«توافق ابراهیم» خیانت به آرمان فلسطین/ پیامدهای روابط اسرائیل و امارات چیست؟

کاخ سفید در یک اعلامیه تعجب برانگیز از یک تماس تلفنی سه طرفه با سران امارات و اسرائیل و ترامپ خبر داد که در این تماس درباره همکاری در حوزه‌های سرمایه‌گذاری، توریسم، امنیتی، فناوری، انرژی و دیگر موضوعات گفتگو شده و دو کشور همچنین توافق کردند که پرواز‌های مسافری مستقیم را راه‌اندازی کنند و سفارتشان را نیز برای اولین بار در دو کشور دایر کنند.

اگر این توافق اجرایی شود، امارات سومین کشور عربی خواهد بود که روابط دیپلماتیکش را با اسرائیل آغاز کرده است. پیش از امارات، مصر در سال ۱۹۷۹ و اردن در سال ۱۹۹۴ پیمان صلح با اسرائیل امضا کردند. نیویورک تایمز در گزارشی درباره این اقدام امارات نوشته در صورت اجرایی شدن این توافق، بن‌بست طولانی منطقه در هم خواهد شکست و سایر کشور‌های عربی نیز به دنبال ایجاد ائتلاف با اسرائیل در دشمنی متقابل با ایران خواهند رفت و همزمان طرح نتانیاهو برای الحاق سرزمین‌های اشغالی را دست‌کم برای مدت کوتاهی متوقف خواهند کرد.

اما این توافق واکنش‌های شدیدی در منطقه در پی داشته است. به گزارش نیویورک تایمز، بسیاری از شهرک‌نشینان اسرائیلی از نتانیاهو ناامید شدند و فلسطینی‌ها نیز احساس کردند توسط جامعه عرب طرد شده و مجبورند به وضعیت کنونی که برایشان غیر قابل حمل بوده، به شرط برداشته شدن تهدید الحاق بخش‌هایی از سرزمینشان، تن بدهند.

این توافق تنها رو شدن رابطه‌ای است که مدت‌هاست میان امارات و اسرائیل شکل گرفته است. این دو مدت‌هاست روابط محرمانه‌ای بر سر منافع مشترکشان دارند و در سال‌های گذشته بار‌ها تصمیم به رسمی کردن این رابطه محرمانه داشتند، اما دو طرف در نهایت بعد از شش هفته مذاکرات غیر مستقیم از طریق جرارد کوشنر داماد ترامپ و مشاور ارشد او در امور اسرائیل در یک تماس تلفنی سه جانبه به روابط شان رسمیت بخشیدند.

این توافق برای ترامپ نیز دستاورد مهمی محسوب می‌شود. او مدت‌هاست در داخل آمریکا با بحران اقتصادی ناشی از کرونا دست و پنجه نرم کرده و نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد او در انتخابات نوامبر رقابت را به جو بایدن واگذار خواهد کرد. اسرائیل و امارات نیز هر دو به دلایل مشابهی از اینکه به ترامپ برای ارتقای موقعیتش در واشنگتن اعتبار بخشیده‌اند خوشحالند.

به گزارش رویداد۲۴ کاخ سفید اعلام کرده قرار است در هفته‌های آتی جشن عادی سازی روابط امارات و اسرائیل را در کاخ سفید برگزار کند. بنیامین نتانیاهو در یک کتفرانس خبری اتفاق اخیر را «در یک بعد از ظهر تاریخی» عنوان کرد و گفت: امروز دوران جدیدی از روابط بین اسرائیل و جهان عرب آغاز شده است.

ریون ریولین رییس جمهور رژیم صهیونیستی نیز از محمد بین زاید شیخ امارات دعوت کرد که از بیت المقدس دیدن کند و در تل آویو نیز پرچم‌های اسرائیل و امارات به اهتزاز در آمد.

محمد بن زاید شیخ امارات در بیانیه‌ای از توقف الحاق کرانه باختری به رژیم صهیونیستی خبر داد و گفت: در طول تماس تلفنی با ترامپ و بنیامین نتانیاهو، توافقی حاصل شد که بر اساس آن الحاق سرزمین‌های فلسطین به اسرائیل متوقف می‌شود. امارات و اسرائیل توافق کردند که نقشه راهی برای روابط دو جانبه تنظیم کنند.

نیویورک تایمز درباره تاثیر این توافق بر داینامیک سیاسی منطقه نوشت: با این توافق نقشه سیاسی منطقه تغییر خواهد کرد. منطقه‌ای که در آن کشور‌های اهل تسنن، ایران را دشمن مهمتری در مقایسه با اسرائیل می‌دانند و دیگر تمایلی به ادامه تخاصم با اسرئیل ندارند و به دنبال راهی برای حل بحران اسرائیل و فلسطینند.

این رسانه به نقل از سه مقام اطلاعاتی افشا کرده که موساد، سازمان اطلاعاتی اسرائیل سال‌هاست برای بهبود روابط با کشور‌های عربی تلاش کرده و یوسی کوهن رییس موساد بار‌ها با همتایان اماراتی، عربستانی، قطری، اردنی و مصری خود دیدار کرده است.

---

بیشتر بخوانید: چرا امارات وارد صلح با اسرائیل شد؟/ نوع مواجهه ایران با امارات چگونه باشد؟

---

سلطان قابوس شیخ عمان نیز سال ۲۰۱۸ دیداری با نتانیاهو داشت که سر و صدای زیادی به پا کرد. کوهن نقش مهمی در شکل‌گیری دیدار آن سال داشت. دیدار سال ۲۰۱۸ بین اسرائیل و عمان در حالی انجام شده بود که بین دو کشور هیچ روابط سیاسی‌ای برقرار نبود. بحرین نیز سال گذشته میزبان کنفرانسی به ریاست کاخ سفید بود که در آن طرح ترامپ برای صلح اسرائیل و فلسطین مطرح شد.

با این شرایط این دو کشور عربی نیز با سرعت رویه امارات را در پیش گرفته و روابطشان را با اسرائیل عادی خواهند کرد، اما هنوز وضعیت عربستان سعودی مشخص نیست.

پیش‌بینی تحلیلگران در گفتگو با نیویورک تایمز این است که محمد بن سلمان پادشاه دوفاکتوی عربستان تمایل زیادی دارد که همین مسیر را طی کند، اما فعلا به دلیل مواضع محافظه‌کارانه کشورش دست نگه خواهد داشت.

یاسمین فاروق از مرکز صلح بین‌المللی کارنگی به این رسانه گفته نخبگان جدید عربستان می‌خواهند همین رویه را در پیش بگیرند، اما به اندازه امارات آزادی عمل ندارند.

سران فلسطین همواره با هرگونه عادی‌سازی روابط با اسرائیل مخالف بوده‌اند چرا که این روابط به معنای مشروعیت بخشی به اشغال سرزمین‌های آنهاست.

نبیل ابو رودینه مشاور ارشد محمود عباس در بیانیه‌ای گفت: سران فلسطین این توافق را رد کرده و بیانیه عجیب سه‌جانبه آمریکا، اسرائیل و امارات را محکوم می‌کنند.

رودینه که بیانیه‌اش را بیرون مقر عباس در رام الله در منطقه اشغالی کرانه باختری قرائت می‌کرد این توافق را خیانت به بیت المقدس، مسجد الاقصی و آرمان فلسطین خواند.

تشکیلات خودگردان سفیر فلسطین در امارات را در اعتراض به این اقدام فراخواندند. همنین احمد مجدلانی یکی از اعضای کمیته اجرایی سازمان آزادیبخش فلسطین درباره این توافق گفته «امروز روز سیاهی در تاریخ فلسطین است. این توافق به معنای از بین رفتن کامل اجماع عربی است. مردم فلسطین به هیچ کسی اجازه نداده‌اند که در ازای هر چیزی به اسرائیل امتیاز بدهد.»

حنان اشروی یکی از اعضای سازمان آزادیبخش فلسطین نیز در توییتر خطاب به بن زاید نوشت: شاید شما هرگز احساس دزدیده شدن سرزمین تان را تجربه نکرده باشید. شاید هرگز احساس درد زندگی در محاصره اشغالگران را حس نکرده باشید. شاید شما هیچ وقت شاهد ویرانی خانه و مرگ عزیزانتان نبودید. شاید شما هیچ وقت توسط «دوستانتان» به حراج گذاشته نشده‌اید.

اسماعیل هنیه رهبر حماس محمود عباس رییس جمهور تشکیلات خودگردان فلسطین را خطاب قرار داده و گفته این توافق از نظر مردم فلسطین قابلیت اجرایی ندارد.

فوزی برهوم سخنگوی حماس نیز گفته این توافق خطرناک و معادل جایزه‌ای مجانی به اشغالگری اسرائیل و جرم و جنایات آن‌ها علیه مردم فلسطین است.

هاضم قاسم دیگر سخنگوی حماس نیز در بیانیه‌ای اعلام کرد: این توافق هیچ ارتباطی با آرمان فلسطین ندارد و در راستای روایت صهیونیست‌هاست. این توافق تشویق به اشغالگری و ادامه نادیده گرفتن حق مردم فلسطین و حتی جنایت علیه مردم است. او گفته: آنچه در حمایت از مشروعیت دهی به مبارزه مردم علیه اشغالگری نیاز است، توافق نکردن با اشغالگر و عدم امضای توافق عادی سازی روابط با آنهاست.

واکنش اردن

اردن اعلام کرده توافق اسرائیل و امارات قدمی رو به جلو برای مذاکرات صلح است و اگر موفقیت‌آمیز باشد اسرائیل را مجبور می‌کند حاکمیت یک دولت فلسطینی بر مرز‌های قبل از سال ۱۹۶۷ و جنگ اعراب و اسرائیل را بپذیرد. وزیر خارجه اردن در بیانیه مطبوعاتی گفته اگر اسرائیل قبول کند که به اشغالگری پایان دهد، قدمی به سمت صلح در منطقه برداشته است.

 

 

السیسی رییس جمهور مصر و شریک نزدیک امارات از این توافق استقبال کرده و آن را اقدامی در جهت صلح خاورمیانه خوانده است. بحرین نیز از این توافق استقبال کرده است. خبرگزاری رسمی دولت بحرین، BNA در یادداشتی از این توافق تعریف و تمجید کرده و اقدام آمریکا برای میانجی‌گری را نیز مورد تحسین قرار داده است.

ترکیه اما اعلام کرده تاریخ هرگز این رفتار منافقانه را فراموش نمی‌کند. وزیرخارجه ترکیه اعلام کرده مردم فلسطین و دولت این کشور حق دارند که قویا علیه این توافق اقدام کنند.

 

او در بیانیه‌ای گفته: تاریخ و مردم منطقه هرگز این رفتار ریاکارانه از سوی امارات و خیانت آن‌ها به آرمان فلسطین برای منافع محدود شخصی‌شان را فراموش نمیکنند و نمی‌بخشند. اقدام امارات شدیدا نگران کننده و اقدامی یکجانبه برای دور شدن از طرح صلح عربی که در اتحادیه کشور‌های عربی است. این توافق کمترین اعتباری ندارد.

ایران توافق امارات متحده عربی و اسرائیل برای عادی‌سازی روابط دوجانبه، را «حماقت» نامیده و آن را شدیدا محکوم کرده است. وزارت خارجه با صدور بیانیه‌ای هشدار داد که حاصل این اقدام ابوظبی و تل‌آویو «تقویت محور مقاومت در منطقه خواهد بود».

بیانیه وزارت خارجه ایران اقدام امارات متحده عربی را «ننگین» خوانده و تاکید کرده که دولت این کشور باید مسئولیت تمامی عواقب آن را بپذیرد. این بیانیه می‌افزاید: «خنجری که به ناحق از سوی امارات بر پشت مردم فلسطین و بلکه کلیه مسلمانان وارد آمد، برعکس منجر به تقویت محور مقاومت شده و اتحاد و همبستگی علیه رژیم صهیونیستی و مرتجعان منطقه را به اوج خواهد رساند.»