چند و چون اخذ مالیات از حساب‌های بانکی

رویداد۲۴    این روز‌ها عزم دولت برای افزایش درآمد‌های مالیاتی با توجه به کاهش فروش نفت جزم شده و در این راستا قرار است پایه‌های جدید مالیاتی از جمله مالیات بر عایدی سرمایه و خانه‌های خالی نیز ایجاد شود، حال در تازه‌ترین اقدام دولت قصد دارد، رسیدگی ویژه‌ای برای اخذ مالیات از حساب‌های بانکی و همچنین دستگاه‌های کارتخوان یا همان پوز‌ها در دستور کار خود قرار دهد.

به نظر می‌رسد، تنگاه‌های مالی و بودجه‌ای دولت را ناگزیر کرده است، از حساب‌های بانکی نیز مالیات دریافت کند، حال چگونه این کار می‌خواهد انجام شود، تاکنون مکانیزم آن مشخص نشده، این در حالیست که باید کم کم شرایط جدیدی که از لحاظ درآمدی برای دولت در حال به وجود آمدن است را قبول کرد، وضعیتی که در آن درآمد‌های مالیاتی به تدریج جایگزین درآمد‌های نفتی خواهد شد.

بر اساس آمار‌های موجود، ارزش تراکنش‌های کارتی (شامل ابزار سه گانه دستگاه کارتخوان، اینترنت و موبایل) در سال گذشته به ۲ هزار و ۵۸۸ هزار میلیارد تومان و در خرداد ماه امسال به ۲۳۹ هزار میلیارد تومان رسیده است.

در این رابطه هادی خانی مدیر کل دفتر بازرسی ویژه، مبارزه با پولشویی و فرار مالیاتی سازمان امور مالیاتی همچنین درخصوص رصد تراکنش‌های بانکی نیز به منظور اخذ مالیات به روزنامه ایران گفته است: «طبق قانون بانک مرکزی موظف است پایان هر سال اطلاعات حساب‌های بانکی را که گردش مالی آن بیش از ۵ میلیارد تومان است در اختیار سازمان مالیاتی قرار دهد.»

این در حالی است که به گفته خانی، «اما طبق قوانین و مقررات دیگر از جمله تبصره ۱۶ قانون بودجه سال‌جاری، هر زمان که سازمان مالیاتی اراده کند می‌تواند به ریزتراکنش‌های مالی هر حساب بانکی دسترسی پیدا کند و دراین موارد دیگر سقف ۵ میلیارد تومان اعمال نمی‌شود.»

مدیر کل دفتر بازرسی ویژه، مبارزه با پولشویی و فرار مالیاتی سازمان امور مالیاتی افزوده است: «در حال حاضر بالغ بر ۴۲۲ میلیون رکورد اطلاعات تراکنش‎های بانکی افراد مشکوک به فرار مالیاتی در سطح کشور، در دستور رسیدگی واحد‌های مالیاتی قرار دارد.»

مهدی تقوی کارشناس مسائل اقتصادی با اشاره به اینکه اخذ مالیات از حساب‌هاس بانکی شمشیر دولبه است، اظهار داشت: «این که دولت بخواهد از تمام سپرده‌های مردم مالیات دریافت کند، این امر بسیار خطرناکی است، زیرا که در چنین صورتی کسی دیگر سپرده‌گذاری نخواهد کرد و این کار می‌تواند عواقب بسیار جبران ناپذیری به دنبال خود داشته باشد.»

این استاد دانشگاه افزود: «باید سازوکار این امر مشخص شود که دولت از چه نوع حساب‌های می‌خواهد مالیات دریافت کند، از سوی دیگر باید اطلاع رسانی دقیقی برای این کار انجام شود تا مردم در این زمینه دچار ابهام نشوند، چرا که هر چه شفافیت اجرای این طرح بیشتر شود، ثمره و نتیجه آن نیز افزون‌تر خواهد بود.»

وی با اشاره به خطرات دریافت مالیات از سپرده‌های بانکی، اذعان داشت: «اگر این امر عملیاتی شود، دولت باید برای دریافت مالیات سقف بگذارد و برای سپرده‌های کلان مالیات ببرد، نه سپرده‌های خرد مردم که تمام سرمایه و دارایی‌آن‌ها به حساب می‌آید.»

تقوی ادامه داد: «از سویی احتمال خروج سپرده‌ها از بانک و سرازیر شدن آن‌ها به بازار‌های موازی از جمله سکه، طلا، ارز و مسکن وجود دارد، که در این صورت احتمال افزایش ناگهانی قیمت‌ها نیز بشدت وجود دارد.»

این کارشناس مسائل اقتصادی تاکید کرد: «اما اگر این کار برای جلوگیری از فرار مالیاتی و مبارزه با پولشویی انجام شود، بسیار راهگشا خواهد بود و باید هرچه زودتر اجرایی شود.»

وی همچنین در پاسخ به این پرسش که آیا درآمد‌های مالیاتی می‌تواند جایگزین مطمئنی برای درآمد‌های نفتی باشد، گفت: «دولت چاره‌ای جزء این ندارد، چراکه با تحریم‌های صورت گرفته درآمد‌های نفتی بشدت کاهش پیدا کرده است و مالیات برای آن می‌تواند جایگزین مناسبی باشد.»

این استاد دانشگاه افزود: «از سویی دولت می‌تواند با طرح ریزی مکانیزم و سازوکار مناسب پایه‌های جدید مالیاتی همچون اخذ مالیات از خانه‌های خالی و یا عایدی بر سرمایه را اجرایی کند، تا از این راه هم عدالت مالیاتی اجرایی شود و هم برای دولت درآمد پایداری ایجاد خواهد شد.»



استفاده از حساب‌های بانکی بهترین راه برای ایجاد پایه‌های جدید مالیاتی است

وحید شقاقی شهری کارشناس مسائل اقتصادی  با بیان اینکه راحت‌ترین امکانی که برای دریافت مالیات وجود دارد، استفاده از سیستم بانکی است، اظهار داشت: «در بانک گردش مالی افراد کاملا مشخص است، از این طریق هم می‌توانند مالیات سود سپرده‌های بانکی را از یک مبلغی بیشتر دریافت کنند و هم پایه‌های مالیاتی جدید را بر اساس حساب‌های بانکی پیگیری کرد.»

وی با اشاره به اینکه بانک برای حساب کشی از افرادی که فرار مالیاتی دارند، مرکزیت دارد، گفت: «چون اطلاعات مالی افراد در بانک قرار دارد، به راحتی می‌توان فرار‌های مالیاتی را شناسایی و با آن برخورد کرد.»

شقاقی افزود: «آسان‌ترین و بهترین بانک اطلاعاتی که برای گردش مالی افراد به منظور اخذ مالیات وجود دارد، حساب بانکی است، این در حالیست که در مورد چگونگی آن، دولت می‌تواند با تعیین سقف مبلغی از افزاد مالیات دریافت کند.»

وی ادامه داد: «در حال حاضر بر اساس قانون اطلاعات مالی حساب‌هایی که بالای ۵ میلیارد تومان در آن پول است، در اختیار سازمان امور مالیاتی قرار می‌گیرد، با توجه به این موضوع برای دریافت مالیات از سود سپرده‌ها نیز می‌توان چنین سقفی گذاشت و اقدام به دریافت مالیات کرد.»

این استاد دانشگاه با تاکید بر اینکه در حال حاضر به طور متوسط بین ۳۰ تا ۴۰ درصد بودجه با مالیات بسته می‌شود، گفت: «این در حالی است که سهم درآمد‌های نفتی از مالیات بیشتر است، اما در وضعیتی که دولت با کاهش درآمد‌های نفتی و به تبع آن کسری بودجه مواجه است، باید پایه‌های جدیدی مالیاتی افزود شود.»

شقاقی با بیان اینکه مهم‌ترین حسنی که اخذ مالیات از حساب‌های بانکی دارد، این است که دولت بهتر می‌تواند عدالت مالیاتی را اجرایی کند، تصریح کرد: «در فضایی که شفافیت وجود ندارد، سودجویان و سوداگران اقتصادی سوء استفاده‌های بسیاری می‌کنند و از فعالیت‌های آنان هیچ‌گونه مالیاتی دریافت نمی‌شود، اما در مقابل آن از کارگر، کارمند و مردم عادی مالیات گرفته می‌شود، اما حال با چنین امری از فعالیت‌های پنهان نیز می‌توان مالیات دریافت کرد و زمینه شفافیت مالیاتی را فراهم آورد.»