از نکات مثبت ارکستر سمفونیک تهران این است که همه نوازندگان ایرانی هستند و ما نوازنده غیرایرانی در ارکستر نداریم. ارکستر سمفونیک‌های اروپایی، آمریکایی و حتی آسیایی معمولا نوازنده غیربومی هم دارند ولی ما خوشبختانه تمام نوازندگان‌مان ایرانی هستند.

نوازندگان به صورت تمام وقت در اختیار شما هستند؟

بله و تا آخر سال هم قرارداد دارند.

علی رهبری به تازگی نامه‌ای برای وزیر جدید فرهنگ و ارشاد اسلامی ارسال کرده است. این گونه اتفاقات تاثیری بر کار شما می‌گذارد؟

من نه توجهی به این مسائل دارم و نه از نظرم این گونه نامه‌نگاری‌ها ارزشی دارند. برای این که ما کارهای مهمتری داریم که باید به آن‌ها رسیدگی کنیم. من ماجرای این نامه جدید را شنیده‌ام ولی از مضمون آن اطلاعی ندارم و هیچ علاقه‌ای به صحبت در مورد این شخص و آن‌چه در نامه‌هایش می‌نویسد در خود احساس نمی‌کنم. در واقع نه وقت این کار را دارم و نه علاقه‌اش را.

یکی از مسائلی که بارها و بارها مطرح شده است بحث کهنگی سازها و نیاز آن‌ها به تعویض و تعمیر بوده است. این مسئله در چه حال است؟

آن مشکلات کمابیش وجود دارد اما در حال رسیدگی و پیگیری است.

مشکل دیگر پرداخت نشدن حقوق نوازندگان است. شما خود به شخصه پیگیر این مسئله خواهید بود یا بر عهده شخص دیگری است؟

ترجیح می‌دهم این نکات در مصاحبه و گفت‌و‌گوهای عمومی مطرح نشود چون به نظرم این‌ها مسائل داخلی ارکستر است. همه در حال تلاش‌اند این مشکلات را حل کنند و شاید هنوز به آن نقطه ایده‌آل نرسیده‌ایم اما مسائل مالی چیزی نیست که من بخواهم در مصاحبه‌هایم در مورد آن صحبت کنم.

این‌ها مسائل داخلی ارکستر است. من مسئول هنری ارکستر هستم و طبیعتا نسبت به نوازندگان ارکستر و رعایت حق‌و‌حقوقشان حساس هستم. این گونه سوالات را باید از مسئولین مالی و اداری ارکستر بپرسید نه از من.

یکی از نکاتی که هنگام تمرین بارها از زبان شما شنیده می‌شود جمله جلو فکر کنید است. تاکیدتان بر این نکته از کجا می‌آید؟

گروه‌های مختلف ارکستر در صورتی که کمی تمرکزشان به هم بخورد از لحاظ ریتم و حالت قطعات با هم هماهنگ نمی‌شوند. منظور من از جمله جلو فکر کنید حفظ ریتم قطعات است. اگر گروه‌های مختلف با هم هماهنگ نباشند ریتم‌ها پس و پیش خواهد شد و برای همین من گاهی اوقات به آن‌ها تذکر می‌دهم که جلوتر فکر کنید، به این معنا که تمرکز بیشتری داشته باشید تا از بقیه عقب نیفتید.

با توجه به تجربه سال‌های گذشته، آیا می‌توان گفت ارکستر سمفونیک تهران نسبت به ارکستر ملی از اقبال عمومی کم‌تری برخوردار است؟

در همه جای دنیا ارکستر سمفونیک را به عنوان سفیر فرهنگی یک کشور می‌شناسند. ما خوشبختانه در ایران هم ارکستر سمفونیک داریم و هم ارکستر ملی که هر دو می‌توانند سفیر فرهنگی باشند.

ما شامگاه یازدهم آذر روی صحنه خواهیم رفت و چند روزی هست که همه بلیت‌های کنسرت‌مان تمام شده است و همین نکته به معنای اقبال عمومی نسبت به ارکستر سمفونیک است.