چه زمانی باید منتظر واکسن ایرانی کرونا باشیم؟
رویداد۲۴ دکتر حمیدرضا توحیدی نیک اپیدمیولوژیست و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی کرمان گفت: اخبار خوبی در مورد واکسن از تمام دنیا به گوش می‌رسد. اواخر تابستان صحبت‌هایی که می‌شد انتظار دنیا بر این بود واکسن‌هایی با کارآیی حدود ۵۰ درصد داشته باشیم، اما اکنون می‌بینیم واکسن‌هایی که توسط شرکت‌های مختلف تولید می‌شود بیان‌کننده بالای ۹۰ درصد ایمنی است که خبر خیلی خوبی برای دنیا در این زمینه محسوب می‌شود.
وی افزود: هنوز نکات مبهمی درمورد این واکسن‌ها وجود دارد. این‌که عملکرد واکسن‌ها در گروه‌های مختلف سنی و جنسی چگونه است و آیا می‌تواند در کنترل عفونت در دیگران هم به ما کمک کند یا نه؟
نکات مبهم در مورد واکسن‌های کرونا
توحیدی گفت: هنوز روی این موارد بحث است که واکسن تولید شده جدا از ابتلا به بیماری می‌تواند از ابتلا به عفونت یا انتقال آن به دیگران هم جلوگیری کند یا خیر. یعنی ممکن است فرد خودش از نظر ابتلا به بیماری بالینی ایمن شود، اما بتواند عفونت را به دیگران انتقال دهد چیزی همانند آنچه در مورد افراد حامل ویروس می‌گوییم. این بدین معنی است که واکسن فقط برای خود افراد مفید خواهد بود و کمک زیادی به کنترل بیماری در جامعه نخواهد کرد.
وی ادامه داد:، اما اگر واکسن جدا از ابتلا به بیماری، از ابتلا به عفونت و متعاقب آن انتقال عفونت جلوگیری کند، خیلی کمک‌کننده بوده و می‌تواند ما را به سمت ایمنی گروهی ببرد. در مکانیسم ایمنی گروهی اگر بتوانیم درصد بالایی از جمعیت را واکسینه کنیم این افراد یک دیواره دفاعی ایجاد کرده و اجازه نمی‌دهند فرد بیمار با فرد مستعد تماس مستقیم پیدا کند و به تدریج تماس‌ها کمتر شده و بیماری آرام آرام کنترل می‌شود.
این اپیدمیولوژیست دانشگاه علوم پزشکی کرمان با اشاره به این‌که بحث دیگر در مورد واکسن کرونا، ماندگاری ایمنی است، افزود: اکنون ماندگاری ایمنی بعد از ابتلا به عفونت سه تا شش ماه اعلام شده و بعد از سه ماه آرام آرام ایمنی کاهش پیدا می‌کند. در مورد واکسن باید ببینیم ایمنی که ایجاد می‌شود چقدر ماندگاری دارد.
به گفته وی، اکثر واکسن‌های تولید شده حداقل یک نوبت یادآور نیاز دارند به عنوان مثال گفته می‌شود واکسن فایزر نوبت اول صفر و ۲۱ روز بعد دوز یادآور دارد، زیرا ایمنی که دوز اول واکسن ایجاد می‌کند ۲۸ روز است و هفت روز طول می‌کشد تا ایمنی ایجاد شود و به همین دلیل باید واکسن را مجدد روز بیست و یکم تزریق کنیم تا روز بیست و هشتم ایمنی جدید ایجاد شده و ادامه پیدا کند و این‌که این ایمنی چقدر ادامه دارد همچنان جای بحث است.
بیشتر بخوانید: از زمان آغاز واکسیناسیون تا ریشه‌کن شدن کرونا چقدر طول می‌کشد؟
نقطه ضعف واکسن‌های کرونا
توحیدی گفت: یکی از نقاط ضعف اکثر واکسن‌های کرونای دنیا این است که نیاز به زنجیره‌های سرد بسیار خاص دارند و بعضا تا دمای منفی ۷۰ یا ۸۰ درجه برای نگهداری نیاز دارند و شرایط برای کشور‌های فقیر و کم‌برخوردارتر شاید در زمینه تهیه این واکسن سخت باشد.
وی افزود: این واکسن‌ها قطعا به بشریت کمک می‌کند، اما مسئله مهم دیگر به سیاست و تصمیمات کشور‌های تولیدکننده واکسن و سازمان جهانی بهداشت برمی‌گردد. این‌که آیا واکسن را به کل جمعیت چند کشور خاص بدهیم یا بین جمعیت‌های خاص کل کشور‌های دنیا توزیع شود؟
این عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی کرمان توضیح داد: این مهم است که افراد مُسن همه کشور‌ها و افراد در معرض خطر و دارای بیماری‌های خاص را در اولویت بگذاریم و بین همه کشور‌ها واکسن را تقسیم کنیم که این اقدام به از خودگذشتگی برخی کشور‌های ثروتمند، کشور‌های سازنده واکسن و تصمیمات سازمان‌های جهانی بستگی دارد. هر چند با پیش‌خرید‌هایی که کشور‌های ثروتمند دنیا انجام داده‌اند به نظر نمی‌رسد چنین از خودگذشتگی وجود داشته باشد و شاید خرده‌ای هم نمی‌توان گرفت، زیرا غالبا سیاستمداران هر کشوری شهروندان خود را در اولویت قرار می‌دهند.
وی افزود: تزریق واکسن کرونا قطعا اولویت‌بندی خواهد داشت و ایده‌آل این است همه یا حداقل درصد بالایی از جمعیت واکسن تزریق کنند که در حالت دوم نیز از طریق مکانیسم ایمنی گروهی می‌توان به کنترل بیماری امیدوار بود به شرط این‌که واکسن بتواند ایمنی قوی و دائم ایجاد کند.
واکسن کرونا در چه شرایطی جلوی انتقال ویروس را می‌گیرد
توحیدی گفت: در اکثر کشور‌ها در دریافت واکسن اولویت‌بندی وجود دارد به عنوان مثال در کشور انگلیس، ملکه ۹۴ ساله بریتانیا در اولویت دوم تزریق واکسن قرار گرفته و ساکنان خانه‌های سالمندان و کارکنان این مراکز در اولویت اول هستند. به طور کلی هر کسی در معرض خطر بیماری بیشتر باشد در اولویت اول دریافت واکسن نیز قرار دارد ضمن آن‌که وظیفه انسانی است که ابتدا افراد در معرض خطر بیشتر تحت پوشش قرار گیرند و در مرحله دوم به سایر اقشار جامعه واکسن تزریق کنیم.
این اپیدمیولوژیست افزود: درمورد ویروس کرونا گفته می‌شود اگر حدود ۷۰ درصد جمعیت ایمن شود، می‌تواند ایمنی دسته‌جمعی ایجاد کند و جلوی انتقال بیماری به شکل قابل ملاحظه‌ای گرفته شود.
وی درباره واکسن ایرانی کرونا توضیح داد: چند شرکت روی واکسن ایرانی نیز کار می‌کنند و برخی در مرحله پیش‌بالینی و مطالعه روی حیوان هستند و یکی از آن‌ها نیز اخیرا مجوز انجام کارآزمایی بالینی گرفته که امیدواریم به نتایج خوبی برسیم.
توحیدی گفت: با این حال به نظر نمی‌رسد تا پایان تابستان ۱۴۰۰ واکسن ایرانی به تولید انبوه برسد؛ لذا با توجه به شرایط بیماری و اهمیت سلامت مردم، منطقی است مسئولان همزمان با سایر کشور‌ها به فکر خرید سریع‌تر واکسن اثربخش و ایمن باشند.
این عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی کرمان افزود: احتمالا طی یک سال آینده با شدت کنونی درگیر بیماری نخواهیم بود، ولی به نظر می‌رسد حتی با تولید واکسن حداقل باید یک تا یک و نیم سال دیگر صبر کنیم تا شرایط در تمام دنیا به وضعیت عادی برگردد.
