ظهور فراکسیون‌های عجیب زیر سقف پارلمان/ فراکسیون‌های صنفی؛ از روحانیون تا زنان

رویداد۲۴ وقتی پای معادلات پارلمانی به میان می‌آید مولفه‌های زیادی هستند که نقش عمده‌ای را بازی می‌کنند اما در میان این مولفه‌های انبوه یک امر مسلم وجود دارد و آن قدرت تاثیر و نفوذ فراکسیون‌ها است؛ بازی فراکسیون‌ها در میدان لابی‌ها و چانه‌زنی‌های مجلس گاهی آنقدر پرقدرت بوده که توانسته سرنوشت طرح‌ها و لوایح مهم، استیضاح یا رای اعتماد و ... را تغییر دهد؛ البته این چند خط مقدمه، بیشتر درباره فراکسیون‌های سیاسی صدق می‌کند؛ فراکسیون‌هایی که در هر دوره از مجلس با دور هم جمع شدن عده‌ای بر اساس عقیده، تفکر و حزب و جریان سیاسی شکل می‌گیرد و بسته به جناح پیروز انتخابات تبدیل به اکثریت یا اقلیت می‌شوند. قصه‌ای که تا امروز در هر ده دوره مجلس شاهد آن بودیم و مجلس یازدهم هم نمی‌تواند از این قاعده مستثنی باشد.

یک جناح، چند فراکسیون

بعد از انتخابات اسفند ۹۸ بیش از ۹۰ درصد کرسی‌های مجلس به دست اصولگرایان افتاد و جناح راست، پیروز یکدست انتخابات شد؛ اتفاقی که در طول ۴۰ سال گذشته و ۱۰ دوره مجلس بی‌سابقه بود؛ همین اتفاق کفایت می‌کرد تا حرف و حدیث‌ها درباره آرایش سیاسی مجلس شروع شود و از همان زمان بود که گفته می‌شد موضوع تنوع فراکسیون‌های سیاسی در مجلس یازدهم منتفی است و احتمالا تنها یک فراکسیون اکثریت است که در مجلس ظهور و بروز پیدا می‌کند؛ اما زیاد طول نکشید که زمزمه‌ها و شواهد از درون پارلمان خلاف آن را نشان داد؛ درواقع هرچند ساکنان این دوره از مجلس همه از یک رنگ و جناح هستند و تنوع افکار در آن مشاهده نمی‌شود اما با وجود اختلافات خانوادگی‌شان حالا احتمال شکل‌گیری فراکسیون‌های احمدی‌نژادی‌ها و پایداری‌ها وجود دارد.

صف‌آرایی مستقلین در مقابل اکثریت

تعداد نمایندگان مستقل و اصلاح‌طلب زیاد نیست اما با وجود انکه گفته می‌شد شاید مستقلین و تعداد انگشت‌شمار اصلاح‌طلبان در فراکسیون‌های اصولگرایی احاله شوند بعد از انتخابات هیات رئیسه، استقلال ۶۰ نفره خود را از اصولگرایان اعلام کردند. نماینده بوشهر درباره چند و چون این فراکسیون می‌گوید: « قرار است که فراکسیون مستقلین تشکیل شود. ولی در خود این فراکسیون هم به‌جای نگاه سیاسی و جناحی، اولویت اصلی، دغدغه‎های مردم و معیشت و اشتغال جوانان است. او تأکید می کند: «فکر کنم دیگر وقتش است که رنگ و لعاب فعالیت‎های سیاسی و جناحی کمتر شود و به خواسته‎‌های مردم برسیم.»

فراکسیون‌های صنفی؛ از روحانیون تا زنان

فرقی نمی‌کند چه مجلسی با چه رویکرد سیاسی باشد معمولا در هر دوره‌ای از ادوار پارلمان در کنار فراکسیون‌های، سیاسی فراکسیون‌های صنفی هم خودنمایی می‌کنند و برخی انگیزه‌های جمعی موجب می‌شود تعدادی از نمایندگان به دور یکدیگر جمع شوند در این میان فراکسیون‌های روحانیون و زنان از جمله فراکسیون‌هایی است که تا به امروز در مجالس مختلف ظهور و بروز بیشتری داشتند البته قدرت تاثیرگذاری‌شان یکی نبوده و زمانی قدرتمندتر و زمانی هم منفعل‌تر بوده‌اند.

روحانیون مجلس یازدهم که تعداد آنها به نسبت مجلس قبل نزدیک به دو برابر شده است نیز تصمیم گرفتند تا در این دوره از مجلس نقش پررنگ تری داشته باشند و برای همین آستین‌ها را بالا زدند تا فراکسیون روحانیون را تشکیل دهند؛تصمیمی که ۱۷ تیرماه به ثمر نشست و این فراکسیون با ۳۲ عضو به ریاست «رضا تقوی» اعلام وجود کرد.محمدرضا میرتاج‌الدینی و حسن نوروزی به ترتیب به عنوان نایب رئیس اول و دوم، همچنین نصرالله پژمانفر و شجاعی علی آبادی به عنوان دبیر اول و دوم و بنده نیز به عنوان سخنگوی فراکسیون انتخاب شدند.

زنان مجلس یازدهم هم به سبک و سیاق ادوار گذشته وارد میدان شدند و فراکسیون زنان را با ۱۷ عضو علم کردند؛ اعضای این فراکسیون‌ هم برای آنکه رسمیتی به کار داده باشند دیروز انتخابات هیات رئیسه را برگزار کردند و « فاطمه قاسم پور» به عنوان رئیس، انتخاب شد؛ و البته «فاطمه رحمانی» به عنوان نایب رئیس و «سارا فلاحی» به عنوان سخنگوی این فراکسیون انتخاب شدند.

فراکسیون‌های عجیب و غریب

موضوع فراکسیون‌های صنفی تنها به فراکسیون‌های زنان و روحانیون و .... ختم نمی‌شود و گاهی فراکسیون‌هایی ظهور و بروز می‌کنند که هرچند قدرت تاثیرگذاری‌شان به نسبت فراکسیون‌های سیاسی کمتر است اما بدون تاثیر هم نیستند و توانسته‌اند در بزنگاه‌های مختلف نقش قابل توجهی را بازی کنند که در این میان می‌توان به فراکسیون‌هایی مانند ورزش و جوانان، محیط زیست، حقوق شهروندی و ... اشاره کرد.

دراین مجلس هم فراکسیون‌های مختلفی با موضوعات مختلف پیشنهاد شده است مانند فراکسیون‌ حقوق کودک که البته این فراکسیون از سوی معاون وزیر دادگستری به مجلس پیشنهاد شد.اما ماجرای فراکسیون‌های صنفی در مجلس یازدهم به سمتی پیش رفته که دیگر کار از فراکسیون‌های قومی و محلی مانند فراکسیون ترک‌نشین‌ها یا فراکسیون زاگرس‌نشین‌ها و ... گذشت و به فراکسیون‌ «اقدامات پیش‌دستانه علیه آمریکا» و فراکسیون «شهید دیالمه» رسید.

آش شور مجلس یازدهم

با وجود آنکه همواره حرف وحدیث درباره تشکیل فراکسیون‌ها درادوار مجلس همراه بوده اما به نظر می‌رسد این آش در مجلس یازدهم آنقدر شور شد که به فراکسیون «سیر و عدس» رسیده است، آنقدر که حتی هیات رئیسه از انبوه پیشنهادات برای تشکیل فراکسیون گلایه می‌کند و همه تلاشش را به کار بسته تا مانع تشکیل برخی از این فراکسیون ها شود.

علیرضا سلیمی نماینده مجلس یازدهم و عضو هیات رئیسه می‌گوید: تعدادی از فراکسیون‌ها عملا در مسیر موازی با یکدیگر حرکت می‌کنند و ما شاهد موازی کاری در تشکیل این فراکسیون‌ها هستیم؛ به عنوان مثال فراکسیون تعاون و کار و فراکسیون تعاون و همیاری از جمله مواردی است که درخواست تشکیل آنها به هیأت رئیسه واصل شده که هر سه درواقع یک مسیر را دنبال می‌کند.

او ادامه می‌دهد: از سوی دیگر تشکیل فراکسیون‌های دیگری همچون فراکسیون عدس و سیر به هیأت رئیسه واصل شده که سؤال اینجاست شأن یک فراکسیون در این حد پایین آورده شود؟

حال باید دید هیات رئیسه که اینبار به جد وارد میدان شده است تا چه اندازه قدرت جلوگیری از تشکیل تشکیلات های فراکسیونی و شبه فراکسیونی را خواهد داشت. تشکیلاتی که که به نظر می رسد بیشتر شوآف و تبلیغات نمایندگان برای مردم حوزه انتخابیه شان باشد تا پیگیری مشکلات آن صنف.