توقف پروژه «هسته‌ای زدایی» در کره؛
سیگنال‌های متفاوت کره شمالی به آمریکا و معمای پیونگ یانگ/ کیم اون جونگ، ترامپ را بازی داد؟
پس از فرایند گفتگو‌های پیونگ یانگ با آمریکا، اعلام شد که رهبر کره شمالی بر مراحل انجام آزمایش یک سلاح فوق مدرن در این کشور نظارت کرده است.
رویداد۲۴ تحولات تازه در کره شمالی، بحث پایان بحران اتمی این کشور و بهبود روابطش با آمریکا را در ابهام قرار داده است. به نظر می‌رسد برنامه آمریکا و دولت ترامپ برای حل بحران کره آنگونه که تصور می‌شد خوب پیش نرفته است. روز گذشته کره شمالی یک موشک تازه آزمایش کرد هرچند گفته شده که این موشک تاکتیکی بوده و دور برد نیست با این حال این آزمایش پیام سیاسی متفاوتی را برای واشنگتن دارد.
روز جمعه اعلام شد کیم جونگ اون، رهبر کره شمالی بر مراحل انجام آزمایش یک سلاح جدید فوق مدرن در این کشور نظارت کرده است.
خبرگزاری رسمی کره شمالی در حالی این خبر را منتشر کرد که مذاکرات میان عالی‌ترین مقامات این کشور و آمریکا بر سر موضوع «هسته‌ای زدایی» در شبه جزیره کره مراحل حساس خود را طی می‌کند.
این نخستین بار پس از آغاز فرایند گفتگو‌های پیونگ یانگ با آمریکا و همسایه جنوبی بر سر برنامه‌های هسته‌ای و موشکی است که کره شمالی از انجام یک آزمایش تسلیحاتی خبر می‌دهد.
خبرگزاری رسمی کره شمالی بدون اشاره به ماهیت سلاح آزمایش شده و با اعلام موفقت آمیز بودن آن تصریح کرد: «کیم جونگ اون ضمن بازدید از پایگاه آزمایش‌های آکادمی علوم دفاعی بر مراحل انجام تست یک سلاح جدید تاکتیکی و فوق مدرن نظارت کرده است.»
در گزارش خبرگزاری رسمی کره شمالی همچنین آمده است: «ساخت و توسعه سلاح یاد شده مدت زمانی طولانی را به خود اختصاص داده است. این سلاح در ادامه تلاش‌ها برای ارتقاء سیستم آسیب ناپذیر دفاعی در کشور و نیز تقویت قوای نظامی ارتش صورت گرفته است.»
بر اساس این گزارش کیم جونگ اون "رضایت کامل" خود را از نحوه آزمایش این سلاح اعلام و آن را به عنوان نقطه عطفی در تقویت بنیه نظامی و قدرتمندتر شدن نیرو‌های نظامی این کشور توصیف کرده است.
به نظر می‌رسد این توضیحات و تاکید بر "تاکتیکی" بودن این موشک برای کاستن از حساسیت‌ها نسبت به آن بوده است. تسلیحات تاکتیکی معمولا به انواعی از اسلحه اطلاق می‌شود که برای استفاده در صحنه نبرد ساخته شده و برخلاف تسلیحات استراتژیک، عموما برد و قدرت تخریب کمتری دارد و برای حمله به هدف‌های دوردست و احتمالا غیرنظامی به منظور تاثیرگذاری بر روند کلی جنگ طراحی نشده است.
پیونگ یانگ ماه آوریل گذشته از توقف آزمایش‌های هسته‌ای و تست موشک‌های بالیستیک خود خبر داده بود. این رویکرد جدید کره شمالی برای تنش زدایی با همسایه جنوبی و نیز توقف خصومت‌ها با واشنگتن، ملاقات تاریخی میان رهبر این کشور و دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا را به همراه داشت.
رئیس جمهوری آمریکا پس از آن بار‌ها از رفتار پیونگ یانگ و تعهد این کشور به توقف برنامه‌های هسته‌ای و موشکی تعریف و تمجید کرده است. حتی او در توصیفی گفت که من و رهبر کره شمالی عاشق هم هستیم!
پس از آزمایش این موشک آمریکا واکنش محتاطانه‌ای نسبت به آن داشت. وزارت امور خارجه آمریکا در واکنش به این مسئله اعلام کرد که نسبت به تعهدات پیونگ یانگ و نیز تضمین‌های مطرح شده توسط رهبر کره شمالی در جریان ملاقات تاریخی با دونالد ترامپ اطمینان کامل دارد.
یک سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در اظهاراتی خاطرنشان کرد: «رهبران دو کشور ماه ژوئن در سنگاپور بر سر روند قطعی و قابل راستی آزمایی هسته‌ای زدایی به توافق رسیده و متعهد شده اند در جهت ساخت آینده‌ای بسیار روشن برای کره شمالی تلاش کنند.»
سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در ادامه یادآور شد که کشورش بر سر اجرای این تعهدات همچنان با مقامات کره‌ای در تماس و گفتگو است و اطمینان دارد که تعهدات پیشین به خوبی رعایت می‌شود.
سیگنال‌های متفاوت کره شمالی
با این حال ناظران این آزمایش موشکی را در راستای سیگنال‌های متفاوت اخیر کره شمالی ارزیابی می‌کنند. درست است که آزمایش اخیر بیانگر یک عمل خلاف توافقات پیونگ یانگ و واشنگتن نیست، اما بیانگر آن است که کره شمالی حاضر نیست خواسته‌های آمریکا را چشم بسته بپذیرد.
پیام این آزمایش موشکی این است که رهبر کره شمالی همچنان اصول اصلی حکومت این کشور یعنی پایبندی به ارتش و افزایش بنیه دفاعی و تهاجمی را فراموش نکرده است.
از سوی دیگر سیگنال‌های دیگری نیز وجود دارد که نشان می‌دهد توافق رهبران دو کشور به کندی در حال اجراست و حتی برخی ادعا می‌کنند متوقف شده است.
شواهدی وجود دارد که دوکشور منتظرند قدم بعدی را دیگری بر دارد. چندی پیش قرار بود مذاکرات برای انجام دومین دیدار رهبران دو کشور برگزار شود. در همین راستا قرار بود نفر دوم کره شمالی یعنی کیم جونگ چول به نیویورک سفر کند و با مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا دیدار و گفتگو کند. اما این سفر به دلایل نامعلومی از سوی طرف کره‌ای لغو شد.
موضع رسمی در آمریکا این است که ملاقات به زودی دوباره برگزار می‌شود، دونالد ترامپ از وضع مذاکرات بسیار راضیست و تا زمانی که تحریم‌ها علیه کره شمالی پابرجاست او چندان عجله‌ای هم ندارد. کره جنوبی نیز از رسانه‌ها خواسته است که این ماجرا را "تفسیر به رای" نکنند. با این حال این نشانه مثبتی قلمداد نمی‌شود.
پیشتر در اواسط مهر ماه مایک پمپئو به کره شمالی سفر کرده و با کیم جونگ اون دیدار کرده بود. پس از آن دیدار وزیر امور خارجه آمریکا گفت که با کیم جونگ اون، رهبر کره شمالی، توافق کرده که رهبران دو کشور دیدار دوم خود را "در اسرع وقت" برگزار بکنند.
او دیدار سه ساعته خود با رهبر کره شمالی را "خوب"، "سازنده" و "گامی به جلو" در راستای هدف خلع سلاح هسته‌ای توصیف کرده بود.
از طرف دیگر اخیرا یک اتاق فکر آمریکایی، مدعی شد کره شمالی دست‌کم ۱۳ سایت موشک‌های بالستیک دارد که آنها را اعلام نکرده است.
مرکز مطالعات بین‌المللی استراتژیک سیاتل اعلام کرد که این سایت‌ها در سراسر کره شمالی قرار دارند.
در همین حال کره شمالی حدود دو هفته پیش از این نیز تهدید کرده بود که اگر آمریکا برخی از تحریم‌های این کشور را لغو نکند، گسترش برنامه موشکی‌اش را از سر می‌گیرد. مقامات آمریکایی به این گزارش واکنشی نشان نداده اند. اما اگر این گزارش صحت داشته باشد می‌تواند کل تصمیم کره شمالی برای خلع سلاح را با تردید مواجه کند.
البته کره شمالی در کنار سیگنال‌های منفی به آمریکا سیگنال‌های مثبتی هم داشته است. دو روز پیش این کشور اعلام کرد یک شهروند آمریکایی که به صورت غیرقانونی وارد این کشور شده را اخراج خواهد کرد.
خبرگزاری دولتی کره شمالی با انتشار این خبر اعلام کرد فرد یاد شده لورانس بروس بایرون نام دارد. وی از ۱۶ اکتبر و زمانی که به صورت غیرقانونی از چین وارد کره شمالی شد، در بازداشت به سر می‌برد.
بر اساس همین گزارش، بایرون در جریان بازجویی‌ها در کره شمالی اعتراف کرده که "به دستور سازمان اطلاعات و امنیت ایالات متحده (سیا) غیرقانونی وارد کره شمالی شده است. "
این خبر در حالی اعلام می‌شود که فردی با نام مشابه یک سال پیش در زمانی که قصد داشت غیرقانونی وارد کره جنوبی شود، بازداشت و به ایالات متحده بازگردانده شده بود.
ریشه اختلاف
به عقیده ناظران دلیل این سیگنال‌های متناقض کره شمالی این است که اساسا در دیدار تاریخی کیم جونگ اون و ترامپ در تابستان توافق محکم و چفت و بست داری بر سر هدف اصل یعنی "خلع سلاح هسته‌ای" و "پایان تحریم ها" صورت نگرفته است.
امضای توافق سنگاپور پایان راه نبود، بلکه اول راه بود چرا که بر روی جزییات آن هیچ توافقی صورت نگرفته بود. از همان ابتدا نیز کره شمالی اعلام کرد قائل به اجرای یک روند پایاپای و تدریجی است، از طرف دیگر آمریکا نیز تاکید کرد پس از خلع سلاح کره شمالی تحریم‌ها لغو خواهد شد.
به این ترتیب به نظر می‌رسد تا زمانی که این اختلاف حل نشود، خلع سلاح نیز اجرا نخواهد شد. شاید کره شمالی آزمایش اتمی انجام ندهد و برخی سکو‌های پرتاپ موشک را نابود کند، اما به نظر نمی‌رسد همه دستاورد‌های اتمی خود را در این بازی قمار کند.
از سوی دیگر دونالد ترامپ نیز نشان داده است به جای اینکه به دنبال توافق واقعی بر سر مسائل مختلف با کشور‌های دیگر باشد بیشتر به دنبال آن است که بتواند ابعاد رسانه‌ای ماجرا را بزرگ کند و با سروصدای فراوان از پیروزی سیاست هایش سخن بگوید.
به نظر می‌رسد در این مورد آمریکا شاید به وضعیت موجود راضی است و همانگونه که ترامپ گفته "عجله‌ای ندارد". از طرف دیگر کره شمالی نیز با دوری از تنش به دنبال گسترش روابط خود با کره جنوبی و کشور‌های دیگر از جمله روسیه و چین است که شاید از این طریق بتواند بر مشکلات اقتصادی غلبه کند.
نباید فراموش کرد که رهبر کره شمالی نیز دست بازی برای توافق با ترامپ ندارد. او در داخل کشور در محاصره سیاستمداران و نظامیانی تندرو است که به راحتی به ایده‌ها آشتی طلبانه تن نمی‌دهند.
روز جمعه اعلام شد کیم جونگ اون، رهبر کره شمالی بر مراحل انجام آزمایش یک سلاح جدید فوق مدرن در این کشور نظارت کرده است.
خبرگزاری رسمی کره شمالی در حالی این خبر را منتشر کرد که مذاکرات میان عالی‌ترین مقامات این کشور و آمریکا بر سر موضوع «هسته‌ای زدایی» در شبه جزیره کره مراحل حساس خود را طی می‌کند.
این نخستین بار پس از آغاز فرایند گفتگو‌های پیونگ یانگ با آمریکا و همسایه جنوبی بر سر برنامه‌های هسته‌ای و موشکی است که کره شمالی از انجام یک آزمایش تسلیحاتی خبر می‌دهد.
خبرگزاری رسمی کره شمالی بدون اشاره به ماهیت سلاح آزمایش شده و با اعلام موفقت آمیز بودن آن تصریح کرد: «کیم جونگ اون ضمن بازدید از پایگاه آزمایش‌های آکادمی علوم دفاعی بر مراحل انجام تست یک سلاح جدید تاکتیکی و فوق مدرن نظارت کرده است.»
در گزارش خبرگزاری رسمی کره شمالی همچنین آمده است: «ساخت و توسعه سلاح یاد شده مدت زمانی طولانی را به خود اختصاص داده است. این سلاح در ادامه تلاش‌ها برای ارتقاء سیستم آسیب ناپذیر دفاعی در کشور و نیز تقویت قوای نظامی ارتش صورت گرفته است.»
بر اساس این گزارش کیم جونگ اون "رضایت کامل" خود را از نحوه آزمایش این سلاح اعلام و آن را به عنوان نقطه عطفی در تقویت بنیه نظامی و قدرتمندتر شدن نیرو‌های نظامی این کشور توصیف کرده است.
به نظر می‌رسد این توضیحات و تاکید بر "تاکتیکی" بودن این موشک برای کاستن از حساسیت‌ها نسبت به آن بوده است. تسلیحات تاکتیکی معمولا به انواعی از اسلحه اطلاق می‌شود که برای استفاده در صحنه نبرد ساخته شده و برخلاف تسلیحات استراتژیک، عموما برد و قدرت تخریب کمتری دارد و برای حمله به هدف‌های دوردست و احتمالا غیرنظامی به منظور تاثیرگذاری بر روند کلی جنگ طراحی نشده است.
پیونگ یانگ ماه آوریل گذشته از توقف آزمایش‌های هسته‌ای و تست موشک‌های بالیستیک خود خبر داده بود. این رویکرد جدید کره شمالی برای تنش زدایی با همسایه جنوبی و نیز توقف خصومت‌ها با واشنگتن، ملاقات تاریخی میان رهبر این کشور و دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا را به همراه داشت.
رئیس جمهوری آمریکا پس از آن بار‌ها از رفتار پیونگ یانگ و تعهد این کشور به توقف برنامه‌های هسته‌ای و موشکی تعریف و تمجید کرده است. حتی او در توصیفی گفت که من و رهبر کره شمالی عاشق هم هستیم!
پس از آزمایش این موشک آمریکا واکنش محتاطانه‌ای نسبت به آن داشت. وزارت امور خارجه آمریکا در واکنش به این مسئله اعلام کرد که نسبت به تعهدات پیونگ یانگ و نیز تضمین‌های مطرح شده توسط رهبر کره شمالی در جریان ملاقات تاریخی با دونالد ترامپ اطمینان کامل دارد.
یک سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در اظهاراتی خاطرنشان کرد: «رهبران دو کشور ماه ژوئن در سنگاپور بر سر روند قطعی و قابل راستی آزمایی هسته‌ای زدایی به توافق رسیده و متعهد شده اند در جهت ساخت آینده‌ای بسیار روشن برای کره شمالی تلاش کنند.»
سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در ادامه یادآور شد که کشورش بر سر اجرای این تعهدات همچنان با مقامات کره‌ای در تماس و گفتگو است و اطمینان دارد که تعهدات پیشین به خوبی رعایت می‌شود.
سیگنال‌های متفاوت کره شمالی
با این حال ناظران این آزمایش موشکی را در راستای سیگنال‌های متفاوت اخیر کره شمالی ارزیابی می‌کنند. درست است که آزمایش اخیر بیانگر یک عمل خلاف توافقات پیونگ یانگ و واشنگتن نیست، اما بیانگر آن است که کره شمالی حاضر نیست خواسته‌های آمریکا را چشم بسته بپذیرد.
پیام این آزمایش موشکی این است که رهبر کره شمالی همچنان اصول اصلی حکومت این کشور یعنی پایبندی به ارتش و افزایش بنیه دفاعی و تهاجمی را فراموش نکرده است.
از سوی دیگر سیگنال‌های دیگری نیز وجود دارد که نشان می‌دهد توافق رهبران دو کشور به کندی در حال اجراست و حتی برخی ادعا می‌کنند متوقف شده است.
شواهدی وجود دارد که دوکشور منتظرند قدم بعدی را دیگری بر دارد. چندی پیش قرار بود مذاکرات برای انجام دومین دیدار رهبران دو کشور برگزار شود. در همین راستا قرار بود نفر دوم کره شمالی یعنی کیم جونگ چول به نیویورک سفر کند و با مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا دیدار و گفتگو کند. اما این سفر به دلایل نامعلومی از سوی طرف کره‌ای لغو شد.
موضع رسمی در آمریکا این است که ملاقات به زودی دوباره برگزار می‌شود، دونالد ترامپ از وضع مذاکرات بسیار راضیست و تا زمانی که تحریم‌ها علیه کره شمالی پابرجاست او چندان عجله‌ای هم ندارد. کره جنوبی نیز از رسانه‌ها خواسته است که این ماجرا را "تفسیر به رای" نکنند. با این حال این نشانه مثبتی قلمداد نمی‌شود.
پیشتر در اواسط مهر ماه مایک پمپئو به کره شمالی سفر کرده و با کیم جونگ اون دیدار کرده بود. پس از آن دیدار وزیر امور خارجه آمریکا گفت که با کیم جونگ اون، رهبر کره شمالی، توافق کرده که رهبران دو کشور دیدار دوم خود را "در اسرع وقت" برگزار بکنند.
او دیدار سه ساعته خود با رهبر کره شمالی را "خوب"، "سازنده" و "گامی به جلو" در راستای هدف خلع سلاح هسته‌ای توصیف کرده بود.
از طرف دیگر اخیرا یک اتاق فکر آمریکایی، مدعی شد کره شمالی دست‌کم ۱۳ سایت موشک‌های بالستیک دارد که آنها را اعلام نکرده است.
مرکز مطالعات بین‌المللی استراتژیک سیاتل اعلام کرد که این سایت‌ها در سراسر کره شمالی قرار دارند.
در همین حال کره شمالی حدود دو هفته پیش از این نیز تهدید کرده بود که اگر آمریکا برخی از تحریم‌های این کشور را لغو نکند، گسترش برنامه موشکی‌اش را از سر می‌گیرد. مقامات آمریکایی به این گزارش واکنشی نشان نداده اند. اما اگر این گزارش صحت داشته باشد می‌تواند کل تصمیم کره شمالی برای خلع سلاح را با تردید مواجه کند.
البته کره شمالی در کنار سیگنال‌های منفی به آمریکا سیگنال‌های مثبتی هم داشته است. دو روز پیش این کشور اعلام کرد یک شهروند آمریکایی که به صورت غیرقانونی وارد این کشور شده را اخراج خواهد کرد.
خبرگزاری دولتی کره شمالی با انتشار این خبر اعلام کرد فرد یاد شده لورانس بروس بایرون نام دارد. وی از ۱۶ اکتبر و زمانی که به صورت غیرقانونی از چین وارد کره شمالی شد، در بازداشت به سر می‌برد.
بر اساس همین گزارش، بایرون در جریان بازجویی‌ها در کره شمالی اعتراف کرده که "به دستور سازمان اطلاعات و امنیت ایالات متحده (سیا) غیرقانونی وارد کره شمالی شده است. "
این خبر در حالی اعلام می‌شود که فردی با نام مشابه یک سال پیش در زمانی که قصد داشت غیرقانونی وارد کره جنوبی شود، بازداشت و به ایالات متحده بازگردانده شده بود.
ریشه اختلاف
به عقیده ناظران دلیل این سیگنال‌های متناقض کره شمالی این است که اساسا در دیدار تاریخی کیم جونگ اون و ترامپ در تابستان توافق محکم و چفت و بست داری بر سر هدف اصل یعنی "خلع سلاح هسته‌ای" و "پایان تحریم ها" صورت نگرفته است.
امضای توافق سنگاپور پایان راه نبود، بلکه اول راه بود چرا که بر روی جزییات آن هیچ توافقی صورت نگرفته بود. از همان ابتدا نیز کره شمالی اعلام کرد قائل به اجرای یک روند پایاپای و تدریجی است، از طرف دیگر آمریکا نیز تاکید کرد پس از خلع سلاح کره شمالی تحریم‌ها لغو خواهد شد.
به این ترتیب به نظر می‌رسد تا زمانی که این اختلاف حل نشود، خلع سلاح نیز اجرا نخواهد شد. شاید کره شمالی آزمایش اتمی انجام ندهد و برخی سکو‌های پرتاپ موشک را نابود کند، اما به نظر نمی‌رسد همه دستاورد‌های اتمی خود را در این بازی قمار کند.
از سوی دیگر دونالد ترامپ نیز نشان داده است به جای اینکه به دنبال توافق واقعی بر سر مسائل مختلف با کشور‌های دیگر باشد بیشتر به دنبال آن است که بتواند ابعاد رسانه‌ای ماجرا را بزرگ کند و با سروصدای فراوان از پیروزی سیاست هایش سخن بگوید.
به نظر می‌رسد در این مورد آمریکا شاید به وضعیت موجود راضی است و همانگونه که ترامپ گفته "عجله‌ای ندارد". از طرف دیگر کره شمالی نیز با دوری از تنش به دنبال گسترش روابط خود با کره جنوبی و کشور‌های دیگر از جمله روسیه و چین است که شاید از این طریق بتواند بر مشکلات اقتصادی غلبه کند.
نباید فراموش کرد که رهبر کره شمالی نیز دست بازی برای توافق با ترامپ ندارد. او در داخل کشور در محاصره سیاستمداران و نظامیانی تندرو است که به راحتی به ایده‌ها آشتی طلبانه تن نمی‌دهند.
منبع: فرارو
خبر های مرتبط
