خشک، بی‌خلاقیت و بدون دستاورد؛ خلاصه حضور سردار حسین دهقان کاندیدای انتخابات ۱۴۰۰ در کلاب هاوس

رویداد۲۴ فرهاد فرزاد: کاندیداهای انتخابات ۱۴۰۰ یکی پس از دیگری به کلاب هاوس می‌آیند تا در شرایطی که امکان برگزاری میتینگ و ستاد انتخاباتی نیست، از فرصت شبکه‌های اجتماعی استفاده کنند؛ از کاندیداهای ریاست جمهوری مسعود پزشکیان و علی مطهری تا کنون به کلاب هاوس آمده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند و به سوالات خبرنگاران و فعالان سیاسی و اجتماعی و اقتصادی پاسخ داده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند. شب گذشته نیز سردار حسین دهقان وزیر پیشین دفاع ایران نیز در برنامه‌ای تقریبا ۴ ساعته شرکت کرد و از برنامه‌هایش برای آینده ایران سخن گفت اما اگر از جمع چند هزار نفره‌ای که دیشب سخنان او را می‌‌شنیدند، بپرسید کدام جمله در ذهنتان باقی مانده یا از کدام بخش سخنان لذت بردید یا کدام حاضرجوابی و شوخی و نکته‌سنجی سردار به دلتان نشست، احتمالا هیچ نکته‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای در خاطر کسی باقی نمانده باشد. سردار دهقان خشک و بی‌‌‌‌‌‌خلاقیت آمد و بی‌هیچ دستاوردی رفت.

رویداد۲۴ پیش از این در گزارشی درباره جایگاه سیاسی سردار دهقان نوشته بود که معلوم نیست چرا مخاطب باید به او رای بدهد زیرا او نماد هیچ موضوعی نیست که با منافع عمومی پیوند بخورد؛ او نه اقتصاددان برجسته‌ای است نه سیاستمدار شناخته‌شده‌ای و نه نظامی محبوبی با دستاوردهای مشخص است.

اگر به دنیای سیاستمداران حرفه‌ای نگاهی بیندازید، آنها هدف‌گذاری دارند، بر پایه هدف، شعار انتخاب می‌کنند و دست‌کم تلاش می‌کنند نمودهای بیرونی در راستای هدف‌گذاری خود داشته باشند و در بهترین حالت به وعده خود عمل می‌کنند؛ به عنوان مثال سیدمحمد خاتمی با شعار اصلاحات بر سر کار می‌آید و تلاش می‌کند در همین مسیر گام بردارد یا محمود احمدی نژاد برند خود را بر پایه عدالت‌خواهی استوار می‌کند یا حسن روحانی تلاش می‌کند چهره‌ای معتدل از خود نشان دهد که قرار است مشکلات ایران با دنیا را حل کند.

فارغ از اینکه آیا وعده‌ها و پیام‌ها درست بوده یا خیر یا اینکه برندهای سیاسی به وعده خود عمل می‌کنند یا خیر، بخش مهم این است هر سیاستمدار باید یک تداعی از خود در ذهن مخاطب ایجاد کند. شب گذشته فرصت بسیار خوبی بود تا سردار دهقان بتواند این خلاء را پر کند؛ او که به شیوه نظامیان و بدون تعارف زودتر از هرکسی اعلام کاندیداتوری کرده بود و هراسی نداشت که بگوید کاندیدای نظامی است، می‌توانست کمپین خود را روی همین موضوع تقویت کند و خود را به عنوان سیاستمداری که درگیر تعارف‌ها و رودربایستی‌های معمول نمی‌شود، جایگاه‌یابی کند و در فضایی که از همه طیف نیروی جامعه حضور دارند و بدون کوچکترین تعارفی سوال می‌پرسند، او نیز مانند یک نظامی، قاطع سخن بگوید و گاه نمکی هم به سخنانش بزند و مخاطبانش را جذب کند اما چنین نشد، چراکه در واقعیت خود سردار چنین شخصی نیست و نمی‌تواند خودش نباشد.

حقیقت آن است که رییس جمهور یا کسی که می‌خواهد خود را برای ریاست جمهوری آماده کند، علاوه بر دانش فنی و تخصصی باید بتواند بر قلب شنوندگان خود نیز تاثیر بگذارد، یک جمله او گاه باید بتواند به یک جامعه اطمینان دهد و آنها را آرام کند، برای این منظور طبیعی است سخنان شخصی که قرار است رای بیش از ۲۰ میلیون نفر را به دست بیاورد، با یک سیاستمدار معمولی تفاوت کند. اما واقعا سخنان سردار دهقان با یک مسئول معمولی مثلا بخشدار فلان شهر دورافتاده در جمهوری اسلامی ایران تفاوتی داشت؟

اگر پاسختان مثبت است، یکبار به ذهنتان فشار بیاورید و بگویید از کدام بخش سخنان سردار دهقان سوپرایز شدید یا کدام حاضرجوابی به دلتان نشست؟ اتفاقا جایی که سردار تلاش می‌کرد، به سخنانش نمک بزند، با خود می‌گفتیم ای کاش سردار آن را ادامه ندهد؛ مثل جایی که درباره تعارف شام و سحری ناگهان به شکل نامربوطی پاسخ داد اگر می‌آیید حواستان باشد جیبتان را نزنند. گویا سردار در موقعیتی قرار گرفته بود که پاسخ به ابتدایی‌ترین تعارف‌ها را هم نمی‌دانست. تا پیش از نشست سردار دهقان در کلاب هاوس با خود می‌گفتیم او چیزی از دنیای ما نمی‌داند، اما دیشب مطمئن شدیم ما نیز چیزی از دنیای او نمی‌دانیم.

در خوشبینانه‌ترین حالت شاید بهتر است اینگونه نتیجه‌گیری کنیم که سردار دهقان یک فرمانده معمولی نیروهای مسلح در ایران است که با اندکی شانس و اقبال یا شاید ارتباطات توانسته خود را بالا بکشد بنابراین توقعی در همین حد باید از او داشت، نه بیشتر.

بیشتر بخوانید: حذف رقبا در کمپین گزینه سرگردان نظامی / از فیلم تبلیغاتی سردار حسین دهقان کاندیدای انتخابات ۱۴۰۰ چه می‌دانیم؟

بگذارید پاسخ‌های متناقض او به سوالات را یکبار دیگر مرور کنیم تا بدانیم با چه شخصیتی روبرو هستیم. او درباره اصلی‌ترین انتقاد به خودش پاسخ درستی نداد؛ وقتی پرسیدند «بالاخره باید نظامیان در انتخابات شرکت کنند، چون قانون آن را محدود نکرده است یا آنکه نمی‌‌‌توانند شرکت کنند چون دستور مستقیم آیت الله خمینی است.» تنها پاسخ دهقان این بود که بگوید: «من عضو رسمی سپاه هستم. مشکلی برای حضور نظامیان در انتخابات نمی‌بینم.»

برخی موافقان نظریه حضور نظامیان در انتخابات می‌گویند دستور امام خمینی مربوط به سال‌های ابتدایی انقلاب و اوایل جنگ ایران و عراق بوده و احکام اولیه نیست که در طول تاریخ ثابت باشد. اما سردار دهقان همینقدر نیز شفافیت و البته جسارت نداشت تا بگوید او نیز به چنین رویکردی معتقد است.

در بخش دیگر از او درباره محدودیت‌های فضای مجازی پرسیدند و پاسخ داد «با مخالف فیلترینگ است» اما انتهای سخنانش یادآوری کرد که «همه ما موافقیم اگر جنبه آسیب‌رسان دارد باید از آن جلوگیری کنیم.» جریان موافق فیلترینگ هم دقیقا با همین استدلال اقدامات خود را توجیه می‌کنند.

بخش عمده رفتارهای انسانی از جمله سیاست‌ورزی اکتسابی است؛ یعنی فرد در مواجهه با شرایط و افراد مختلف می‌آموزد چگونه پاسخ دهد یا چگونه رفتار کند که بهترین آورده را داشته باشد. ظاهرا در این مورد سردار دهقان سیاستمدار موفقی نبوده و همراهی با سیاستمداران شناخته شده نیز تاثیری در فرآیند آموزش اکتسابی نداشته است. اگر قرار نیست پاسخ درست یا سرراستی به مخاطب بدهیم، در مواجهه با برخی سوالات همچون نگاهش به حصر میرحسین موسوی یا نفوذ سپاه در سیاست، به راحتی می‌شد سکوت کرد و آن را مثلا به قوه قضاییه و شورای عالی امنیت ملی یا فرمانده سپاه ارجاع داد (مثل پاسخ او درباره زندانیان عقیدتی که توسط اطلاعات سپاه دستگیر شده‌اند)، اما سردار دهقان از این قابلیت نیز استفاده نکرد و احتمالا زمانی سکوت را فراخواهد گرفت که دیگر به کارش نخواهد آمد.

کمتر از دو ماه مانده به انتخابات، سردار دهقان حتی حاضر نشد نام یکی از اعضای ستادش یا یکی از وزرای احتمالی‌‌‌اش را بر زبان بیاورد. به یاد داشته باشید که در تاریخ رسانه‌های موجود در ایران، هیچکدام به اندازه کلاب هاوس بدون رودربایستی نبوده و شرایط به گونه‌ای است که مهمانان نیز از سراسر دنیا تا جایی که می‌توانند بدون پرده‌پوشی سخن می‌‌‌‌‌‌‌گویند. با این توصیف پاسخ‌های دوپهلو و متناقض، در حقیقت صادقانه‌ترین سخنانی بوده که سردار دهقان می‌توانسته بر زبان بیاورد. تصور کنید اگر رسانه کمی رسمی‌تر و البته قابل کنترل‌تر باشد، با چه اندیشه‌ای روبرو خواهیم شد.