رویداد۲۴ شیوه مبارزه با ویروس کرونا و درمان قطعی آن هنوز مشخص نشده است؛ داروهای بسیاری معرفی میشود و هر از گاه خبر از کشف دارویی جدید به گوش میرسد، با این حال برای هیچکدام از آنها قطعیتی وجود ندارد و برخی گفتهاند طبیعت در مقابل علم پیروز شده است. در این میان چهرههایی هستند که معتقدند طبیعت بر طب اسلامی یا طب سنتی نمیتواند پیروز شود؛ برخی نیز البته از دایره طب سنتی فراتر رفتهاند و به خرافات نزدیک شدهاند.
مهمترین خرافاتی که در دوره شیوع ویروس کرونا خبرساز شد، ماجرای لیسیدن حرم و شکستن در حرم حضرت معصومه بود؛ آنهم زمانی که ورود به حرم به خاطر کرونا ممنوع بود.
از عجیبترین اقدامات خرافی، رفتار مرتضی کهنسال مدعی طب اسلامی بود که به قرنطینه بیمارستانها سر میزد و با رفتاری پرخطر، قطرهای به دهان بیماران میچکاند. قرار بازداشت او چند روز بعد صادر شد و فراری شد و بالاخره دستگیر شد.
به گزارش رویداد۲۴ معتقدان به این دیدگاه این تفکر را ترویج میکردند که شیعیان واقعی به بیماری کرونا مبتلا نمیشوند. این تفکر البته طرفداران چندانی نیافت و حتی آیت الله خامنهای هم اعلام کر که مناسک جمعی ماه رمضان امسال برگزار نخواهد شد.
در دیگر خرافات، برخی با اشاره به یک روایت ضعیف میگویند ویروس کرونا همان بیماری سفید است که به مرور ۹۵ درصد مردم جهان را میکشد و فقط برخی باقی میمانند. محققان میگویند این روایتها سند محکمی ندارد.
یکی دیگر از خرافات عجیب در عصر ویروس کرونا مربوط به قاسم ترخان مسئول مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی است. او دوازه سال است که از دانشنامههای مختلفی مثل دانشنامه امام علی، امام حسین، امام سجاد، امام رضا و.. رونمایی میکند. رونمایی جدا جدای این دانشنامهها باعث شده شغل او یکنواخت به نظر نرسد. اما حالا اظهارات او درباره امام زمان مورد توجه قرار گرفته است.
درباره اظهارات ترخان، حاشیههای زیادی ایجاد شد. خود او گفته بود رسانهها برای جذابیت در تیترهایشان، مطلب او را تحریف کردهاند و این بار توضیح داد که اگرچه امام زمان مبتلا میشود اما این بیماری اثری بر او ندارد: «امام زمان ممکن است به بیماری مبتلا شود. البته به دلایل قطعی میدانیم که خدا تضمین داده حجتش باقی بماند تا زمین را پر از عدل و داد کند. ازاینرو، هم معتقدیم امام ممکن است به بیماری مبتلا شود و هم معتقدیم این بیماری او را از پای در نخواهد آورد.»
مختاری رئیس دانشگاه مذاهب اسلامی در پاسخ به اظهاراتی از این دست گفته بود «تمام کسانی که معتقد به ظهور هستند باید از ترویج جهل و نادانی پرهیز کنند چرا که بسیاری از مشکلاتی که متوجه انسانها میشود منبعث از جهل، افراط و قشریگری و معلول سطحینگری نسبت به معارف دینی است. امروز باید با قلم و بیان خود در قالبهای مختلف در برابر فتنهها بایستیم و علما و اندیشمندان برای تحقق یک جامعه مهدوی در خط مقدم صلح و سازش و برادری و همزیستی مسالمتآمیز باشند.»
یک استاد دانشگاه میگوید: در حوزه اندیشه شیعی، به نظر میرسد که این بیماری میتواند بازتاب بسیار زیادی بر دیانت و تشیع عامیانه داشته باشد. تشیع عامیانه در برابر تشیع عالمانه یا نخبگانی است و البته دیانت عامیانه فقط به تشیع یا اسلام اختصاص ندارد. در تشیع عامیانه، اشخاص و نهادهای ملموس اهمیت بیشتری نسبت به مفاهیم انتزاعی دارند و علاوه بر این، نوعی اسطورهسازی از افراد مقدس این مذهب صورت میگیرد و نوعی قدرت فرابشری بر چهرههای اصیل و پیشوایان دینی در نظر گرفته میشود که واسطه میان انسان و خدا قلمداد میشوند زیرا در تشیع عامیانه، تکیه بر الهیات شفاهی بیشتر است، یعنی قشر عامه شیعه معمولاً با مجالس سخنرانی مذهبی، نوحهخوانی و این قبیل مراسم ارتباط دارند.»
مجتبی دلیر دبیر انجمن روانشناسی اجتماعی ایران به رویداد۲۴ میگوید: یک احتمال بروز این نوع رفتار خرافی دخالت مکانیزم دفاعی انکار است. در این مکانیزم فرد واقعیت را نادیده میگیرد و از این طریق ضرورتی ندارد که با موضوع رنجآور تماس روانی پیدا کند. بنابراین، فرد با رفتاری مشابه لیسیدن ضریحی که بنابر اطلاعات موجود میتواند منجر به بیماری خطرناک و کشندهای شود عملا امکان ابتلا را انکار میکند. البته این احتمال وجود دارد که افرادی که این رفتار غیرمعمول را انجام دادهاند صرفا جوگیر شده و مشکل جدی دیگری نداشته باشند!
وضعیت اهل سنت تفاوت دارد. با وجود تعطیلی نماز جمعه در اکثر مراکز استانها، اهل سنت زاهدان چند هفته بر برگزاری نماز جمعه اصرار داشتند و نماز جمعه اهل سنت زاهدان، تنها نماز جمعهای بود که روز ۱۶ اسفند برگزار شد.
با این حال واضح است که ویروس کرونا، تا اینجا توانسته بسیاری از باورهای خرافی را به چالش بکشد. یک روحانی درباره تقابل دین و علم در دوران بحران ویروس کرونا میگوید برخی مدعی هستند بین شیوع ویروس و دینداری در جامعه تقابلی به وجود آمده است. هیچ دینی به اندازه اسلام بر جایگاه عقل و اندیشهورزی تأکید نکرده است. اما مناسکی شدن دینداری در ایران، موجب شده دینداری در مقابل کرونا آسیبپذیر به نظر بیاید. البته بدون مناسک هیچ دینی قابل تصور نیست، اما بسنده کردن دینداری به مناسک موجب تهدید دینداری شده است.
بسیاری هنوز روی این عقاید هستند و سعی میکنند کاسبی خود را خراب نکنند. آنها جلسات محفیانه مناسک خود را برگزار میکنند و به شدت محدود شدن برنامههای مذهبی را محکوم میکنند.