رقابت گازی ایران و روسیه دور از چشم نیست

رویداد۲۴-با گذشت حدود 20 سال از آغاز توسعه فازهای مختلف پارس جنوبی، در حالی که ایران آماده بود تا در سال 1385 از رقیب قطری خود در برداشت از فازهای پارس جنوبی پیشی بگیرد، تحمیل تحریم غیر قانونی غربی‌ها علیه ایران، فرصت مجددی را در اختیار شیخ نشینان قطر قرار داد تا با استفاده از فرصت طلایی تحریم نفتی و گازی ایران، با برداشت حداکثری گاز طبیعی از پارس جنوبی و تولید سالانه 77 میلیون تن گازمایع شده به بزرگترین تولید و صادرکننده LNG جهان تبدیل شوند.

با مرور فراز و فرودهای مختلف توسعه پارس جنوبی اما این روزها ایران خود را برای برداشت برابر گاز طبیعی از پارس جنوبی آماده می‌کند و می تواند با تولید روزانه 600میلیون متر مکعب تا پایان سال جاری هم تراز رقیب قطری خود شود و از آن جا که قطری‌ها به حداکثر ظرفیت تولیدی خود دست یافته اند تا سال آینده ایران می تواند با برداشت روزانه بیش از 700 میلیون مترمکعب گاز طبیعی از قطر در توسعه و برداشت این میدان مشترک گازی سبقت بگیرد.

محمد مشکین فام مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس در این باره گفت: هم اکنون تولید روزانه گاز از پارس جنوبی به حدود ۴۸۰ میلیون مترمکعب در روز رسیده که با بهره برداری از دو خط لوله دریایی آسیب دیده این ظرفیت تولید تا چند هفته آینده به حدود ۵۴۰ میلیون مترمکعب در روز افزایش می‌یابد.

مشکین فام در پایان با اعلام اینکه در مجموع تا پایان امسال تولید گاز ایران در پارس جنوبی به حدود ۵۷۰ میلیون مترمکعب افزایش می‌یابد، خاطرنشان کرد: با توجه به ظرفیت تولید ۶۰۰ میلیون مترمکعبی تولید گاز قطر و محدودیت‌های این کشور برای برداشت گاز عملا تا پایان امسال برداشت روزانه گاز ایران و قطر در پارس جنوبی برابر خواهد شد.

وزیر نفت نیز چند روز گذشته در برنامه‌ای تلویزیونی از بهره برداری از فازهای ۱۷ ،۱۸ ،۱۹ ،۲۰  و ۲۱ تاپایان سال خبر دارد و گفت: این فازها اسفند ماه به دست رییس جمهور افتتاح می‌شوند. ظرفیت گاز شیرین فاز ۱۹، دو فاز متعارف ۱۷ و ۱۸ و فازهای ۲۰ و ۲۱، شش فاز پارس جنوبی ۱۵۰ میلیون متر مکعب است و مجموع ظرفیت تولید سالانه گاز به ۵۰ میلیارد متر مکعب می‌رسد.

رییس جمهور نیز در سخنرانی خود در روز ۲۲ بهمن اعلام کرد که در پارس جنوبی در همه دولت‌های گذشته، ۱۰ فاز به بهره‌برداری رسید و تا پایان دولت ۱۱ فاز به بهره‌برداری خواهد رسید.

با این تفاسیر به نظر می رسد با برنامه ریزی های صورت گرفته ایرانی ها موفق شدند پس از سال ها فراز و نشیب سرانجام عرصه رقابت را از قطری ها بربایند. منتهی قطر تنها رقیب گازی ایران در جهان نیست و شاید بهتر باشد در فضای پسا برجام مسؤولان حوزه نفت و گاز برنامه ریزی هایی را برای رقابت با غول نفتی جهان؛ روسیه ترتیب دهند تا در آینده بازار نفتی گسترده تری در اختیار ایران قرار گیرد.

محمدعلی صادقی کارشناس مسائل نفتی در همین رابطه در گفت و گو با نوآوران اظهار داشت: از مجموع گازطبیعی استخراج شده در ایران ۳۳ درصد گاز همراه و ۶۷ درصد را گاز غیرهمراه تشکیل می‌دهد. ایران بعد از کشور روسیه از نظر حجم ذخایر گازطبیعی در جایگاه دوم قرار گرفته است.

از آنجا که به طور معمول ۱۶۶ مترمکعب گاز طبیعی معادل یک بشکه نفت خام در نظر گرفته می‌شود، مطالعات حجم ذخایر گازطبیعی این کشور را برابر با ۲۱۶ میلیارد بشکه نشان داد. البته در برخی از مطالعات حجم ذخایر گازطبیعی در ایران  بیشتر از روسیه اعلام شده که این مساله نشان‌دهنده شرایط استراتژیک ایران در عرصه جهانی است.

یکی از بزرگترین و مهمترین حوزه‌های گازطبیعی در دنیا حوزه گازی پارس‌جنوبی است که ۱۹ درصد از کل ذخایر گازی جهان را در خود جای داده است. این حوزه که با کشور قطر مشترک است؛ برای بهره‌برداری نیازمند جذب میلیاردها دلار سرمایه است.

مجموع ذخایر نفت  ایران در سال ۲۰۱۵ میلادی برابر با ۱۳۷ میلیارد بشکه  بود که برابر با ۱۰ درصد از کل ذخایر نفت دنیا است. این حجم از ذخایر نفتی در کنار دارا بودن ۱۶ درصد از ذخایر گاز طبیعی دنیا، ایران را در موقعیت ویژه‌ای از نظر حجم ذخایر انرژی قرار داده است. در سال ۲۰۱۵ سهم گاز همراه ساحلی به کل ذخایر گازطبیعی ایران برابر با ۱۳.۵ درصد اعلام شده؛ در حالیکه سهم گازغیرهمراه ساحلی برابر با ۱۸.۴ درصد از کل ذخایر گازطبیعی در این کشور است.

گاز همراه فراساحلی تنها یک درصد از ذخایر گازطبیعی  ایران را تشکیل می‌دهد؛ ولی حجم گاز غیرهمراه فراساحلی به کل ذخایر گاز طبیعی در ایران برابر با ۶۷.۱ درصد از کل ذخایر گاز طبیعی است.‌ ایران و قطر مالک بزرگترین حوزه گازی دنیا هستند. حوزه گازی پارس‌جنوبی یا گنبد شمالی (نامی که قطر برای این حوزه در نظر گرفته است) بزرگترین حوزه دنیا از نظر حجم ذخایر است .

دومین حوزه بزرگ دنیا حوزه اورنگوی متعلق به کشور روسیه است و این کشور مالک سومین حوزه گازی بزرگ دنیا با نام یامبورگ هم هست. چهارمین حوزه بزرگ گاز طبیعی دنیا متعلق به الجزایر و پنجمین حوزه متعلق به روسیه است. در میان بیست و دو حوزه بزرگ گاز طبیعی دنیا، شش حوزه به ایران تعلق دارد و روسیه مالک هشت حوزه است.

*نوآوران