آتش‌بس در جنگ تجاری؟

رویداد۲۴-دیروز دو نشانه از آتش‌بس موقت در میدان جنگ تجاری مشاهده شد. اولین نشانه به چرخش سیاست ارزی چین مربوط می‌شد. عقب‌نشینی ارزی پکن به ۳ دلیل عمده مربوط می‌شود. یکی کاهش نرخ رشد اقتصادی چین در آخرین گزارش رسمی است. دومین دلیل خطر خروج سرمایه‌گذاران از بازار‌های مالی چین به سمت کشور‌های خارجی است. آخرین دلیل نیز ماهیت آسیب‌رسانی تنش‌های تجاری بود.

 

از همین‌رو دیدگاه مقامات پکن نرم‌تر شد و سیاست تلافی‌جویانه ارزی خود را تعدیل کردند. نشانه دوم نیز با دیدار چهارشنبه دونالد ترامپ و ژان کلود یانکر، رئیس کمیسیون اروپایی، در کاخ‌سفید مشاهده شد. این دیدار لحظه‌ای حساس در اوج تقابل میان این دو متحد دیرینه به شمار می‌رفت. یانکر در این باره گفته است: «ما اینجاییم برای توضیح و فهمیدن اینکه چطور می‌توان مانع جنگ‌تجاری شد.» کمیسیونر بودجه اتحادیه اروپا نیز روز چهارشنبه اعلام کرد اتحادیه اروپا آماده رایزنی با آمریکا برای کاهش دوجانبه تعرفه‌ها است.

 

شرط اولیه چنین گفت‌وگویی حذف تعرفه‌های فولاد و آلومینیوم از سوی دولت آمریکا عنوان شد. دونالد ترامپ در خصوص این پیشنهاد کمیسیون گفت: «آمریکا و اتحادیه اروپا باید تمام تعرفه‌ها، موانع و یارانه‌های تجاری را حذف کنند.» این نشانه‌ها بارقه‌های امید برای دستیابی به یک صلح اقتصادی را افزایش داده است.

ارز جمهوری خلق چین، هفته گذشته سقوط آزاد خود به قعر یک‌ساله را در برابر دلار آمریکا به نمایش گذاشت. تضعیف بالغ بر ۷ درصدی برابر دلار ظرف ۳ماه اخیر، یوآن را به قعر جدول بازدهی ارز‌های آسیایی در این دوره سوق داد. پس از اکران پرده اول نمایش نزول «رنمینبی»، بانک‌های بزرگ محلی این کشور دست به کار شدند تا از نمایش پرده نزول دوم پیشگیری کنند.

 

دودستگی کارشناسان در متد جنگی چین
رویکرد برخی از کارشناسان نسبت به استفاده پکن از سلاح پولی پس از اقدامات بانک مرکزی و بانک‌های ایالتی چین درخصوص مداخله برای تثبیت نرخ ارز، تغییر الزامات مربوط به ذخایر رسمی بانک‌های تجاری و اجرای بسته انبساطی ۷۴ میلیارد دلاری معکوس شد. مقامات پولی پکن به سرمایه‌گذاران فعال در بازار داخلی این کشور اطمینان داده بودند که با نوسانات نرخ ارز مقابله خواهند کرد. نتیجه انتشار این خبر همزمان با مداخله نهاد پولی در بازار، یوآن را نزدیک به یک درصد در برابر دلار آمریکا تقویت کرده بود.

 

تضعیف «رنمینبی» به‌عنوان اهرم مقابله‌ای پکن علیه تعرفه‌گذاری کاخ سفید، یک وجه منفی برای بازار داخلی چین به همراه دارد. افت بیش از اندازه ارزش یوآن در برابر دلار منجر به شکل‌گیری جریان خروج سرمایه از بازار داخلی این کشور می‌شود؛ چراکه دارایی سرمایه‌گذاران با ریسک افت ارزش مواجه خواهد شد. بانک مرکزی چین تمایل چندانی به بروز این جریان ندارد بنابراین به‌منظور جلوگیری از نزول بیشتر یوآن، سیاست‌های پولی انبساطی موقت در دستورکار بانک‌های بزرگ این کشور قرار گرفت که به مداخله مستقیم در بازار ارز روی آورد. با این حال، نزول ارزش رنمینبی ادامه یافت و کف یک‌ساله جدیدی را تجربه کرد.
نوسان یوآن ادامه دارد...

آخرین تحرکات یوآن در بازار «آف‌شور» (Offshore) (بازار ارز خارج از مرز‌های چین) به افزایش تقاضا برای انواع دیگر دارایی‌هایی که نسبت به نوسانات ارزی مقاومت دارند، منجر شد. نوسان ۳ماهه یوآن در برابر دلار براساس شاخص بازار ارز هنگ‌کنگ به سقف سال ۲۰۱۸ میلادی نزدیک می‌شد. بنابر گزارش وال‌استریت ژورنال، تداوم این وضعیت در نهایت به ثبت رکورد جدیدی در تعداد قرارداد‌های آتی مبتنی بر دلار و یوآن آف‌شور منتهی شد. بر اساس گزارش صرافی‌های فعال در هنگ‌کنگ ارزش کل این مبادلات به ۲ میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار رسیده بود که بخشی از آن به مداخله ارزی بانک مرکزی چین مربوط می‌شد.

 

ابهام در قدرت سلاح ارزی چین علیه آمریکا
یوآن ظرف ۳ ماه اخیر نزدیک به ۷ درصد ارزش خود را در برابر دلار آمریکا از دست داده که پیش از این کمتر دیده شده است. تضعیف ارز چینی پس از ثبت یک دوره صعودی در برابر دلار رخ داد. در حالی‌که یوآن تا انتهای ماه مه میلادی، در محدوده مثبت حرکت می‌کرد، سایر ارز‌های مرجع و به‌ویژه ارز بازار‌های نوظهور تحت‌فشار شاخص دلار نزول قابل‌توجهی را تجربه می‌کردند.

 

اما از ابتدای ماه ژوئن، «رنمینبی» نیز مانند سایر ارز‌ها وارد سراشیبی شد. همانقدر که مقاومت یوآن در برابر دلار غیرمنتظره به‌نظر می‌آمد، تضعیف نزدیک به ۴ درصدی آن از ابتدای ماه ژوئن تا روز سه‌شنبه نیز برای سرمایه‌گذاران و تحلیلگران بازار جهانی ارز غیرعادی بود. تسریع موتور کاهشی رنمینبی ظرف کمتر از یک هفته (هفته قبل)، زمینه‌ساز بروز نگرانی شدید سرمایه‌گذاران فعال در بازار‌های مرتبط با چین شد.
بازگشت سایه جنگ ارزی

هفته گذشته تنش‌های مربوط به جنگ تجاری با نزدیک شدن به موعد اعمال موج اول تعرفه‌های واشنگتن علیه واردات از پکن، بر شدت نگرانی‌ها در بازار جهانی سهام افزوده بود، در واقع تضعیف کم‌سابقه یوآن از آغاز تاثیر تنش‌های تجاری بر بازار ارز حکایت داشت. منشا نااطمینانی سرمایه‌گذاران، رویکرد سیاست‌گذاری پولی بانک خلق چین به‌شمار می‌رفت.

 

با توجه به این موضوع که مکانیزم تعیین نرخ ارز در چین شناور نبوده و به‌صورت دستوری برای مبادله در بازار مشخص می‌شود، شیوه مداخله بانک مرکزی چین (PBOC) مهم‌ترین منبع موثر بر روند آتی بازار این کشور خواهد بود. این نهاد تمایلی به تضعیف پرشتاب یوآن ندارد؛ چراکه ریسک خروج سرمایه نتیجه نزول بیش از اندازه ارزش رنمینبی در سال‌های اخیر بوده است.

 

بروز چنین وضعیتی، عامل بازدارنده مقامات اقتصادی چین در استفاده از سلاح ارزی علیه واشنگتن محسوب می‌شود. سرمایه‌گذاران فعال در بازار‌های مرتبط با چین نیز حساسیت زیادی به کلید خوردن سناریوی خروج سرمایه دارند.