دست‌های خالی/ بیانیه‌های فراکسیون امید در همراهی با اصولگریان +جدول

رویداد۲۴  محمدرضا عارف در نامه‌ای به مردم، درباره عملکرد مجلس دهم گزارش داده است. گزارشی که از یکسو کارنامه فراکسیون امید را نشان داده و از سوی دیگر خواسته بگوید چرا مجلس دهم در برآورده کردن مطالبات اصلاح طبان ناتوان بوده است.

در نامه عارف، مهمترین لوایح تصویب شده به اختصار آمده است، مواردی مثل لوایح چهارگانه FATF که با مخالفت شورای نگهبان مواجه شد، طرح ممنوعیت به‌کارگیری بازنشستگان که بیشتر با استقبال اصولگرایان مواجه شد تا اصلاح طلبان و مواردی مثل طرح دائمی‌شدن قانون استخدام ناجا، طرح حمایت از شاغلان فقیر و بیکاران، طرح حمایت و تشویق مطلعین مفاسد اداری و اقتصادی، طرح حفظ کرامت آسیب‌دیدگان اجتماعی و...

اینکه این قوانین تا چه اندازه در معیشت مردم اثرگذار بوده، یکسوی ماجرا اما بحث مهمتر آن است که برخی از این قوانین اساسا ارتباطی با فراکسیون امید نداشته است. قوانینی مثل لایحه FATF با حمایت لاریجانی و روحانی در مجلس تصویب شد و محصول تلاش فراکسیون امید نبود. از سوی دیگر قوانینی مثل منع ازدواج کودکان یا قوانین شفافیت که محصول اجماع فراکسیون امید بود، با فشار اصولگرایان تندرو از دستور کار مجلس خارج شد و فراکسیون صد و چند نفری اصلاح‌طلبان توانایی طرح این قوانین را در صحن علنی مجلس نداشت!

نکته دیگر برخی فعالان سیاسی اپوزیسیون معتقدند اساسا به خاطر وجود شورای نگهبان، امکان تصویب قوانین اصلاح طلبانه در مجلس ایران وجود ندارد. با این حال محمدرضا عارف اصراری نداشت که در نامه خودش ایرادی از شورای نگهبان بگیرد.

محمدرضا عارف، از روز اول نتوانست نقش موثری در تصمیمات مجلس داشته باشد. او ابتدا افرادی که برای ریاست مجلس به او رای نداده بودند را از فراکسیون بیرون کرد تا فراکسیون مستقلین تشکیل شود. در حقیقت فراکسیون امید دو هدف داشت؛ یکی عارف رییس مجلس شود و دیگر اینکه فراکسیونی با حضور ۱۸۰ تا ۲۰۰ نماینده تشکیل شود. رقابت عارف و لاریجانی باعث شد، بخشی از نمایندگانی که می‌توانستند در فراکسیون امید عضو شوند، به فراکسیون مستقلین بروند.  با این تصمیم نه ریاست مجلس به دست آمد نه فراکسیون اکثریت تشکیل شد. همین تصمیم اشتباه باعث شد در مناسبات مجلس به حاشیه برود.

از طرفی عارف هیچگاه نتوانست حامی خوبی برای نمایندگان پیشرو مجلس باشد. با اینکه عارف مدعی شده بود که با نمایندگان میانه‌رو ائتلاف نکرده است، اما فراکسیون امید، تفاوتی با فراکسیون اعتدال نداشت و بطور مشخص حداقل ده نماینده در تهران و ده نماینده در شهر‌های دیگر بودند که می‌توانستند حامل شعار‌های اصلاح طلبانه باشند. در تهران پروانه سلحشوری، عبدالرضا هاشم‌زایی، علی مطهری، الیاس حضرتی، غلامرضا حیدری، فاطمه سعیدی، محمود صادقی، طیبه سیاوشی، علیرضا رحیمی و محمدجواد فتحی و در سایر حوزه‌های انتخابیه عبدالکریم حسین‌زاده (نماینده نقده و اشنویه که فراکسیون حقوق شهروندی را نیز راه‌اندازی کرد)، قاسم میرزایی نکو (دماوند)، بهرام پارسایی (شیراز)، جلال میرزایی (ایلام)، غلامعلی جعفرزاده ایمن آبادی (رشت)، شهاب الدین بیمقدار (تبریز) علی ساری (اهواز) و محمد کاظمی (ملایر) حمیده زرآبادی (قزوین) و محمد فیضی (اردبیل) نمایندگانی بودند که می‌توانستند تا حدی شعار‌های اصلاح‌طلبانه را رهبری کنند، اما هرگز این آرزو محقق نشد. زمانی که همه این افراد هم رد صلاحیت شدند، عارف جز اظهار تاسف سخنی به زبان نیاورد.

بیشتر بخوانید: پدرخوانده‌ها، بازسازی اصلاحات را به گروگان گرفته‌اند

بیانیه‌های مشترک با اصولگرایان

جدول زیر بیانیه‌های فراکسیون امید را در این چهار سال نشان می‌دهد. بیانیه‌هایی که نشان می‌دهد فراکسیون امید درباره مطالبات اصلاح‌طلبانه موضع منفعلانه داشته است:

نکته مهم این بیانیه‌ها این است که به جزبیانیه دی ۹۶ در سایر بیانیه‌ها به طرح کلی شعار‌های مشترک اصلاح طلبان و حاکمیت بسنده شده و نمی‌توان تفاوت معناداری بین این بیانیه‌ها و بیانیه‌های اصولگرایان پیدا کرد.

محمدرضا عارف حالا دیگر نماینده اول تهران نیست. او که روزی نماد فداکاری بود حالا نماد سکوت شده است. با این وضعیت بعید است کسی به ستاد احتمالی عارف برای سال ۱۴۰۰ دل ببندد. بیانیه امروز او نشان داد او از این وضعیت ناراضی نیست و همچنان موضع منفعلانه را بهترین راه برای حفظ بقا در حاکمیت می‌داند.