پشت پرده کاهش کشت چغندر قند چه بود؟/ مافیای واردات شکر دست به کار شد
رویداد۲۴ معاون وزیر جهاد کشاورزی در روزهای گذشته دخالتهای دولت در تولید محصولاتی همچون شکر، گندم و دانه‌های روغنی را به عنوان عاملی ذکر کرده بود که باعث شد خودکفایی در تولید آنها تحت الشعاع قرار بگیرد. عباس کشاورز معاون وزیر جهاد همچنین گفته است «در تولید شکر تا مرز خودکفایی پیش رفته بودیم اما امسال با وجود بارندگی‌های خوب نتوانستیم چغندر بکاریم و به خاطر فریز کردن قیمت‌ها، تولید چغندر خیلی کم شده و تولید ما در این زمینه در حال آسیب دیدن است.»
به گزارش رویداد۲۴ ماجرا از این قرار بود که قیمت شکر در روزهای پایانی سال گذشته با نوسان‌هایی همراه شد. در سال جدید نیز این اتفاق تکرار شد و هر کیلوگرم شکر بسته بندی ۹۰۰ گرمی ۸۰۰۰ هزار تومان و شکر فله حدود ۵۵۰۰ تومان قیمت‌گذاری شد. این در حالی بود که قیمت این کالا تا ماه‌های گذشته نصف همین میزان بود.
یکی از دخالتهای نالازم دولت، تغییر مداوم یا قیمت‌گذاری بدون مطالعه برای کالاهای اساسی است. معمولا کشاورزان هر ساله در دو نوبت بهاره و پاییزه اقدام به کشت محصولات می‌کنند. قیمتی که برای کشت بهاره چغندر قند اعلام شده بود، معادل ۳ هزار و ۴۰۳ ریال و برای کشت پاییزه مبلغ ۳ هزار و ۳۳۸ ریال اعلام شده است. این قیمت مورد اعتراض کشاورزان قرار می‌گیرد اما در نهایت همین قیمت تصویب می‌شود اما این تصمیم دلیلی می‌شود که کشاورزان رغبتی به کشت چغندر قند پیدا نکنند چرا که آنها با کشت محصولی دیگر می‌توانستند سود بیشتری به دست بیاورند.
کاهش کشت چغندر قند و کاهش تولید شکر در کشور، یک معنا بیشتر ندارد؛ نیاز به واردات شکر! این در حالی است که تولید سالانه شکر در کشور چیزی در حدود ۲ میلیون تن شکر است و در مقابل مصرف سالانه شکر ۲.۲ میلیون تن است که با کاهش کشت چغندر قند، نیاز به واردات بیشتر از هر زمان دیگری شده است. به این ترتیب در حالتی که نیازی به واردات مازاد شکر در کشور وجود نداشت، با قیمت‌گذاری نامناسب، فضا برای وارد کنندگان شکر بار دیگر باز شده است.
می‌خواهند کاری کنند که کشت محصولات استراتژیک ضرر ده شود
یکی از کارشناسان محصولات استراتژیک کشاورزی به رویداد۲۴ می‌گوید: قیمت‌گذاری بدون مطالعه برای خرید تضمینی محصولات کشاورزی یک بحث انحرافی است چراکه حقیقت امر این است که اتفاقا این اقدامات بسیار حساب شده است؛ جریانی تلاش می‌کند کشت برخی محصولات کشاورزی را بدون صرفه اقتصادی نشان دهد تا فضا برای واردات این محصولات باز شود؛ به عنوان مثال اخیرا کاری کردند کشت چغندر قند ضررده شود.
این کارشناس می‌گوید: طبق آمار‌هایی که داده شده حدود ۲۸۰۰ میلیارد تومان هزینه دلالی شکر شده است. خود مسئولان هم این آمار را می‌دانند، اما معمولا کسی آن را اعلام نمی‌کند یا معمولا ارقام کمتری اعلام می‌کنند؛ چنانچه طبق اعلام رسمی از اوایل اسفند ۱۳۹۷ تا اردیبهشت امسال بیش از ۱۹۶۶ میلیارد تومان سود غیرقانونی به جیب دلالان رفته است. با این حال معتقدم این رقم بسیار بیشتر از رقمی است که اعلام شده است.
یکی از کشاورزان چغندرکار که به کشت عمده این محصول مشغول است، به رویداد۲۴ می‌گوید: معمولا به چند صورت سر کشاورزان کلاه می‌رود؛ یکی قیمت‌گذاری تضمینی است که باعث می‌شود عمدا محصولات کشاورزی ضررده شوند. دوم دلالانی که چغندر را کشاورزان با قیمت کم می‌خرند و تا سه برابر قیمت به فروش می‌رسانند. این غیر طبیعی است که قیمت شکر در کارخانه ۲۳۰۰ تومان باشد، اما همین کالا با قیمت ۴ هزار تومان و بیشتر به دست مصرف کننده برسد. دلالان حواله‌های کاغذی را از تولید کنندگان می‌گیرند و مثلا با ۵ میلیون تومان قیمت کمتر می‌خرند، اما خودشان آن را با سه برابر قیمت در بازار می‌فروشند. نکته سوم و مهمتر اینکه جریانی عمدا کارشکنی می‌کند تا واردات شکر را به صرفه و کشت چغندر قند را ضررده نشان دهد. این جریان مدتی است به رانت دولتی و گرفتن ارز عادت کرده و طبیعی است که تولید داخلی و هزینه‌های جاری کشاورزان برایش اهمیت ندارد و تنها می‌خواهد کاری کند که واردات شکر از سر گرفته شود.
به گزارش رویداد۲۴ تمام این اتفاقات در حالی افتاده که در انتهای سال ۹۷ مجوز واردات شکر توسط جهاد کشاورزی صادر شده بود. چنانچه یکی مسئولان این وزارتخانه به خبرگزاری مهر گفته بود «مجوز واردات ۴۰۰ تا ۶۰ هزار تن شکر در سال ٩٨ صادر شده است!»
سید رضا نورانی رییس اتحادیه محصولات کشاورزی به خبرنگار اقتصادی رویداد۲۴ می‌گوید: کشاورزان افرادی صبور هستند و زیان آنها در کشت محصولاتی همچون چغندر قند قابل درک نیست، اما متاسفانه برخی از گروه‌ها در کشور تنها به دنبال واردات هستند و از هر فرصتی برای سود بیشتر بهره می‌برند و با ارتباطات خود سعی در واردات و سود بیشتر دارند و با جوسازی و در برخی موارد شایعه پراکنی قیمت کالایی خاص را بالا می‌برند.
نورانی می‌گوید: تولید داخل محصول چغندر قند مناسب است و کمبودی از این لحاظ وجود ندارد، اما برخی برای دریافت ارز دولتی و اعتبار گرفتن اقدام به واردات شکر می‌کنند متاسفانه دست ما را در بخش سیاست‌گذاری بسته‌اند و نمایندگان تولید نمی‌توانند کاری از پیش ببرند.
رییس اتحادیه محصولات کشاورزی می‌گوید: کشاورزان بر اساس تخصصی که در زمینه کشت یک محصول دارند، به ندرت زمین و آب خود را رها می‌کنند یا محصول دیگری می‌کارند، اما تصمیمات خلق الساعه باعث می‌شود کشاورزان مدام کشت محصولات خود را تغییر دهند.
