جنجال همایون شجریان و ایران مال/ موافقان و مخالفان همایون چه می‌گویند؟

رویداد۲۴ واکنش‌هایی انتقادی به انتشار یک ویدئو و عکس‌هایی از همایون شجریان و علیرضا قربانی در مجتمع ایران مال با پاسخ تند همایون شجریان روبه رو شد. شجریان در صفحه اینستاگرام خود متنی را در این باره منتشر کرده و از "قمه کشانی که قلم می‌کشند" سخن گفته است. این یادداشت شجریان نیز با انتقادات زیادی روبه رو شده و البته عده‌ای هم از او حمایت کرده اند.

همایون شجریان در یادداشت جنجالی اش با ذکر مقدمه‌ای درباره سابقه "تخریب" علیه خودش، نقد را از تخریب مجزا کرده و ضمن استقبال از "نقد اصولی و هنری" نوشته است: «گروهی نیز بوده‌اند که به مثال قداره‌کشان و قمه‌کشان قلم از پر شال برداشته‌اند و با جوهر حسادت و تعصب کور و به قصد تخریب وارد عمل شدند. این‌ها به سیاق آن قمه‌کشان، قلم‌کشانند.»

همایون شجریان با اشاره به لغو کنسرت خیابانی خود نوشته است: «زمانی که برای کنسرت خیابانی بی‌مرز و محدوده و برای صد‌ها هزار نفر علاقه‌مند درخواست دادم، گفتند که به دنبال شهرت است و فرمودند: به جای این بلندپروازی‌ها چند شب در سالن کنسرت رایگان اجرا کند!»

این هنرمند سپس با طرح این پرسش که اگر "ایران مال" اصولا اینقدر مسئله‌ساز است چرا تعطیلش نمی‌کنند، نوشته است: «تا امروز که روزانه هزاران نفر از اقشار مختلف مردم به بازدید و خرید و عکس یادگاری می‌پرداخته‌اند خبری از ایشان نبود! تا عکسی از همایون در کتاب خانه دیده شد آتش خشم شعله زد؟!»

 

ساخت بازار بزرگ "ایران مال" در سال ۱۳۹۳ آغاز شد و بخش بزرگی از آن تا کنون ساخته شده است. این مجموعه در شمال غربی تهران، منطقه ۲۲، در حاشیه پارک چیتگر و نزدیک دریاچه خلیج فارس قرار دارد. "ایران مال" از جمله پروژ‌های بحث برانگیز است، منتقدان می‌گویند فساد گسترده‌ای در ساخت این مجموعه وجود دارد. برخی از "پولشویی" حرف می‌زنند و برخی دیگر از "ساخت و ساز غیرقانونی".

همایون شجریان نوشته هرجا که مردم حضور داشته باشند کنسرت برگزار می‌کند؛ "چه کتابخانه‌ای در یک مرکز خرید عمومی و چه سالن مجلل اسپیناس، چه فرهنگسرای بهمن که در رکاب پدر و گروه آوا افتتاح شد، چه کنسرت در خیابان و ته ناکجا آباد که آرزوی من است".

چند روز پیش همایون شجریان و علیرضا قربانی با انتشار ویدئویی که در فضای ایران مال ضبط شده بود اعلام کردند که آلبوم مشترکی را به زودی منتشر می‌کنند.

آلبوم موسیقی «افسانه چشم‌هایت» نخستین آلبوم مشترک همایون شجریان و علیرضا قربانی، از پرطرفدارترین خوانندگان موسیقی ایرانی، است که با آهنگسازی مهیار علیزاده، پس از یک سال کار، قرار است تا کمتر از یک ماه دیگر منتشر شود.

انتشار آلبوم مشترک قربانی و شجریان با استقبال فراوانی از سوی علاقمندان به این دو هنرمند همراه بود، اما نحوه اعلام این خبر و ضبط ویدئو در ایران مال این بهانه را به منتقدان داد تا حاشیه را برجسته کنند و به قربانی و شجریان حمله کنند.

منتقدان دو دسته بودند، از یکسو اصولگرایان اقدام دو خواننده محبوب را زیر سوال بردند که اجرا در یک مجمتع مجلل ویدئو ضبط کرده اند و از سوی دیگر برخی فعالان فضای مجازی معتقد بودند که چرا این دو خواننده با مجموعه‌ای پر حاشیه و رانتی مثل ایران مال همکاری کرده اند.

روزنامه جوان نزدیک به سپاه پاسدران، ایران مال را "نماد شهوت، ثروت و ثروت برآمده از انباشت بی‌حساب‌و‌کتاب سرمایه" دانست و نوشت: «این "کنسرت‌های همایونی" نه جایی برای مردم می‌گذارد و نه جایی برای اخلاق! بیایید برای مردم بخوانید.

قرار بود در خیابان و مقابل مردم اجرا کنید، چه شد که سر از "مال" در آوردید؟! شما برای در و دیوار آواز نمی‌خوانید، اگر برای مردم می‌خوانید، بروید در جنوب شهر، بروید در نازی‌آباد، بروید جایی که صدای شما در همهمه و هیاهوی صدای مشتاق مردم بپیچد نه در جایی که انعکاس صدای شما از دیوار‌ها و ستون‌های بلند "ایران‌مال" نغمه "ثروت انباشته شده" را ساز کند!»

سایت جوان آن‌لاین نیز با انتشار این مطلب، همایون شجریان را "نخبه هنری و چکیده موسیقی ایران" نامید، اما "ایران، نه ایران مال! " و تیتر زد: «برای ایران بخوانید نه "ایران مال"!»

این سایت همچنین پرسیده که "چرا برای ضبط این کلیپ به مقبره حافظ و سعدی نرفتید؟ یا در یک سالن موسیقی اجرا نکردید؟ " و ادامه داده است: «شما نماد ابتذال سرمایه و انفعال اخلاق و سمبل مصرف و مصرف‌گرایی و یک "دکان به تمام معنا" را برای ترانه‌سرایی و آوازخوانی از غزل‌ها و ترانه‌های عرفانی انتخاب کرده‌اید! این پارادوکس مشمئز‌کننده، هنر زیبای شما را به تمامی تخطئه کرد.»

این در حالی است که همایون شجریان دو سال پیش پیشنهاد برگزاری کنسرت خیابانی رایگان را د تهران داده بود. اما با ان موافقت نشد.

 

واکنش‌ها به پاسخ همایون شجریان
اما پاسخ همایون شجریان نیز واکنش‌های فراوانی در پی داشت. از فعالان فضای مجازی گرفته تا هنرمندان. هنرمندانی مثل رضا کیانیان به دفاع از شجریان پرداختند. کیانیان گفته است "این روز‌ها هم به دو خواننده بزرگ کشورمان علیرضا قربانی و همایون شجریان حمله کرده‌اند که چرا در فلان جا عکس گرفته‌اید. این‌ها همه «دلواپسی»‌های بیهوده‌اند؛ که سعی می‌کنند امنیت ایجاد کنند، اما برعکس امنیت اجتماعی و فردی را می‌آشوبند. "

برخی هنرمندان و فعالان رسانه‌ای نیز پاسخ همایون شجریان به منتقدان را در صفحات اجتماعی خود منتشر کردند. برخی نیز برای او کامنت‌های دلگرم کننده نوشته اند.

بیشتر حامیان شجریان معتقدند، هر فعالیت هنری به اسپانسر احتیاج دارد و وظیفه شجریان و قربانی این نیست که فساد احتمالی اسپانسر را کشف کنند.

ابوالحسن مختاباد روزنامه نگار و کارشناس حوزه موسیقی در این باره نوشت: «اگر واقعا قرار باشد هنرمندی و یا هرکسی دیگری، برای حضور در یک مجموعه‌ای که صاحب آن مشکلات شخصی یا مالی دارد، مورد شماتت قرار بگیرد پس هیچ کس نباید در کاخ گلستان برنامه بسازد. باید محسن مخملباف را برای ساخت فیلم ناصرالدین شاه آکتور سینما در کاخ گلستان محاکمه کرد که چرا در جایی فیلم ساخت که شاه مستبدی، چون ناصرالدین‌شاه آن را بنا کرد؟ یا مرحوم علی حاتمی را به صلابه کشید که چرا در اماکن تاریخی‌ای فیلم ساخته که آجر به آجر آن از خون رنج‌دیدگان فراهم آمده است.»

او نوشته است: "احتمالا بسیاری از ما ضرب‌المثل «گنه کرد در بلخ آهنگری/ به شوشتر زدند گردن مسگری» را شنیده‌ایم. این ضرب‌المثل را برای کسانی به کار می‌برند که برای گناهی ناکرده باید تاوان پس دهند. "

کاربران زیادی درباره همایون شجریان و در دفاع از او اظهار نظر کرده اند. کاربری معتقد است "قطعا میشه به همایون شجریان و علیرضا قربانی بخاطر مکان پر حاشیه کلیپشون انتقاد کرد! همونجور که انتقاد کردیم چرا تتلو روی ناوشکن کلیپ ساخته! و قطعا باید منتظر توضیح آن‌ها باشیم؛ اما یک اشتباه دلیل نمیشه کل کارنامه هنری و اجتماعی این هنرمندان را زیر سوال برد! صفر و صد نباشیم! "

با وجود این حمایت‌ها برخی نیز به انتقادات خود از شجریان ادامه دادند. عده‌ای با انتشار یادداشت همایون شجریان لحن و ادبیات تندی تری در پیش گرفتند و برخی دیگر از کسانی که احتمالا موافق فعالیت هنری شجریان هستند نیز بخش‌هایی از یادداشت او را برنتافتند.

بیشتر انتقادات به"قلم کش" خواندن منتقدان از سوی شجریان باز می‌گردد.

پژمان موسوی روزنامه‌نگار در این باره نوشت: «واکنشِ همایون شجریان به انتقاد‌ها از همراهی‌اش با پروژه‌ای ضدفرهنگی به نام ایران مال نشان داد او هیچ‌گاه نخواهد توانست حتی قدم در راه پدر بگذارد، چه رسد به اینکه بخواهد جای او را بگیرد...»

یا فعال رسانه‌ای دیگری واکنش شجریان را "کودکانه" خواند و نوشت: «همایون شجریان کودکانه در مورد حضورش در ایران مال می‌گوید: به من درس ندهید، چون درسم را نزد بزرگان یاد گرفته ام و، اما او بزرگترین درس اش را نیاموخته که تا پایان عمر باید نقدپذیر ماند و همدستی با پول‌های کثیف هر هنری را آلوده، غیر مردمی و مبتذل می‌کند.»