فرونشست زمین، زلزله خاموشی که جدی گرفته نمی‌شود

رویداد۲۴ فرونشست زمین یکی از جدی‌ترین و اصلی‌ترین خطر‌های زیست محیطی امروزه بسیاری از مناطق کشور محسوب می‌شود به گونه‌ای که با نگاهی گذرا به اخبار رسانه‌ها به راحتی می‌توان به این مهم دست یافت که طی چند سال گذشته فرونشست زمین و پیامد‌های منفی آن دامنگیر بسیاری از شهر‌های کشور شده است.

گفتنی است بنا به اظهارنظر کارشناسان استفاده بی رویه و بدون برنامه ریزی شده از آب‌های زیرزمینی خود یکی از اصلی‌ترین دلایل افزایش فرونشست زمین در کشور محسوب می‌شود چرا که در حال حاضر شاهد انجام کشاورزی به صورت سنتی هستیم که این خود می‌تواند نقش بسزایی در افزایش بی رویه مصرف آب‌های زیرزمینی داشته باشد، اما این در حالی است که بنا به گفته کارشناسان انجام روش‌های علمی برای کشاورزی خود می‌تواند باعث صرفه جویی در مصرف آب باشد.

گود‌های رها شده و افزایش خطر فرونشست زمین

به طور کلی باید در نظر داشت گود‌های نیمه کاره رها شده خود می‌تواند نقش بسزایی در افزایش فرونشست زمین داشته باشد به گونه‌ای که بنا به گفته کارشناسان امروزه در سایه افزایش صدور پروانه ساخت و همچنین نیمه کاره رها کردن پروژه‌های ساخت و ساز شاهد تعداد بالایی از گود‌های رها شده غیر ایمن هستیم که این خود می‌تواند باعث افزایش احتمال بروز فرونشست زمین باشد، گود‌هایی که بسیاری از صاحبان پروژه‌ها توانایی مالی کافی برای ایمن سازی آن را ندارند و از آنجا که متاسفانه حوزه ساخت و ساز در کشور با قوانین موازی بسیار مواجه است بنابراین متولی مشخصی برای نظارت هر چه بیشتر به این گود‌ها وجود ندارد هرچند شهرداری به عنوان متولی اصلی در حوزه نظارت مسئولیت‌های بی شماری را در این خصوص دارا است، اما این در حالی است که تا به امروز هنوز بسیاری از گود‌های رها شده تعیین تکلیف نشده اند تا جایی که چندی پیش قوه قضاییه قرار شد به این مسئله ورود پیدا کند که این خود می‌تواند نشان از اهمیت بسیار بالای ایمن‌سازی و یا مشخص کردن سرنوشت گود‌های رها شده غیر ایمن داشته باشد.

 

تاثیر تغییرات اقلیمی در افزایش فروش زمین

آنچه مسلم است تغییرات اقلیم و خشکسالی می‌تواند نقش بسزایی در افزایش فروش و تضمین داشته باشند تا جایی که بنا به گفته کارشناسان این مهم خود در زمره مهمترین دلایل ایجاد این پدیده زیست محیطی و انسانی است.

از سوی دیگر باید خاطرنشان کرد افزایش مهاجرت روستاییان به شهر‌ها و در نتیجه استفاده بیش از اندازه از آب‌های زیرزمینی برای تامین آب شهر‌ها نقش تاثیرگذاری در افزایش احتمال فرونشست زمین برجای گذاشته است از این رو با توجه به عوامل مذکور به راحتی می‌توان این ادعا را داشت که برای حل معضل فرونشست زمین نیاز به اقدامات کارشناسی شده و همه جانبه است و باید مدیریت استفاده از آب‌های زیرزمینی را در راس امور قرار داد.

 

بررسی مخاطرات فرونشست زمین

آنچه مسلم است فرونشست زمین نه تنها می‌تواند باعث به خطر افتادن جان مردم شود بلکه می‌تواند تاسیسات شهری جاده‌ها پروژه‌ها و مواردی از این دست را نیز نابود کند به گونه‌ای که طبق آمار منتشر شده طی سال گذشته بسیاری از جاده‌های کشور تنها در اثر فرونشست زمین با خسارات جدی مواجه شده‌اند که این خود می‌تواند هزینه سنگینی را برای بازسازی آن به دولت تحمیل کند از اینرو انتظار می‌رود اقدامات جدی برای مقابله با این پدیده اتخاذ شود چرا که در غیر این صورت بنا‌های تاریخی میراث فرهنگی و یا بافت فرسوده از بین خواهد رفت که این خود می‌تواند بسیار هزینه‌بر باشد.

 

صرفه جویی در مصرف عاملی برای کاهش چشمگیر فرونشست زمین

شایان ذکر است نقش عامل انسانی در کاهش و یا کنترل پدیده زیست محیطی فرونشست زمین بسیار موثر است به گونه‌ای که کارشناسان می‌گویند صرفه جویی در مصرف و همچنین مدیریت منابع آبی خود یکی از راهکار‌های موثر برای کاهش فرونشست زمین به حساب می‌آید، اتفاقی که تا به امروز چندان درباره آن راهکار‌های عملیاتی اتخاذ و اجرایی نشده است که این خود جای بسی تامل دارد چرا که انتظار می‌رود در شرایط بحرانی موجود که ایران در مقایسه با کشور‌های دیگر رتبه بسیار بالایی در فرونشست زمین دارد راهکار‌های جدی و تاثیرگذاری برای مقابله و حل این بحران انجام شود چرا که در غیر این صورت باید تبعات منفی بسیار بیشتری را متحمل شد.

در پایان باید یادآور شد با توجه به اینکه ایران در مدار زلزله قرار دارد بنابراین باید به این مسئله نیز توجه داشت که خسارت‌های ناشی از زلزله در زمین‌هایی که با فرونشست زمین مواجه هستند به یقین بسیار بیشتر خواهد بود بنابراین توجه و رسیدگی به این مهم و مقابله با رشد روز افزون فرونشست زمین یک ضرورت انکار ناپذیر تلقی می‌شود.