باغ‌های سبزی که به‌ برج‌های خاکستری تبدیل می‌شوند

رویداد۲۴شاید این اتفاق نادر فقط در کشور ما رخ دهد که درست در روزی که همگان انتظار دارند که مسئولان ذیربط حداقل قدم مثبتی در راستای حفظ درختان و باغات تهران بردارند، آنان مصوبه‌ای کاملا خلاف جهت صادر کنند و اجازه قلع و قمع اندک باغ‌های باقی مانده در تهران را به بساز بفروش‌ها بدهند تا آخرین لکه‌های سبز تهران در نقشه نیز جای خود را به آسمان‌خراش‌ها و ساختمان‌های بی‌قواره و نامتناسب با بافت شهری بدهند.

 

بررسی‌ها نشان می‌دهد مساحت مجموع این باغات معادل ۱/ ۱۶ هکتار است. متوسط مساحت هر باغ نیز حدود ۲ هزار و ۶۰۰ مترمربع بوده است. ۵۰ قطعه از این باغات نیز در مناطق یک تا ۵ واقع شده‌اند. براساس گزارش کارشناسان رسمی شهرداری تهران هفت مورد از ۶۲ قطعه باغی دارای درختان انبوه و مابقی نیز دارای تعداد متوسط درختان در عرصه خود بوده است.

 

نکته جالب آنکه ۲۷ مورد از ۶۲قطعه باغی نیز فقط در منطقه یک قرار دارند. همچنین ۴ قطعه از این باغات نیز در منطقه ۲۲ قرار دارند، منطقه‌ای که سه سال پیش شورای عالی شهرسازی صدور پروانه برای ساخت و ساز‌های بلندمرتبه در آن را تا زمان تدوین طرح تفصیلی ویژه این منطقه معلق کرد.

 

بر کسی پوشیده نیست که مجوز ساخت و ساز در باغ‌ها تحت هر شرایطی و با هر مساحتی داده شود، عملا باغ کاربری خود را از دست می‌دهد و فضای سرسبز آن جای خود را به سیمان و آهن و ماسه خواهد داد، اما این موضوع زمانی بعرنج‌تر خواهد بود که متوجه شویم این واگذاری در ازای مبلغ ناچیزی اتفاق افتاده است. براساس گزارش رسانه‌ها، رقم قطعی دریافتی شهرداری تهران برای این تعداد باغ‌کشی از مالکان ۶۲ قطعه باغ معادل کمتر از یک درصد بودجه شهرداری تهران است. در واقع مدیریت شهری پایتخت به ازای فروش امتیاز برج‌باغ برای هر مترمربع زمین شهر در تهران فقط یک میلیون تومان عایدی داشته است. این در حالی است که کارشناسان شهرسازی معتقدند زیان پایتخت و به تبع آن شهرداری تهران از تغییر کاربری این ۶۲ قطعه باغی چند برابر رقم دریافتی از مالکان آن‌ها است به ویژه آنکه بخشی از هزینه وارد شده به شهر و شهروندان تهرانی بابت باغ‌کشی و قطع درختان به لحاظ ریالی قابل ارزش‌گذاری نیست.

 

در شرایطی که شورای شهر تهران در روز درخت‌کاری مجوز قلع و قمع ۲ هزار و۹۲ درخت در ۶۲ باغ شهر تهران به منظور ساختمان سازی را صادر کرده است که بنا به گفته آرش حسینی میلانی، عضو شورای شهر، رویکرد شورای پنچم حفظ باغات تهران بوده است و با این رویکرد تصمیم به لغو مصوبه برج‌باغ‌ها گرفت.

 

لام به ذکر است مصوبه برج باغ‌ها در زمان ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد در قالب لایحه تنظیم شد. بر مبنای آن۷۰ درصد زمین باغات باید به‌صورت باغ باقی می‌ماند و ۳۰ درصد مابقی امکان ساخت و ساز به صورت عمودی در آن‌ها وجود دارد. این مصوبه باعث از بین رفتن باغات بسیاری در تهران شد و بعد از آن، همان مقدار اندک از باغ‌های تهران نیز اسیر ساخت‌وساز شدند. به تعبیر رحمت‌الله حافظی، عضو شورای شهر تهران در دوره چهارم «مصوبه برج‌باغ» ۴هزار هکتار از باغ‌های تهران را در ۱۰ سال گذشته نابود کرد، نهایتاً این مصوبه جنجالی در اسفند سال گذشته لغو شد.

 

البته اعضای پارلمان شهری واگذاری ۶۲ باغ را توفیقی اجباری دانستند که به دلیل تعهد ایجاد شده از قبل، ناچار به انجام آن شدند، به گفته مرتضی الویری، عضو شورای شهر تهران، قبل از لغو مصوبه برج باغ‌ها تعدادی از افراد اقدام به پرداخت عوارض و طی کردن فرآیند صدور پروانه کرده بودند که این موضوع برای آن‌ها حقوق مکتسبه ایجاد کرده بود به شکلی که از میان ۵۰۰ الی ۶۰۰ باغ ۶۰ باغ عوارض خود را پرداخت کرده بودند که اگر در این مسئله به آن‌ها اجازه ساخت نمی‌دادیم این افراد به دیوان عدالت اداری شکایت می‌کردند و ممکن بود با این کار کل مصوبه از بین می‌رفت؛ لذا رای به ساخت این ۶۲ باغ با همان شرایط مصوبه اولیه داده شد.

 

اگر چه الویری دلیل صدور مجوز نابودی ۶۲ باغ را با هدف جلوگیری از بین رفتن کل مصوبه برج باغ‌ها عنوان کرده است، اما کارشناسان شهری معتقدند شورای شهر و شهرداری تهران با واگذاری این مجوز نه تنها به گذشته عقب‌گرد داشته است، بلکه با این عمل در واقع اهمال کاری در فرایند ابطال مصوبه برج باغ‌ها را نیز پذیرفته و نشان داده‌اند با لغو مصوبه برج‌باغ‌ها تضمین صدرصدی برای جلوگیری از صدور مجوز برج‌باغ به وجود نیامده است.

 

بعد از این اتفاقات، به نظر می‌رسد مدیریت شهری در مقابل آزمون‌های مهم‌تری از این دست قرار بگیرد. گزارش‌های رسمی نشان می‌دهد در حال حاضر بیش از ۷۰ باغ که بخشی از هزینه عوارض تغییر کاربری از سوی مالکان آن‌ها پرداخت شده است، برای صدور مجوز تغییر کاربری در شهرداری تهران باز است. بدون تردید رویکرد شورای شهر تهران در صدور مجوز این ۶۲ باغ می‌تواند بر سرنوشت این هفتاد و اندی باغ نیز تاثیر بگذارد. شاید هم در آینده‌ای نزدیک، یکی از اعضای شورای شهر تهران پشت تریبون قرار بگیرد و از صدور مجوز برای بیش از ۷۰ باغ تهران به دلیل ایجاد تعهد از قبل، سخن به زبان آورد و ۷۰ باغ تهران نیز به سرنوشت ۶۲ باغی که اخیرا مجوز نابودی‌شان صادر شده است دچار شوند.

 

بر کسی پوشیده نیست که تهران از لحاظ باغات فقیر است، بنابراین انتظار می‌رود شورای شهر تهران به عنوان متولی این امر از طریق مذاکره و تعامل با مالکان در حفظ باغات پایتخت کوشا باشد نه خود به هر دلیلی مجوز نابودی آنان را صادر کند.