چگونه در دوران کرونا دانش‌آموزان را تشویق به درس خواندن کنیم؟
در این مقاله قصد داریم شما را با ۷ استراتژی تدریس برای حمایت از دانش‌آموزان آشنا کنیم. این استراتژی‌ها به دانش‌آموزان کمک می‌کنند بتوانند در دوران کرونا به خوبی درس بخوانند.
رویداد۲۴ چه دانش‌آموز باشید یا معلم، حضور در کلاس مثل بودن درپناهگاه است. جایی که در آن می‌توانید خود را در دانش و یادگیری غرق کنید و حتی شده برای چند ساعت در هفته، مسائل بیرون از کلاس درس را فراموش کنید.
اما امروزه تعداد زیادی از مدارس و دانشگاه‌ها در سراسر دنیا به دلیل بحران ناشی از ویروس کرونا موقتاً تعطیل شده‌اند و تا اطلاع ثانوی امکان حضور فیزیکی در کلاس‌های درس وجود ندارد و، چون مردم هم‌چنان با تاثیرات کووید ۱۹ سر و کار دارند، در بسیاری از کشور‌ها کلاس‌های درس به صورت آنلاین یا مجازی برگزار می‌شوند. تقریباً تمام مطالب مختلفی که توسط مراکز مختلف آموزش و پرورش ارائه شده است، بر فناوری آموزش متمرکز شده‌اند: راه‌های بهینه‌سازی سایت‌های آموزش آنلاین، ابزار‌هایی برای ضبط جلسات تدریس مجازی، نحوه‌ی برگزاری امتحانات آنلاین و مانند آن.
با وجود این که دانش فنی برای ارتباط با دانش‌آموزان و برگزاری کلاس‌های مجازی ضروری است، اما به تنهایی برای ادامه‌ی تدریس و یادگیری کفایت نمی‌کند. دانش‌آموزان و معلمان باید بتوانند فراتر از ارتباط الکترونیکی، از نظر عاطفی به ویژه در مواقع اضطراب و بحران با هم ارتباط برقرار کنند. متخصصین علوم اعصاب اعتقتد دارند احساسات برای یادگیری مهم هستند. همان‌طور که در خطای دکارت، آنتونیو داماسیو اظهار می‌کند: ما ماشین‌های فکری نیستیم. ما ماشین‌های احساسی هستیم که فکر می‌کنند. پس نباید نقش مهم مسائل عاطفی را در یادگیری، کوچک بشماریم؛ و باید بدانیم تغییرات بزرگ آموزشی مثل آنچه در اثر کرونا رخ داده است، از نظر عاطفی بر دانشجویان و دانش‌آموزان تاثیر می‌گذارد.
البته ما این‌جا قصد نداریم تصمیمات موسسات آموزش عالی را مبنی بر برگزاری کلاس‌های خود به صورت آنلاین یا تعطیل کردن دانشگاه‌ها زیر سوال ببریم. در واقع ما می‌خواهیم ببینیم که چگونه می‌توانیم در مواقع بحرانی به خوبی تدریس کنیم و اطمینان حاصل کنیم که دانش‌آموزان نیز خیلی خوب یاد می‌گیرند. به ویژه به دانش‌آموزانی فکر می‌کنیم که خانه برایشان محیط امنی نیست و چندین سال است که خوابگاه و کلاس درس پناهگاه امن‌شان محسوب می‌شود.
دانشجویانی که جامعه‌ی خود را در دانشگاه پیدا کرده‌اند یا دانشجویانی که برای ادامه‌ی تحصیل و احساس امنیت به دانشگاه متکی هستند. به عبارت بهتر، بیشتر دانشجویان. بنابراین، می‌خواهیم بدانیم معلمین و اساتید چگونه می‌توانند به تعادل بار ذهنی و عاطفی دانش‌آموزان و دانشجویان خود کمک کنند تا آن‌ها بهتر بتوانند این دوران را پشت سر بگذارند.
حال با توجه به مطالبی که گفتیم، می‌خواهیم خود را جای تمام دانشجویان و دانش‌آموزانی بگذاریم که به دنبال تاثیرات کووید ۱۹ در خانه قرنطینه هستند و در کلاس‌های آنلاین شرکت می‌کنند. موارد زیر لیستی کوتاه از کار‌هایی است که دوست داریم معلم‌ها و اساتید برایمان انجام دهند:
۱. به دانش‌آموزان خود ایمیل بزنید تا به آن‌ها یادآوری کنید در کنارشان هستید
به آن‌ها بگویید که چگونه برای مقابله با اوضاع جدید، برنامه‌ی درسیتان را تغییر دادید و این که تغییر بخشی از زندگی است. با دانش‌آموزان خود هم‌دردی کنید و راحت باشید. مثلاً به آن‌ها بگویید که وقتی داشتید صحبت‌هایشان را در کلاس آنلاین می‌خواندید، ناگهان به ذهن‌تان رسید خانه را کمی تمیزکاری کنید. کاری که مدام آن را عقب می‌انداختید.
۲. روی مفهوم سخت‌گیری تأمل کنید
دانشجویان خود را به چالش بکشید و همین طور آن‌ها را حمایت کنید. به عنوان معلم، میزان سخت‌گیری و حمایت شما باید با هم در تعادل باشند. اما به دلیل کرونا در شرایطی هستیم که دانش‌آموزان به حمایت بیشتری از سخت‌گیری نیاز دارند. این را می‌گوییم، چون نگرانیم بعضی از اساتید روی سخت‌گیری تاکید بیشتری داشته باشند. اما بیایید کمی صادق باشیم. با توجه به شرایط، بهتر است فشار درسی کمتری به دانشجو وارد کنیم.
۳. بعضی از مطالبی را که قبل از تعطیلی در کلاس‌های حضوری درس داده بودید مرور کنید
به خصوص برای آن دسته از دانش‌آموزانی که دل‌شان برای محیط کلاس تنگ شده است. این احتمالاً به حافظه‌ی آن‌ها کمک می‌کند زمانی را که بخشی از جامعه‌ی دانشجویی بودند به خاطر بیاورند و به آن‌ها یادآوری می‌کند که هنوز بخشی از همان جامعه هستند. به عنوان مثال وقتی به دانشجویان خود ایمیل می‌زنید بگویید: یادتان هست در کلاس در مورد این مسئله صحبت کرده بودیم؟
یا این که از جملات امیدوار‌کننده و خوش‌بینانه استفاده کنید. مثلاً بگویید: وقتی مهر به دانشگاه برگشتید می‌توانیم در مورد این مبحث درسی تحقیق کنیم. این به دانشجویان کمک می‌کند تا مشتاقانه منتظر بازگشت به دانشگاه باشند.
۴. فرصتی برای دانش‌آموزان فراهم کنید که به هم شماره تلفن بدهند!
کمک کنید آن‌هایی که دوست دارند در تلگرام یا واتس‌اپ با هم گروه بزنند. گاهی اوقات ممکن است برای بعضی دانش‌آموزان مشکل باشد که شماره تلفن همکلاسی‌های خود را بخواهند. اما در چنین شرایطی بهتر است افراد با هم در ارتباط باشند و از هم حمایت عاطفی دریافت کنند. به خصوص این که بدانید افراد دیگری نیز در وضعیتی مشابه شما قرار دارند، باعث می‌شود راحت‌تر بتوانید مسائل را پشت سر بگذارید.
۵. مسئله‌ی مهمی که با آن روبه‌رو هستیم را نادیده نگیرید
اگر می‌توانید با دانش‌آموزان خود در مورد کووید ۱۹ و احساس ترس صحبت کنید. این فرصت بسیار خوبی است که به آن‌ها یادآوری کنید منابع خبری خود را آگاهانه انتخاب کنند و مراقب باشند اطلاعات غلط بعضی رسانه‌ها را باور نکنند.
۶. یادتان باشد که دانشجویان به جز کلاس‌های درس و دانشگاه، از چیز‌های دیگری نیز در زندگیشان عقب افتاده‌اند
به طور مثال در دانشگاه انجمن‌ها و کانون‌هایی وجود دارد که دانشجویان در مورد مسائل غیر درسی مثل ورزش و فرهنگ و هنر با هم صحبت و فعالیت می‌کنند؛ که با توجه به تعطیلی دانشگاه‌ها، ملاقات‌های حضوری در این کانون‌ها هم لغو شده است؛ و برای خیلی از آن‌ها حتی جلسه‌ی مجازی هم تشکیل نمی‌شود.
۷. سعی کنید برای آن‌ها فضایی ایجاد کنید که بتوانند در آن از مسائل زندگیشان صحبت کنند
مخصوصاً فضایی که بتوانند ترس و استرس خود را تخلیه کنند. بگذارید دانشجویان‌تان بدانند که کنارشان هستید و اگر کمک خواستند به آن‌ها کمک می‌کنید. بگذارید بدانند شما با مشاورین و متخصصین سلامت روان در تماسید و اگر خواستند با کسی حرف بزنند آن‌ها را راهنمایی می‌کنید. یا این که شخصاً از هر کدام از دانش‌آموزان یا دانشجویان خود بپرسید که چه کمکی می‌توانید به آن‌ها بکنید.
حرف آخر
واضح است لیستی که خواندید جامع نیست و می‌تواند موارد بیشتری داشته باشد. احساسات تاثیر عمیقی بر یادگیری دانش‌آموزان دارد. به خصوص همان‌طور که احساسات مثبت در بعضی موارد به یادگیری بهتر کمک می‌کند، احساسات منفی مثل ناراحتی یا استرس تاثیر بدی بر یادگیری می‌گذارد.
در ضمن احساسات بر روی حافظه نیز تاثیر می‌گذارند و باید جدی گرفته شوند. امروزه علاوه بر تکنولوژی‌های پیشرفته و روش‌های هوشمندانه برای تدریس، به ایجاد محیطی سالم و امن در کلاس درس نیازمندیم و مسائلی مانند کرونا فقط این نیاز را پررنگ‌تر نشان می‌دهند. چه کلاس حضوری باشد یا مجازی، نیاز داریم به احساسات دانشجویان اهمیت دهیم. اصلاً تصور کنید دانشجو یا دانش‌آموزی هستید که در تلاش است در چنین اوضاع نا به سامانی درس بخواند. به نظر شما چه عواملی باعث می‌شود به درس خواندن ترغیب شوید؟ نظرات خود را با ما در میان بگذراید و فراموش نکنید یادگیری و امید از یک‌دیگر جداشدنی نیستند.
اما امروزه تعداد زیادی از مدارس و دانشگاه‌ها در سراسر دنیا به دلیل بحران ناشی از ویروس کرونا موقتاً تعطیل شده‌اند و تا اطلاع ثانوی امکان حضور فیزیکی در کلاس‌های درس وجود ندارد و، چون مردم هم‌چنان با تاثیرات کووید ۱۹ سر و کار دارند، در بسیاری از کشور‌ها کلاس‌های درس به صورت آنلاین یا مجازی برگزار می‌شوند. تقریباً تمام مطالب مختلفی که توسط مراکز مختلف آموزش و پرورش ارائه شده است، بر فناوری آموزش متمرکز شده‌اند: راه‌های بهینه‌سازی سایت‌های آموزش آنلاین، ابزار‌هایی برای ضبط جلسات تدریس مجازی، نحوه‌ی برگزاری امتحانات آنلاین و مانند آن.
با وجود این که دانش فنی برای ارتباط با دانش‌آموزان و برگزاری کلاس‌های مجازی ضروری است، اما به تنهایی برای ادامه‌ی تدریس و یادگیری کفایت نمی‌کند. دانش‌آموزان و معلمان باید بتوانند فراتر از ارتباط الکترونیکی، از نظر عاطفی به ویژه در مواقع اضطراب و بحران با هم ارتباط برقرار کنند. متخصصین علوم اعصاب اعتقتد دارند احساسات برای یادگیری مهم هستند. همان‌طور که در خطای دکارت، آنتونیو داماسیو اظهار می‌کند: ما ماشین‌های فکری نیستیم. ما ماشین‌های احساسی هستیم که فکر می‌کنند. پس نباید نقش مهم مسائل عاطفی را در یادگیری، کوچک بشماریم؛ و باید بدانیم تغییرات بزرگ آموزشی مثل آنچه در اثر کرونا رخ داده است، از نظر عاطفی بر دانشجویان و دانش‌آموزان تاثیر می‌گذارد.
البته ما این‌جا قصد نداریم تصمیمات موسسات آموزش عالی را مبنی بر برگزاری کلاس‌های خود به صورت آنلاین یا تعطیل کردن دانشگاه‌ها زیر سوال ببریم. در واقع ما می‌خواهیم ببینیم که چگونه می‌توانیم در مواقع بحرانی به خوبی تدریس کنیم و اطمینان حاصل کنیم که دانش‌آموزان نیز خیلی خوب یاد می‌گیرند. به ویژه به دانش‌آموزانی فکر می‌کنیم که خانه برایشان محیط امنی نیست و چندین سال است که خوابگاه و کلاس درس پناهگاه امن‌شان محسوب می‌شود.
دانشجویانی که جامعه‌ی خود را در دانشگاه پیدا کرده‌اند یا دانشجویانی که برای ادامه‌ی تحصیل و احساس امنیت به دانشگاه متکی هستند. به عبارت بهتر، بیشتر دانشجویان. بنابراین، می‌خواهیم بدانیم معلمین و اساتید چگونه می‌توانند به تعادل بار ذهنی و عاطفی دانش‌آموزان و دانشجویان خود کمک کنند تا آن‌ها بهتر بتوانند این دوران را پشت سر بگذارند.
حال با توجه به مطالبی که گفتیم، می‌خواهیم خود را جای تمام دانشجویان و دانش‌آموزانی بگذاریم که به دنبال تاثیرات کووید ۱۹ در خانه قرنطینه هستند و در کلاس‌های آنلاین شرکت می‌کنند. موارد زیر لیستی کوتاه از کار‌هایی است که دوست داریم معلم‌ها و اساتید برایمان انجام دهند:
۱. به دانش‌آموزان خود ایمیل بزنید تا به آن‌ها یادآوری کنید در کنارشان هستید
به آن‌ها بگویید که چگونه برای مقابله با اوضاع جدید، برنامه‌ی درسیتان را تغییر دادید و این که تغییر بخشی از زندگی است. با دانش‌آموزان خود هم‌دردی کنید و راحت باشید. مثلاً به آن‌ها بگویید که وقتی داشتید صحبت‌هایشان را در کلاس آنلاین می‌خواندید، ناگهان به ذهن‌تان رسید خانه را کمی تمیزکاری کنید. کاری که مدام آن را عقب می‌انداختید.
۲. روی مفهوم سخت‌گیری تأمل کنید
دانشجویان خود را به چالش بکشید و همین طور آن‌ها را حمایت کنید. به عنوان معلم، میزان سخت‌گیری و حمایت شما باید با هم در تعادل باشند. اما به دلیل کرونا در شرایطی هستیم که دانش‌آموزان به حمایت بیشتری از سخت‌گیری نیاز دارند. این را می‌گوییم، چون نگرانیم بعضی از اساتید روی سخت‌گیری تاکید بیشتری داشته باشند. اما بیایید کمی صادق باشیم. با توجه به شرایط، بهتر است فشار درسی کمتری به دانشجو وارد کنیم.
۳. بعضی از مطالبی را که قبل از تعطیلی در کلاس‌های حضوری درس داده بودید مرور کنید
به خصوص برای آن دسته از دانش‌آموزانی که دل‌شان برای محیط کلاس تنگ شده است. این احتمالاً به حافظه‌ی آن‌ها کمک می‌کند زمانی را که بخشی از جامعه‌ی دانشجویی بودند به خاطر بیاورند و به آن‌ها یادآوری می‌کند که هنوز بخشی از همان جامعه هستند. به عنوان مثال وقتی به دانشجویان خود ایمیل می‌زنید بگویید: یادتان هست در کلاس در مورد این مسئله صحبت کرده بودیم؟
یا این که از جملات امیدوار‌کننده و خوش‌بینانه استفاده کنید. مثلاً بگویید: وقتی مهر به دانشگاه برگشتید می‌توانیم در مورد این مبحث درسی تحقیق کنیم. این به دانشجویان کمک می‌کند تا مشتاقانه منتظر بازگشت به دانشگاه باشند.
۴. فرصتی برای دانش‌آموزان فراهم کنید که به هم شماره تلفن بدهند!
کمک کنید آن‌هایی که دوست دارند در تلگرام یا واتس‌اپ با هم گروه بزنند. گاهی اوقات ممکن است برای بعضی دانش‌آموزان مشکل باشد که شماره تلفن همکلاسی‌های خود را بخواهند. اما در چنین شرایطی بهتر است افراد با هم در ارتباط باشند و از هم حمایت عاطفی دریافت کنند. به خصوص این که بدانید افراد دیگری نیز در وضعیتی مشابه شما قرار دارند، باعث می‌شود راحت‌تر بتوانید مسائل را پشت سر بگذارید.
۵. مسئله‌ی مهمی که با آن روبه‌رو هستیم را نادیده نگیرید
اگر می‌توانید با دانش‌آموزان خود در مورد کووید ۱۹ و احساس ترس صحبت کنید. این فرصت بسیار خوبی است که به آن‌ها یادآوری کنید منابع خبری خود را آگاهانه انتخاب کنند و مراقب باشند اطلاعات غلط بعضی رسانه‌ها را باور نکنند.
۶. یادتان باشد که دانشجویان به جز کلاس‌های درس و دانشگاه، از چیز‌های دیگری نیز در زندگیشان عقب افتاده‌اند
به طور مثال در دانشگاه انجمن‌ها و کانون‌هایی وجود دارد که دانشجویان در مورد مسائل غیر درسی مثل ورزش و فرهنگ و هنر با هم صحبت و فعالیت می‌کنند؛ که با توجه به تعطیلی دانشگاه‌ها، ملاقات‌های حضوری در این کانون‌ها هم لغو شده است؛ و برای خیلی از آن‌ها حتی جلسه‌ی مجازی هم تشکیل نمی‌شود.
۷. سعی کنید برای آن‌ها فضایی ایجاد کنید که بتوانند در آن از مسائل زندگیشان صحبت کنند
مخصوصاً فضایی که بتوانند ترس و استرس خود را تخلیه کنند. بگذارید دانشجویان‌تان بدانند که کنارشان هستید و اگر کمک خواستند به آن‌ها کمک می‌کنید. بگذارید بدانند شما با مشاورین و متخصصین سلامت روان در تماسید و اگر خواستند با کسی حرف بزنند آن‌ها را راهنمایی می‌کنید. یا این که شخصاً از هر کدام از دانش‌آموزان یا دانشجویان خود بپرسید که چه کمکی می‌توانید به آن‌ها بکنید.
حرف آخر
واضح است لیستی که خواندید جامع نیست و می‌تواند موارد بیشتری داشته باشد. احساسات تاثیر عمیقی بر یادگیری دانش‌آموزان دارد. به خصوص همان‌طور که احساسات مثبت در بعضی موارد به یادگیری بهتر کمک می‌کند، احساسات منفی مثل ناراحتی یا استرس تاثیر بدی بر یادگیری می‌گذارد.
در ضمن احساسات بر روی حافظه نیز تاثیر می‌گذارند و باید جدی گرفته شوند. امروزه علاوه بر تکنولوژی‌های پیشرفته و روش‌های هوشمندانه برای تدریس، به ایجاد محیطی سالم و امن در کلاس درس نیازمندیم و مسائلی مانند کرونا فقط این نیاز را پررنگ‌تر نشان می‌دهند. چه کلاس حضوری باشد یا مجازی، نیاز داریم به احساسات دانشجویان اهمیت دهیم. اصلاً تصور کنید دانشجو یا دانش‌آموزی هستید که در تلاش است در چنین اوضاع نا به سامانی درس بخواند. به نظر شما چه عواملی باعث می‌شود به درس خواندن ترغیب شوید؟ نظرات خود را با ما در میان بگذراید و فراموش نکنید یادگیری و امید از یک‌دیگر جداشدنی نیستند.
خبر های مرتبط
خبر های مرتبط
