ته سیگار قاتل کوچک زمین

رویداد۲۴ حتما در فیلم‌ها زیاد دیده اید که یکی از اصلی‌ترین ژست‌های بازیگران کشیدن سیگار است به طوری که در هاله‌ای دود بر بالای سرشان فرو رفته اند و بعد از به اتمام رسیدن سیگار معمولا آن را زیر پا له و یا به بیرون پرتاب می‌کنند، شاید در فیلم‌ها چنین صحنه‌هایی به نوعی جذاب باشد، اما در دنیای واقعی همین ته سیگار بلایی بر سر طبیعت می‌آورد که در نهایت به انسان و زیستمندان در محیط زیست بر می‌گردد.

آمار‌ها نشان می‌دهد سالانه حدود هشت میلیارد نخ سیگار در دنیا مصرف می‌شود که این میزان موجب می‌شود تا نیاز آبی شهری هفت برابر وسعت برای همیشه از چرخه مصرف خارج شود، تعجب نکنید اگر بگویم که سهم ته سیگار از تمام پسماند‌های دنیا ۳۰ تا ۴۰ درصد است که بخش زیادی از آن در جنگل‌ها، سواحل، آبراهه‌ها و معابر شهری رها می‌شوند، افراد زیادی که سیگار مصرف می‌کنند به گمانشان اگر ته سیگار را زیر پا له کنند و یا از پنجره خودرو به بیروت پرتاب کنند پس دیگر این پسماند ناپدید شده است در حالی که اینطور نیست بلکه تازه روند تخریب آن در طبیعت آغاز می‌شود، چون باد و باران ته سیگار‌ها را به عنوان پسماند‌هایی سرگردان پخش می‌کند و در نهایت دودش به چشم ما انسان‌ها می‌رود.

گفته می‌شود در فیلتر ته سیگار علاوه بر آرسنیک ۳۶ ماده شیمیایی دیگر وجود دارد که با رها شدن در طبیعت علاوه بر نفوذ بر منابع آبی، منابع خاکی را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد و این مساله بر روند رشد گیاهان نیز تاثیر منفی می‌گذارد. همچنین حیوانات به ویژه پرندگان آن را به عنوان غذا می‌خورند، بسیاری اوقات صد‌ها کیلومتر دورتر از مناطق شهری، در شکم پرندگان دریایی یا لاک‌پشت‌ها ته سیگار کشف می‌شود که در نهایت سر از زنجیره غذایی انسان‌ها در می‌آورد.

شرکت‌ها موظفند خطرات ناشی از مصرف توتون و تنباکو را پشت پاکت‌های سیگار به آگاهی مصرف‌کنندگان برسانند و چند سالی است که شاهد نقش بستن ریه سالم و ریه بیمار ناشی از مصرف سیگار در بسته‌های آن هستیم هر چند تاثیری در کاهش مصرف سیگار ندارد، اما مساله این است که هنوز هیچ هشداری درباره پیامد‌های دورانداختن ته سیگار در طبیعت و زنجیره زیستی بر روی این پاکت‌ها دیده نمی‌شود در حالی که هر ته سیگار در صورت بارندگی نزدیک به یک متر مربع از زمین اطراف خود را آلوده می‌کند.

محمد درویش رییس کمیته محیط‌زیست در کرسی سلامت اجتماعی یونسکو به خبرنگار محیط زیست ایرنا گفت: سالانه حدود هشت میلیارد نخ سیگار در دنیا مصرف می‌شود که اثرش بسیار زیاد است، به رغم اینکه فضای کمی را اشغال می‌کند، اما به دلیل تعداد استفاده زیاد از آن به عنوان پرحجم‌ترین زباله جهان یاد می‌شود و متاسفانه به دلیل اینکه پرندگان و حیات وحش به اشتباه ته سیگار‌های رها شده در طبیعت را به عنوان غذا استفاده می‌کنند و دوباره وارد زنجیره غذایی می‌شود، یکی از عمده‌ترین دلایل افزایش بیماری‌ها و سونامی‌های گوارشی و سرطان‌ها به حساب می‌آید.

---

بیشتر بخوانید: علت نابودی مرجان‌های خلیج فارس چیست؟

---

وی افزود: مهمترین ضرر ته سیگار‌ها آرسنیکی است که در فیلتر آن وجود دارد و می‌تواند سالانه نیاز آبی شهری به بزرگی هفت برابر وسعت تهران را برای همیشه از چرخه مصرف خارج کند، یعنی هشت میلیارد نخ سیگار می‌تواند حدود هفت میلیارد متر مکعب آب را برای همیشه از بین ببرد که این میزان آب هفت برابر نیاز آب مردم تهران در یک سال است.

این فعال محیط زیست اظهار داشت: این خسارتی که ته سیگار‌ها بر منابع آبی وارد می‌کند غیر از هزینه‌ای است که مردم در ایران دود می‌کنند؛ در ایران این رقم به قیمت سال ۱۳۹۶ حدود ۱۰۰ هزار میلیارد تومان عنوان شده البته با هزینه‌های درمانی که برای سیگار در نظر می‌گیرند این رقم به ۲۰۰ هزار میلیارد تومان می‌رسد؛ مبلغی حدود پنج برابر بودجه وزارتخانه آموزش و پرورش، یعنی پنج برابر بودجه بزرگترین وزارتخانه کشور هزینه درمان عوارض ناشی از مصرف سیگار هزینه می‌شود.

وی ادامه داد: همچنین در دنیا یکی از بالاترین گردش مالی بعد از اسلحه، سیگار است که این‌ها همه سبب می‌شود تا مافیای دارو بتواند به حیات خود ادامه دهد و از کنار این میزان مصرف سیگار و عوارض ناشی از آن بیزینس خود را داشته باشد، فکر می‌کنم یک دلیلی که بشریت نتوانست با مشکل سیگار به درستی و خردمندی برخورد و آنرا مهار کند؛ خرج وحشتناک و جذابی است که مافیای سودبرنده از ترویج سیگار انجام می‌دهد اینکه می‌بینیم افسانه‌ترین و محبوب‌ترین هنر پیشه‌ها و حتی شعرا و روشنفکران را در کنار هاله دود نشان می‌دهند دلیلش همین ماجرای تبلیغاتی است که وجود دارد البته برخی کم کاری‌های دولت‌ها هم سبب می‌شود که جوانان به دامن سیگار پناه ببرند، به هر حال بحث‌های تبلیغاتی زیادی هم وجود دارد که سبب شد سیگار اینگونه همچنان به خسارت‌های خود ادامه دهد.

رییس کمیته محیط‌زیست در کرسی سلامت اجتماعی یونسکو درباره تاثیر ته سیگار بر روی گیاهان گفت: وقتی که ته سیگار بر روی آب و خاک اثر می‌گذارد قطعا بر روی گیاهان هم اثرگذار خواهد بود، چون علاوه بر آرسنیک ۳۶ ماده شیمیایی دیگر در فیلتر سیگار وجود دارد که در خاک نفوذ می‌کند و در رشد گیاهان تاثیر خواهد گذاشت، اینکه هنوز سازمان بازیافت شهرداری در ایران هیچ مکانیسمی برای بازیافت فیلتر سیگار ندارد و آنرا با بقیه زباله‌ها دفن می‌کند این خودش بسیار خطرناک است و می‌تواند منابع آب و خاک را آلوده کند، یک دلیلی که کمپوست تولید شده از زباله را هنوز شهرداری تهران نتوانسته به تاییدیه وزارت جهاد کشاورزی برساند وجود همین مواد آلاینده از جمله فیلتر‌های سیگار است که می‌تواند بحران جدی ایجاد کند.

درویش اظهار داشت: قانونی در زمینه کنترل ته سیگار و رها کردن آن وجود ندارد فقط فعالان محیط زیست در کشور‌های مختلف تلاش می‌کنند که مردم را عادت دهند تا اگر سیگار می‌کشند حداقل ته سیگار را در طبیعت رها نکنند، همچنین جریمه‌هایی در برخی از کشور‌ها برای پرتاب کردن ته سیگار به طبیعت وضع شده که بالاترین آن در انگلستان است که دو هزار پوند جریمه دارد، این باعث شده ته سیگار‌ها را در جایی متمرکز کنند، اما هنوز نشنیدنم که بتوانند در دنیا مشکل بازیافت ته سیگار را حل کنند؛ ته سیگار یک پسماند خطرناک است.

وی گفت: در ایران به صورت کلی پرت کردن زباله از شیشه خودرو به بیرون ۳۰ هزار تومان جریمه دارد، اما ته سیگار از آن تفکیک نشده، البته این قانون چندان هم درست اجرا نمی‌شود، چون اگر فردی ببیند که خودروی جلویی زباله خود را به بیرون پرت کرد و شماره پلاک را به پلیس راهور بدهد شامل جریمه نمی‌شود، چون پلیس می‌گوید باید خودمان ببینیم در حالی که کسی در مقابل چشم پلیس این کار را نمی‌کند، پس خودمان مراقب محیط زیست، طبیعت و سلامت خود باشیم.