تضاد در مهاجرت بازیگران به شبکه های ماهواره ای و پخش فیلم های ایرانی!

پس از گذشت چندین ماه از مهاجرت برخی هنرپیشه های ایرانی به شبکه ماهواره ای GEM TV هنوز هم برخی در مورد کوچ هنرپیشه ها سخن  می گویند. اینکه چرا از ایران مهاجرت کردند؟ آیا فساد اخلاقی در سینما برایشان مشکل ساز شده بود و یا مشکلات مالی و اقتصادی آنها را به مهاجرت وادار کرده است؟
 
نکته جالبی که این روزها توجه خیلی را جلب کرده این است که اگر مهاجرت هنرپیشه ها به شبکه های ماهواره ای جای سوال دارد و در هاله ای از ابهام است پس چرا فیلم هایی که در ایران ساخته می شود در ماهواره تبلیغ می شود؟ ابهام و سوال در این زمینه به نظر عاقلانه تر می آید، چرا که اگر آن هنرپیشه ها ترک وطن کرده اند به دلایل شخصی بوده و یک تصمیم جدید برای تغییر زندگی خود گرفته اند. اما چرایی پخش تبلیغات فیلم های ایرانی جز تعجب پاسخی برای آن پیدا نمی شود. دیگر مهاجرت و کشف حجاب هنرپیشه های زن ایرانی فراموش شده است و اکثر افراد به این فکر می کنند که چه اتفاقی باعث شده تا فیلم های ایرانی بدون هیچ مانعی در ماهواره پخش شود.

گفته می شود در ایام نوروز تمام تبلیغات بین سریال ها فیلم های درحال اکران در ایران بوده است و این یکی از عوامل تاثیر گذار در فروش میلیاردی فیلم ها شده است. حال باید دید چرا مردم از رسانه ملی فاصله گرفته اند و مخاطب پروپا قرص ماهواره شده اند و اخبار خود را در در آنجا دنبال کنند ویا رسانه ملی در جذب مخاطب خود دچار سستی و ضعف شده است.

اما شاید پیش از پرداختن به خوب و بد و درست یا غلط این نظر ببینیم اصلا ماجرا چه بوده است.
 
اگرچه تبلیغ فیلم‌ها در ماهواره ممنوع اعلام شده است و محمدرضا فرجی مدیر کل امور سینمایی سازمان سینمایی می‌گوید: «هنرمندانی که آثارشان مجوز ارشاد را دارد همانگونه که در ذیل پروانه نمایش فیلم‌ها ذکر شده است حق تبلیغ در شبکه‌های ماهواره‌ای را ندارند. موضوع مطرح شده تنها درخواست شورایعالی تهیه کنندگان از رئیس سازمان سینمایی بوده است و قابل بررسی است اما هنوز مجوزی در این خصوص صادر نشده است و در حال حاضر  هیچ تغییری در تصمیم وزارت ارشاد صورت نگرفته است.» اما ظاهرا همیشه راه فرعی وجود دارد.
 
شکل تبلیغات ماهواره‌ای و راه فرعی هم به‌اینصورت است که اگرچه این کار از سوی وزارت ارشاد ممنوع اعلام شده است اما خدمات ارائه شده از سوی شبکه‌های خارجی آنقدری وسوسه کننده هست که بعضی از دلسوزان سینما برایش راه میان‌بر پیدا کنند.
 
 راه میان‌بر هم این است که یک نفر بصورت خودجوش! که همینطوری دلش می‌خواهد یک فیلم فروش خوبی داشته باشد، یک نمایش‌دهنده خارجی برای فیلم مورد علاقه‌اش پیدا می‌کند. بعد، مثلا فیلم در پستوی خانه یکی از رفقایش در ونکوور کانادا یک نوبت نمایش داده می‌شود یا اصلا فقط یک قرارداد صوری بسته می‌شود. پشت بندش، همین می‌شود برگ برنده و مجوز که اگر یکی اعتراض کرد بگویند: به هیچکس ربطی ندارد. این تبلیغات از سوی اکران‌کننده خارجی به شبکه داده شده است. از سوی دیگر شاید تهیه‌کننده‌ها هم ناگزیر از این دور زدن باشند. وقتی فلان تهیه‌کننده دستش به هیچ جا بند نیست و برای کار فرهنگی‌اش (فارغ از اینکه تعداد اندکی از فیلم‌ها اصولا ضدفرهنگی هستند) مورد حمایت درخوری قرار نمی‌گیرد و برای تبلیغات داخلی هم باید کلی هزینه کند تا شاید فیلمش پول خودش را برگرداند، آنوقت تبلیغ در شبکه‌های فارسی‌زبان خارجی بدجوری وسوسه‌کننده می‌شود.

سریال کشف حجاب بازیگران زن ایرانی چه پایانی خواهد داشت
گروهی از کارشناسان معتقدند این دسته از رفتارها بیشتر نشانه خلا شخصیت و کمبود عاطفی این افراد است. کسانی که در کنار مردم کشور معروف شده اند، حال به مرحله ای رسیده اند که به باورها و اعتقادات همین مردم بی توجهی می کنند.

عده ای نیز بر این باورند که چنین رفتارهایی را باید نشانه فضای نه چندان سالم سینمای ایران دانست و ریشه آن را در نوع تعاملات حرفه ای و غیر حرفه ای پشت صحنه سینما و تولید اقار سینمایی جستجو کرد. به هرحال به نظر می رسد این اتفاق ها هنوز در سطح واکنش کاربران فضای مجازی و تحلیل های رسانه ای باقی مانده و نهادهای مسئول اقدام جدی دراین باره انجام نداده اند.

حسین نوش آبادی، سخنگوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در این رابطه می گوید: اگر عمدی در این کار باشد طبق ضوابطی که قبلا به آنها اعلام شده با آنها برخورد می کنیم. برخی از هنرمندان مدیر برنامه هایشان صفحه های مجازی را هدایت می کند. اگر محرز شود که خودش را این کار را کرده با او برخورد می کنیم اما اگر مدیر برنامه هایش این عکس را گذاشته باشد سریع تر باید جلوی کار را بگیرد. اما بعید به نظر میرسد با چنین موضع گیری هایی بتوان جلوی ادامه چنین رخدادی را گرفت.

طرح موضوع تبلیغ فیلم‌های سینمایی در شبکه‌های ماهواره‌ای بار دیگر توجه‌ها را به مشکلات تبلیغ فیلم‌ها در صداوسیما و نفوذ ماهواره در جامعه جلب کرده است.

خاطرات اغلب سینماگران درباره تبلیغ فیلم‌هایشان در ماهواره به نیمه نخست دهه 80 بازمی‌گردد؛ موضوعی که به تازگی به صدر خبرها بازگشته است. در سال‌هایی که شبکه‌های ماهواره‌ای فارسی‌زبان نوپا بودند و هنوز مانند امروز نتوانسته بودند این حجم از تماشاگر را جذب کنند، تبلیغات برخی از فیلم‌های سینمایی سر از این شبکه‌ها در می‌آورد. تبلیغاتی که همزمان با اکران فیلم‌ها در سینماها از شبکه‌های ماهواره‌ای پخش می‌شد و به دلایل مختلف شیوه مطلوبی برای سینماگران جهت تبلیغ فیلم‌هایشان بود.

موضوع پخش تبلیغ فیلم‌ها در ماهواره، در سال‌های نخست دهه 80 تبدیل به یکی از موضوعات بحرانی سینما شد؛ مساله‌ای که مورد تایید مسئولان نبود و بالاخره نتیجه اعتراض گروه‌هایی به این موضوع ممنوعیت تبلیغ فیلم‌ها در ماهواره‌ها شد. کار به جایی رسید که در پروانه نمایش فیلم‌های سینمایی به این نکته اشاره شد که اجازه تبلیغ فیلم‌ها در ماهواره وجود ندارد.
 
با این حال هر از گاهی تبلیغ برخی از فیلم‌ها در شبکه‌های ماهواره‌ای دیده می‌شد و به گفته صاحبان آثار در این شرایط فیلم در کشورهای خارجی روی پرده بوده و تبلیغی که از ماهواره پخش می‌شد به این اکران خارجی اشاره داشت.
  
قانونی شدن تبلیغ در ماهواره
محدودیت‌های تحمیل شده از سوی صداوسیما برای تبلیغ فیلم‌ها در تلویزیون از یک سو و از سوی دیگر محبوبیت شبکه‌های ماهواره‌ای در میان انبوه مخاطبان برخی از تهیه‌کنندگان را به این نتیجه رسانده که بهتر است برای عبور از مشکل تبلیغ فیلم‌ها سراغ رئیس سازمان سینمایی بروند و از او بخواهند قانون ممنوعیت تبلیغ فیلم‌ها در ماهواره برداشته شود.

جمعی از تهیه‌کنندگان چندی پیش با حجت‌الله ایوبی دیدار کردند و در این جلسه درباره موضوعات مختلفی از مبارزه با قاچاق فیلم‌های سینمایی، دانلود فیلم‌ها و البته تبلیغات ماهواره‌ای صحبت کردند.

به گفته مهرداد فرید نایب‌رئیس انجمن صنفی تهیه‌کننده، کارگردانان سینمای ایران در مورد پخش تبلیغات ماهواره‌ای فیلم‌های سینمایی در این جلسه این‌طور صحبت شده است: «باتوجه به اینکه سازمان صداوسیما از پخش تیزر‌های سینمایی امتناع می‌کند و قیمت‌های سرسام آور مطالبه می‌کند و نیز از خرید فیلم‌های ایرانی خودداری می‌کند، تهیه‌کنندگان سینما بتوانند از شبکه‌های فارسی‌زبان ماهواره برای تبلیغات فیلم‌هایشان استفاده کنند.»
برخی اخبار نشان از آن دارد که رئیس سازمان سینمایی نیز اشاره کرده که این موضوع مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
 
قدرت رقیب
برخی از تهیه‌کنندگان شرکت‌کننده در جلسه دیدار با رئیس سازمان سینمایی از کسانی هستند که در سال‌های اخیر همواره در مورد نفوذ شبکه‌های ماهواره‌ای در میان مخاطبان ایرانی هشدار داده‌اند، اما مجموع شرایط این سینماگران را به جایی رسانده که خود درخواست تبلیغ فیلم‌شان را از ماهواره مطرح می‌کنند.
 
به نظر می‌رسد درصورتیکه صداوسیما در سیاست‌های خود در زمینه تبلیغات فیلم‌های سینمایی تغییراتی ایجاد نکند، این مسیر گشوده شبکه‌های ماهواره‌ای است که می‌تواند میزبان مهمانان جدید باشد و بار دیگر مچ رقیب خود را بخواباند.