داستان روحانی، ترامپ و سازمان ملل/ مذاکره ایران و آمریکا بعید است

رویداد۲۴ کتی گیلسینان در آتلانتیک نوشت: این هفته شاهد حضور رهبران ایران و آمریکا در نیویورک بودیم. البته آن‌ها برنامه‌ای برای مذاکره با یکدیگر در حاشیه مجمع سالانه سازمان ملل نداشتند. روسای جمهور دو کشور تاکنون گامی در جهت گفتگو برنداشته اند. آن‌ها در سخنرانی‌های خود در جمع رهبران دنیا اتهاماتی را علیه یکدیگر مطرح کردند.

هر دو طرف همچنان حاضر نیستند که از خواسته‌های خود عقب نشینی کنند. ایران تاکید کرده است که تنها در صورت برداشته شدن تحریم‌ها با مذاکره موافقت خواهد کرد. مقامات آمریکایی نیز همزمان با تشدید فعالیت‌های هسته‌ای و اقدامات تحریک آمیز تهران در خلیج فارس مرتب خواسته‌های جدیدی را مطرح می‌کنند.

مقامات آمریکایی تاکید می‌کنند که ایران باید شبیه به یک کشور عادی رفتار کند. آن‌ها خواستار توقف آزمایش‌های موشکی، غنی سازی اورانیوم، پایبندی به تعهدات برجام، پایان دادن به ماجراجویی‌های منطقه‌ای ایران و همچنین آزادی گروگان‌های آمریکایی شده اند. سال گذشته وزیر خارجه آمریکا فهرستی از ۱۲ پیش شرط آمریکا را برای دست یابی به یک توافق جدید مطرح کرده بود. اما رئیس جمهور آمریکا تابستان امسال به طور ضمنی اشاره کرده بود که صرفا بر روی برنامه هسته‌ای تهران تمرکز خواهد کرد. برایان هوک، نماینده ویژه وزارت خارجه آمریکا در امور ایران این هفته در مدت برگزاری مجمع سازمان ملل خواسته‌های دیگری را نیز مطرح کرد. سال آینده تحریم‌های سازمان ملل در مورد خرید و فروش سلاح به جمهوری اسلامی پایان خواهد یافت. هوک خواستار تمدید این تحریم‌ها و اعمال تحریم‌های جدید توسط کشور‌های اروپایی علیه تهران شده است.

در طول یک سال گذشته تهران موفق شده بود که بین واشنگتن و متحدان اروپایی اش شکاف ایجاد کند. فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اروپا امروز تاکید که اتحادیه اروپا به دنبال نجات دادن برجام است. اما حملات هفته گذشته علیه میادین نفتی عربستان دوباره آمریکا و اروپا را علیه اقدامات تهاجمی ایران متحد کردند. بریتانیا، فرانسه و آلمان در بیانیه‌ای مشترک تهران را به عنوان عامل انجام این حملات معرفی کردند. آن‌ها همچنین خواستار شروع مذاکرات برای دست یابی به یک توافق جدید شده اند که در آن به مسائل دیگر از جمله برنامه موشکی ایران نیز پرداخته می‌شود.

البته اروپا و آمریکا هنوز سیاست یکپارچه‌ای را در قبال ایران اتخاذ نکرده اند. در هفته‌های گذشته رئیس جمهور فرانسه تلاش‌هایی را برای نگه داشتن ایران در توافق هسته‌ای انجام داد. او یک بسته اعتباری ۱۵ میلیارد دلاری را به رهبران ایران پیشنهاد کرده بود. امانوئل مکرون همچنین خواستار دیدار ترامپ با حسن روحانی در مجمع سازمان ملل شده بود. اما ایران و آمریکا تمایلی به گفتگو نشان نداده اند.

برایان هوک در سخنرانی خود در نشست جامعه آسیا در روز دوشنبه از جامعه بین المللی به خاطر عدم حمایت از کمپین فشار ترامپ انتقاد کرد. او اشاره کرد که تعداد محدودی از کشور‌ها در ماه‌های گذشته ایران را متهم به حمله به نفت کش‌های تجاری در خلیج فارس کرده بودند. او همچنین رسانه‌های بین المللی را متهم کرد که در مورد اختلافات آمریکا و اروپا بر سر ایران اغراق می‌کنند.

دونالد ترامپ در سخنرانی خود در سازمان ملل به شدت از جمهوری اسلامی به عنوان بزرگترین حامی تروریسم در دنیا انتقاد کرد. او رهبران ایران را متهم به دخالت در جنگ‌های سوریه و یمن کرده است. ترامپ همچنین اشاره کرد که تحریم‌های بیشتری علیه تهران وضع خواهند شد.

البته رئیس جمهور آمریکا احتمال مذاکره با تهران را رد نکرده است. او در این ارتباط گفت: «آمریکا هیچ وقت به دشمنان دائمی اعتقاد نداشته است. ما شریک و دوست می‌خواهیم و به دنبال دشمن تراشی نیستیم».

صحبت‌های ترامپ در واقع یادآور اظهارات یک دهه پیش باراک اوباما خطاب به دشمنان آمریکا بود: «به کسانی که از طریق فساد، ریا و سرکوب در قدرت مانده اند نصحیت می‌کنم که در طرف اشتباه تاریخ قرار گرفته اید. اما آمریکا همیشه حاضر است دست دوستی به طرف شما دراز کند»

روحانی نیز در سخنرانی خود در روز چهارشنبه اشاره‌ای در مورد احتمال مذاکره با آمریکا نداشت. او تحریم‌های آمریکا را تروریسم اقتصادی توصیف کرد و خروج ترامپ از توافق برجام را اشتباهی تاریخی دانست. روحانی در مصاحبه با شبکه خبری فاکس نیوز گفت: «ما نمیتوانیم دعوت کسانی که سخت‌ترین تحریم‌ها را علیه ملت ما وضع کرده اند بپذیریم».

بنا براین، هنوز شرایط لازم برای مذاکره بین دو کشور فراهم نشده است. اگرچه صبر اروپایی‌ها نیز در حال تمام شدن است، اما آن‌ها هنوز تمایلی به ملحق شدن به کمپین فشار ترامپ ندارند.