کاهش نرخ سود بانکی و بحران‌سازی سیاستمداران/ در نظام پولی و مالی چه خبر است؟

رویداد۲۴  نظام پولی و بانکی کشور شاهد تغییر و تحولاتی در چند ماه اخیر بوده است، نرخ سود سپرده کاهش پیدا کرد تا پولی که در اختیار مردم است، راهی بازار بورس، سکه، طلا و ارز شود. از یک سو برخی از بانک‌ها با صدور اوراق مشارکت، مصوبه شورای پول و اعتبار را دور زده و اقدام به ارائه سود ۱۸ درصد می‌کنند، در مقابل گمانه‌زنی‌هایی نیز از ادامه کاهش سود بانکی به گوش می‌رسد. اما چرا نظام بانکی به یک باره پس از ۳ سال تصمیم گرفت تا مصوبه شورای پول و اعتبار کشور را اجرایی کند؟

از ابتدای اردیبهشت ماه سال جاری، بانک‌ها تصمیم گرفتند تا مصوبه شورای عالی پول و اعتبار برای کاهش نرخ سود بانکی برای سپرده‌های بلند مدت به ۱۵ درصد را رعایت و اجرایی کنند. این مصوبه در تیر ماه سال ۱۳۹۵ به تصویب این شورا رسیده بود، اما نظام بانکی در آن زمان اقدام به اجرایی کردن این مصوبات نکرده بود. شورای پول و اعتبار عالی‌ترین مرجع در سیستم بانکی بوده و ریاست آن بر عهده رئیس بانک مرکزی است.

بیشتربخوانید: تاثیر کاهش سود بانکی بر بازار مسکن

در ادامه این گزارش به ۵ نکته قابل توجه در زمینه تصمیمات و اقدامات اخیر نظام بانکی کشور در کاهش نرخ سود سپرده بانکی اشاره می‌کنیم:

نخست: سود سپرده‌گذاری کوتاه مدت (سه ماهه) بانکی اکنون ۱۰ درصد و سود سالانه ۱۵ درصد است. سود بین بانکی یعنی سود سپرده‌های بانک‌ها نزد بانک مرکزی تا پیش از این ۱۰ درصد بود که اکنون به ۱۲.۵ درصد رسیده است. البته این ارتباطی به مخاطب عام و سپرده‌های مردم ندارد.

دوم: آنچه که تاکنون در شورای پول و اعتبار درباره سود بانکی به تصویب رسیده مربوط به کاهش سود به ۱۵ درصد است نه بیشتر، به این معنا که گمانه زنی‌های مطرح شده درباره ادامه کاهش نرخ سود بانکی در حد گمانه زنی باقی خواهد ماند و قرار نیست در شرایط کنونی اجرایی شود چرا که این موضوع نیازمند تصمیمات اعضای شورای پول و اعتبار کشور است. این شورا از رئیس جمهور، رئیس بانک مرکزی، وزرای اقتصاد و بازرگانی و ۲ وزیر دیگر هیئت دولت، رئیس سازمان برنامه ریزی، ۲ عضو اتاق و ۲ کارشناس نظام بانکی تشکیل می‌شود.

سوم: چرا نظام بانکی اقدام به کاهش نرخ سود سپرده بانکی کرده است؟ به دلیل آنکه بانک مرکزی پایه پولی را گسترش داده، حجم پول بیشتری در اختیار بانک‌ها قرار می‌گیرد و آن‌ها دیگر نیازی به جذب سپرده بیرونی و از سوی دیگر مبادله درونی ندارند و به همین علت، نخست نرخ بهره بین بانکی پایین می‌آید و به تبع آن قاعدتاً باید نرخ سود سپرده نیز کاهش پیدا کند.

چهارم: کاهش نرخ سود بانکی باعث می‌شود تا مردم سپرده های خود را به سمت بازار‌هایی همچون بورس، طلا و سکه ببرند، به گفته کارشناسان اقدام به کاهش نرخ سود بانکی اقدامی در هماهنگی با دولت برای جهت دهی به سپرده های مردم و حرکت آن به سمت بازار بورس و تقویت این بازار بوده است. و این اقدام در راستای سیاست های دولت برای جذب سپرده های مردم و کاهش نقدینگی در جامعه صورت گرفته است.

پنجم: کاهش سود بانکی باعث تورم و برهم ریختگی بازار مسکن می‌شود و باعث می‌شود تا بخشی از مردم که دیگر نمی‌توانند سود مورد نظرخود را از بانک‌ها به دست بیاورند به دنبال آن باشند تا از طریق اجاره‌بها، آن میزان سود را تامین کنند. افزایش قیمت در بازار مسکن و اجاره بها نیز یکی دیگر از نتایج این برهم ریختگی مالی محسوب می شود.

سود بانکی کمتر از 15 درصد نمی‌شود

 احمد حاتمی یزد کارشناس مسائل اقتصادی در گفت و گویی به رویداد ۲۴ می‌گوید: من بعید می‌دانم که سود بانکی از ۱۵ درصد کاهش پیدا کند. زیرا هم اکنون برای سپرده‌های یکساله ۱۸ درصد سود می‌دهند. کاهش سود بانکی در شرایطی که تورم بسیار بالا است، باعث می‌شود که سرعت گردش پول بیشتر شود و زمانی سرعت گردش پول بالا برود آثار تورمی به جا می‌گذارد.

حاتمی یزد با بیان اینکه سود پایین باعث افزایش تورم می‌شود، خاطرنشان کرد: از این جهت تورم افزایش پیدا می‌کند که دیگر کسی پول خود را ثابت در یک جا نگاه نمی‌دارد و از آنجایی که سرمایه گذاری هم به دلیل تحریم و رکود صورت نمی‌گیرد، مردم فقط کالاهای موجود را با قیمت بیشتری خریداری می‌کنند. 

تصمیم بانک مرکزی و دولت عاقلانه و خردمندانه نبود 

وی ادامه داد: دولت و بانک مرکزی اکنون نمی‌دانند که چه کاری باید انجام دهند، از یک سو کسری بودجه وحشتناکی دارند، از طرف دیگر تحریم‌ها که باعث رکود صنعت شده است. اکنون برای کسری بودجه در حال چاپ پول هستند که به حجم نقدینگی اضافه می‌کنند و باید صراحتا بگوییم کارهایی که انجام می‌دهند از منظر علم اقتصاد به هیچ عنوان عاقلانه و خردمندانه نیست. کارشناسان حرفشان به جایی نمی‌رسد و سیاستمداران هم ساده ترین روش ممکن را انتخاب می‌کنند و به آثار تورم زای آن توجه نمی‌کنند.