قاچاق مواد مخدر با پهپاد و اسکورت نظامی!/ تهدید روحانی به گسترش قاچاق چقدر جدی است؟

رویداد۲۴ حسن روحانی رییس جمهور ایران به اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها هشدار داد که در صورت تضعیف اقتصاد ایران، آوار تروریسم، پناهجو و مواد مخدر به سمت آن‌ها روانه خواهد شد. رسانه‌های جهان اظهارات رییس جمهور را تهدید قلمداد کردند؛ اما سوال اینجاست سخنان روحانی چقدر برای اروپایی‌ها تهدیدآمیز بوده و زنگ خطر به شمار می‌رود؟

 

ایران به طور تاریخی مسیر سنتی ترانزیت مواد مخدر بوده است. با توجه به مخاطرات حمل و نقل دریایی و هوایی موادمخدر و کوتاهی مسیر ایران در رساندن مواد به ترکیه و سپس اروپا و سابقه طولانی ترانزیت مواد از طریق ایران و آشنا بودن قاچاقچیان به مسیر ایران، باندهای بین‌المللی موادمخدر با وجود مبارزه شدید جمهوری اسلامی هم‌چنان ترجیح می‌دهند محموله‌های خود را از این طریق ترانزیت کنند.

 

 

ایران در مجاورت منطقه اصلى تولید مواد مخدر جهان یعنى منطقه هلال طلایى قرار داد. هلال طلایی گسترده‌ترین و اصلى‌ترین منطقه کشت مواد مخدر در جهان، محسوب مى‌شود که شامل کشورهاى پاکستان و افغانستان است.

 

یکی از سازمان‌های بین المللی تحقیقات قاچاق مواد مخدر آماری منتشر کرده که بر پایه آن مقصد ارسال حدود نیمی از مواد مخدر کشف شده در ایران کشور‌های اروپایی بوده است.

 

 

یکی از اسنادی که چندی پیش توسط ویکی لیکس منتشر شده بود، قاچاقچیان مواد مخدر که از ایران می‌گذرند را بزرگترین قاچاقچیان جهان خوانده بود. سند محرمانه سفارت آمریکا در باکو به تاریخ ۱۲ ژوئن ۲۰۰۹ با استناد به داده‌های محرمانه بازرسان نهاد مبارزه با موارد مخدر سازمان ملل متحد از افزایش سرسام‌آور قاچاق مواد مخدر از مسیر ایران به آذربایجان خبر داده بود.

 

در این اسناد گفته شده که مسیر اصلی قاچاق مواد مخدر از ایران، از آذربایجان می‌گذرد و به اروپا می‌رسد. فعالیت قاچاقچیان در حالی انجام می‌شود که ایران در زمینه مبارزه با آن بسیار تلاش کرده است. روز گذشته «ویچیتا ایگل» بزرگترین روزنامه ایالت کانزاس آمریکا نوشته بود طبق آمار‌های رسمی فقط در سال ۲۰۱۳ ایران بیش از ۲۶ میلیارد دلار برای حفر کانال و کشیدن دیوار خاکی و ایجاد پست‌های جدید و سیم خاردار در امتداد مرزهایش با افغانستان و پاکستان صرف کرده است. تا سال ۲۰۱۶ ایران نزدیک به ۲.۵ میلیارد دلار برای مبارزه با مواد مخدر صرف کرده است.

 

 

روزنامه آلمانی «برلینر مورگن پست» در گزارشی به این سوال که قاچاقچیان ایرانی چه کسانی هستند و چرا راه آذربایجان را انتخاب کرده‌اند پاسخ داده و نوشته مسیر قاچاق مواد مخدر پیش از این از منطقه کردنشین ترکیه می‌گذشت، اما به واسطه بالا گرفتن درگیری‌ها میان ارتش ترکیه و حزب کارگران کردستان (پ.ک.ک) عبور از این محدوده دشوار شده است.

 

 

بازرسان نهاد مبارزه با مواد مخدر در سازمان ملل در گزارشی نوشته‌اند با آنکه ایران تلاش دارد جلوی قاچاق مواد مخدر را بگیرد، به‌تازگی آزمایشگاه‌های هرویین‌سازی در ایران، به خصوص در تبریز دایر شده و ایران تبدیل به یکی از مراکز مهم تولید هرویین برای انتقال به اروپا شده است. در بخشی از سند محرمانه آمده است که برخی موارد از کنترل دولت‌ها خارج است؛ برای مثال برخی نیروهای بازرسی یا ناتوان بوده‌اند یا نخواسته‌اند خودروها را به طور موثر بازرسی کنند.

 

در این سند ادعا شده که دولت افغانستان به دولت آذربایجان هشدار داده که برخی نیروهای بازرسی به صورت فعالانه با گروه‌های افغانی خاص قاچاق مواد مخدر همکاری دارند و میلیارد‌ها یورو پول به دست می‌آورند.

 

 

سال گذشته علی الداینی رئیس شورای استان دیاله در شرق عراق از استفاده قاچاقچیان از ابزارهای روز خبر داده بود و به خبرگزاری السومریه گفته بود: «اطلاعاتی مبنی بر قاچاق مواد مخدر از طریق ایران به عراق از طریق هواپیمای بدون سرنشین در اختیار داریم.»

 

آمار تلفات جانی ایران در مبارزه با قاچاق مواد مخدر تا ۳۵ سال پیش حدود ۴۰۰۰ شهید و ۱۲۰۰۰ مجروح اعلام شده است.

 

اردبیهشت امسال خبرگزاری‌های آلمان از بازداشت یک باند بزرگ قاچاق مواد مخدر در ایالت نورد راین وستفالن آلمان خبر داد و نوشته هدایت این باند با یک ایرانی ۶۳ ساله بوده که پس از انقلاب به آلمان آمده است.

 

 

خرداد امسال ستاد مبارزه با مواد مخدر ایران آمار رسمی قاچاق مواد مخدر از طریق ایران را منتشر کرد و گفت: ایران مسیر ترانزیت ۳۰ درصد از کل مواد مخدر به مقصد بالکان در اروپای شرقی است.

 

در سال ۲۰۱۴ سازمان ملل متحد گزارشی منتشر کرد که نشان می‌داد دو سوم افیون و یک چهارم هروئین و مورفین در جهان توسط ایران کشف و ضبط شده اما با وجود اقدامات سلبی و کنترلی جمهوری اسلامی، نه تنها مسأله مواد مخدر حل نشده و بلکه ابعاد گسترده‌تری به خود گرفته است.

 

افزایش تولید و ترانزیت مواد مخدر از پاکستان و افغانستان به ایران بر اثر ازدیاد تقاضای مصرف در بازارهای اروپا و امریکا و ضعف دو کشور همسایه ایران، یکی از دلایل عدم موفقیت جمهوری اسلامی در مبارزه با قاچاق بوده است. رشد فزاینده کشفیات مواد مخدر گویای افزایش ترانزیت مواد مخدر به کشور است که به‌ویژه بعد از به قدرت رسیدن طالبان در افغانستان افزایش یافته است.

 

 

تولید موادمخدر یکی از راه‌های اصلی کسب درآمد طالبان بوده و حجم آن در مناطق تحت نفوذ آن‌ها از ۲۰۰۰ تن در سال ۱۹۹۱ (قبل از روی کار آمدن طالبان) به ۲۸۰۰ تن در سال ۱۹۹۶ رسید؛ که اغلب آن از مسیر ایران به اروپا ترانزیت می‌شود. عملاً از سال ۱۹۹۶ و بسط قدرت طالبان درافغانستان مرزهای این کشور با ایران، جولانگاه کاروان‌های بزرگ مواد مخدر بوده که با حمایت کامل نظامی این گروه به سمت مرزهای ایران و کشورهای آسیای مرکزی حرکت‌می‌کنند و اسکورت کامل نظامی با سلاح‌های مختلف را نیز به همراه دارند بنابراین مقابله و کنترل آن‌ها توسط حکومت ایران تنها با صرف هزینه‌ها و امکانات بسیار میسر شده است و به همین دلیل تضعیف ایران با تحریم‌ها، به رشد ترانزیت مواد مخدر خواهد انجامید زیرا ایران در صورت فشار مالی زیاد، ترجیح می‌دهد هزینه‌هایش را در جاهایی صرف کند که منافع آن مسقیما برای مردم ایران باشد نه آنکه منافع کشورهای دیگر را تامین کند.

 

به گزارش‌منابع سازمان ملل متحد ۸۰% هرویین توزیع شده در اروپا در افغانستان به عمل می‌آید و از طریق ایران به ترکیه و سپس ممالک مختلف اروپایی ارسال می‌شود.

 

 

آخرین جبهه جنگ با مواد مخدر، مرز‌های غربی ایران است. همان دقت، همان عملیات‌ها و همان جنگ، برای جلوگیری از رسیدن مواد مخدر به اروپا در این‌جا هم ادامه دارد. برآورد‌ها نشان می‌دهد در سال ۲۰۰۴، معادل ۱۲ میلیارد دلار خسارت اقتصادی در این راه به ایران وارد شده است.

 

طبق آمار‌های رسمی در سال ۲۰۱۳ ایران بیش از ۲۶ میلیارد دلار برای حفر کانال و کشیدن دیوار خاکی و ایجاد پست‌های جدید و سیم خاردار در امتداد مرزهایش با افغانستان و پاکستان صرف کرده و تا سال ۲۰۱۶ ایران نزدیک به ۲.۵ میلیارد دلار برای مبارزه با مواد مخدر هزینه کرده بود.

 

واقعیت این است که با قطع هزینه‌های مالی و جانی ایران برای مبارزه با مواد مخدر به واسطه تحریم‌های اقتصادی علیه ایران و کاهش توان مالی کشور به دلیل عدم اجرایی شدن وعده‌های اروپایی‌ها در راه اندازی ساز و کار ویژه مالی، به طور طبیعی قاچاق مواد مخدر از مرزهای ایران به سمت اروپا تقویت خواهد شد.

 

با این اوصاف واکنش و نگرانی رسانه‌های جهان به اظهارات روز گذشته رییس جمهور در جمع روسای مجلس شش کشور افغانستان، پاکستان، ترکیه، روسیه و چین در تهران منطقی به نظر می‌رسد. در صورتی که ایران به هر دلیلی تصمیم بگیرد هزینه‌های مبارزه با مواد مخدر را قطع کند، اروپا اولین قربانی سیاست جمهوری اسلامی خواهد بود.