پیام تغییرات تازه در وزارت خارجه چیست؟

رویداد۲۴- تغییرات بالاخره به بخش عربی و آفریقایی وزارت خارجه رسید؛ با توجه اهمیت خاورمیانه‌ای که ایران در قلب آن جای گرفته، سه سال زمان زیادی برای تغییر در مهم‌ترین بخش این وزارتخانه محسوب می‌شود. اما جابجایی های اخیر حکایت از چرخش وزارت خارجه ایران به سمت خاورمیانه دارد.

به گزارش رویداد۲۴، ایران یکی از مهم‌ترین بازیگران منطقه‌ای است اما طی سه سالی که از دوره ریاست جمهوری حسن روحانی و ورود محمدجواد ظریف به وزارت خارجه می‌گذرد و درست در شرایطی که طوفان حوادث و بحران‌ها خاورمیانه را درنوردیده، عملکرد مقامات در حوزه عربی و آفریقایی بر همان روال هشت سال پیش از آن پیش رفت و حتی ظریف به انفعال در این حوزه محکوم شد.

بخش عربی و آفریقایی وزارت خارجه از معدود حوزه‌هایی بود که ظریف از زمان ورود به این وزارتخانه نتوانست تغییری در آن ایجاد کند و عملا شاهد بودیم که معاون این بخش، حسین امیرعبداللهیان در خصوص بحران‌های مهم منطقه ازجمله در سوریه، عراق و حتی در قبال عربستان مواضعی اتخاذ می‌کرد که چندان در راستای سیاست‌های کلی وزارت خارجه در قبال همسایگان نبود.

حال ظریف پس از عملکرد درخشانی که در پرونده هسته‌ای و تعامل سازنده با کشورهای اروپایی و غربی داشته، سعی دارد با تغییرات هوشمندانه‌ای که در بخش خاورمیانه و شمال آفریقای وزارت خارجه ایجاد کرده، سکان هدایت ایران در خاورمیانه طوفان‌زده را با اقتدار عمل بیشتری به دست بگیرد.

وی روز گذشته امیرعبداللهیان را برکنار و حسین جابری انصاری که پیش‌ازاین سخنگوی وزارت خارجه بود را به‌عنوان معاون عربی و آفریقایی این وزارتخانه برگزید. جابری انصاری پیش از آنکه سمت سخنگویی وزارت خارجه را بپذیرد، مدیرکل خاورمیانه و شمال آفریقا،  مشاور معاونت عربی و آفریقا و سفیر ایران در لیبی بود و راهبرد کشورهای همسایه را به‌خوبی می‌شناسد. 

این در حالی است که حضور هرچه فعال‌تر ایران در نشست‌های حل‌وفصل بحران سوریه که تازه‌ترین آن با حضور وزرای دفاع ایران، روسیه و سوریه در تهران برگزار شد، نشان می‌دهد چرخش وزارت خارجه به سمت تحکیم روابط با همسایگان و عقب راندن هرچه بیشتر درگیری‌ها و بحران‌ها از مرزهای کشور است. 

دستگاه دیپلماسی وزارت خارجی با عملکرد موفقی که در حوزه هسته‌ای داشته، حال با تغییر و جابجایی مهره‌ها در بدنه این وزارتخانه قصد دارد با تیمی که دیدگاه یکپارچه‌ای در خصوص مواضع ایران در خاورمیانه دارد، یکی از مهم‌ترین حوزه‌های وزارت خارجه را فعال کند و نخستین اقدام در این جهت کنار گذاشتن امیرعبداللهیان، مهره بجای مانده از دولت احمدی‌نژاد بود. 

جابه‌جایی‌ها در وزارت خارجه به مرکز آموزش و پژوهش‌های بین‌المللی نیز رسید و براساس حکم وزیر خارجه، سیدمحمدکاظم سجادپور، ریاست این مرکز را برعهده گرفت. او استادتمام دانشکده روابط بین‌الملل بوده و پیش‌ازاین مسئولیت‌های سفیر در دفتر اروپایی سازمان ملل متحد در ژنو، مدیرکل دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی و مشاور وزیر در امور راهبردی را برعهده داشته است. از سوی دیگر  بهرام قاسمی که پیش‌ازاین سفیر ایران در ایرلند، ایتالیا و اسپانیا و رئیس اداره دوم سیاسی، رئیس اداره اول مشترک‌المنافع، مدیرکل غرب اروپای وزارت امور خارجه و معاون پژوهش‌های بین‌المللی مرکز تحقیقات استراتژیک بوده، در سمت سخنگو و رئیس جدید مرکز دیپلماسی عمومی و رسانه‌ای وزارت خارجه به فعالیت‌های خود ادامه خواهد داد.

بر این اساس به نظر می‌رسد محمدجواد ظریف این بار پرونده خاورمیانه آشوب‌زده را با اقتدار عمل و استقلال بیشتری نسبت به گذشته پیش روی خود گشوده تا این بار نیز هنر دیپلماسی خود را به‌گونه‌ای به نمایش بگذارد که تحسین کشورهای بزرگ جهان را در پی داشته باشد. او توانست در حوزه بین‌الملل پرونده‌ای به پیچیدگی پرونده هسته‌ای ایران را به سرانجام برساند و حال باید منتظر بود و دید با تغییراتی که در وزارت خارجه ایجاد کرده، در حوزه منطقه‌ای چگونه عمل خواهد کرد.