«کم‌خونی» در کمین کارکنان نیروگاه‌های تولید برق

رویداد۲۴ "هموگلوبین" پروتئینی است که در گلبول‌های قرمز خون وجود دارد و نقش آن انتقال اکسیژن و دی‌اکسیدکربن در خون است. مولکول‌های هموگلوبین یکی از جایگاه‌هایی هستند که میدان‌های مغناطیسی آن‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهند. کم‌خونی و کاهش میزان هموگلوبین در خون از مهم‌ترین عوارض میدان مغناطیسی با فرکانس‌های پایین هستند.

میدان مغناطیسی با فرکانس‌های پایین، در اطراف کابل‌های هدایت برق، نیروگاه‌های مولد برق، ایستگاه‌های تبدیل و کانون‌های مصرف برق فشار قوی ایجاد می‌شود. هر وسیله‌ای که با جریان برق کار کند، یک منبع تولید میدان مغناطیسی است، به‌طوری که هر چه به منبع نزدیک‌تر شویم، شدت میدان قوی‌تر می‌شود.

سمیه علیزاده، کارشناس ارشد مهندسی بهداشت حرفه‌ای دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و دکتر آسیه حسینی، عضو مرکز تحقیقات علوم دارویی رازی دانشگاه علوم پزشکی ایران و همکارانشان در پژوهشی تاثیر میدان مغناطیسی با فرکانس بسیار پایین را بر میزان و ساختار هموگلوبین شاغلان صنعت برق، بررسی کردند.

این مطالعه در سال ۹۶ بر روی کارکنان یک نیروگاه تولید برق در تهران انجام گرفت. ۲۹ نفر از کارکنان محل بهره‌برداری نیروگاه (به عنوان گروه مواجهه‌یافته) و ۲۹ نفر از کارکنان اداری و پشتیبانی (به عنوان گروه مواجهه‌نیافته) انتخاب شدند. کارکنان محل بهره‌برداری، کنترل و بررسی ایستگاه‌های توزیع نیرو را به عهده دارند، به همین خاطر این افراد در زمان فعالیت خود زیر دکل‌های برق با فشار بالا حضور دارند.

شدت میدان مغناطیسی در محوطه‌ی حضور کارکنان بهره‌بردار با دستگاه «گاوسمتر» اندازه‌گیری شد. سپس نمونه‌ی خون کارکنان نیروگاه دریافت شد و در آزمایشگاه غلظت هموگلوبین و ساختار مولکولی آن مورد بررسی قرار گرفت.

بررسی‌های انجام شده نشان داد که میانگین سنی و سابقه شغلی کارکنان بهره‌برداری و کارکنان پشتیبانی، تفاوت معنی‌داری نداشت. ولی مقدار هموگلوبین کارکنان بهره‌برداری کم‌تر از کارکنان پشتیبانی بود. همچنین نتایج به‌دست‌آمده نشان داد که ساختار پروتئینی هموگلوبین در اثر تماس با میدان‌های مغناطیسی در فرکانس‌های پایین تغییر می‌یابد و کارآیی هموگلوبین تغییر می‌کند.

پژوهشگران این تحقیق پیشنهاد کردند: «با توجه به این که حدود مجاز تماس با میدان مغناطیسی در ایران تقسیم‌بندی خاصی برای فرکانس‌های مختلف ندارد و با در نظر گرفتن آسیب‌های ایجاد شده، به نظر می‌رسد پیشنهاد حد مجاز تماس با میدان مغناطیسی در فرکانس‌های پایین ضروری باشد. در این راستا با بررسی آثار میدان مغناطیسی روی کارگران مواجهه‌یافته در مشاغل و در جامعه‌ی آماری بزرگ‌تر امکان تعیین حدود مجاز شغلی فراهم می‌شود».

نتایج این پژوهش در آخرین شماره پژوهش‌های آسیب‌شناسی زیستی (زمستان ۹۷)، وابسته به دانشگاه تربیت مدرس منتشر شده است.