آیا پس از خروج آمریکا از افعانستان، محور چین - پاکستان در مقابل روسیه - هند قرار می‌گیرد؟

رویداد۲۴ العربی الجدید نوشت: پیشروی اخیر طالبان در افغانستان، در چارچوب همان ارزیابی‌های پنتاگون در مورد تغییر اوضاع میدانی پس از خروج نیرو‌های آمریکایی و ناتو از افغانستان بوده است؛ هرچند فروپاشی نیرو‌های حکومتی در برخی مناطق شمالی، سریعتر از حد انتظار رخ داد و حتی برخی نیرو‌های دولتی در بدخشان در نزدیکی مرز‌های تاجیکستان با سلاح آمریکایی خود به صفوف طالبان پیوستند.

در ادامه این مطلب آمده است: در طول دو سال گذشته، یعنی از زمان شروع مذاکرات دوحه بین طالبان و واشنگتن، که در ۲۹ فوریه ۲۰۲۰ پایان یافت و به خروج نیرو‌های آمریکایی از افغانستان انجامید، ایالات متحده به موازات تلاش کرد توافقی مبنی بر شراکت در حکومت بین طالبان و ائتلاف حاکم در کابل امضا کند و این سناریو را بهترین پایان برای چند دهه درگیری در این کشور و حفظ منافع واشنگتن می‌داند.

اما دولت بایدن در این باره شکست خورده است و در سایه اصرار بر اتمام طولانی‌ترین جنگ در تاریخ آمریکا، صرفنظر از پیامد‌های آن، افغانستان وارد نا آرامی خواهد شد. در هر صورت، به نظر می‌رسد این کشور از هم پاشیده در برابر چند سناریو قرار دارد، که یکی از آن‌ها مبنی بر چشم پوشی کامل واشنگتن از حمایت دولت رئیس جمهور غنی و ترک آن برای حرکت به سمت سرنوشت حتمی آن است، همانطور که نیم قرن پیش از ویتنام جنوبی چشم پوشی کرد.

بیشتر بخوانید: خطرامنیتی طالبان برای ایران/ آیا راه ورود تروریست‌ها بازمی‌شود؟

احتمال دوم آن است که واشنگتن به حمایت از دولت غنی ادامه داده و به آن قدرت مقابله با طالبان را بدهد، به این امید که طالبان از سیطره نظامی کامل نا امید شده و شراکت در حکومت را بپذیرد. اما این مساله مستلزم چند سال است، بویژه آنکه زمان عامل مهمی در محاسبات طالبانی که جنگ برای آن یک حرفه و پیشه زندگی است، محسوب نمی‌شود.

احتمال دیگر با نسبت‌های مختلفی با دو احتمال قبلی تلاقی پیدا می‌کند، همانطور که دولت‌های همسایه و دولت‌هایی که منافعی در درگیری‌های افغانستان دارند، وارد این کشور می‌شوند تا پس از خروج آمریکایی‌ها نیرو‌های داخلی در افغانستان را مورد حمایت قرار دهند، نظیر آنچه که در سوریه اتفاق افتاد. شش دولت اصلی وجود دارند که هدف آن‌ها به ارث بردن نفوذ آمریکایی در افغانستان است و این دولت‌ها عبارتند از چین، پاکستان، هند، ایران و روسیه و تا حدی ترکیه. تمام این دولت‌ها خود را صاحب سهمی در حوادث افغانستان می‌دانند.

چین، افغانستان را یک گذرگاه زمینی طبیعی برای رسیدن به ایران می‌داند، در واقع افغانستان یک «ایستگاه بنزین» برای تغذیه اقتصاد بزرگ چین محسوب می‌شود و چین نگران تاثیر تحولات افغانستان بر اقلیم مسلمان خود است. اما ایران، در دهه‌های اخیر سرمایه گذاری زیادی در افغانستان داشته. افغانستان، بازار مهمی برای فروش کالا‌های ایران است. پاکستان هم افغانستان را بخشی از امنیت ملی خود می‌داند، بویژه آنکه در سایه تداخل در مرز‌های طولانی دو کشور، پاکستان افغانستان را وسیله‌ای برای مقابله با هند می‌داند.

هند نیز به نوبه خود امیدوار است با حفظ نظام متحد در کابل و قطع راه گذرگاه چینی به سمت ایران، پاکستان را محاصره کند. اما روسیه، سعی می‌کند نفوذ تاریخی خود در افغانستان را پس بگیرد و مانع از گسترش نفوذ چین و دیگر کشور‌ها در این منطقه شود. به احتمال زیاد، پس از خروج آمریکا، منافع روسیه-هند در مقابل محور چین-پاکستان، قرار می‌گیرد، در حالی که ایران به دلیل تداخل منافع خود، در هر دو محور بازی می‌کند. اما واشنگتن در برابر این شرایط چه خواهد کرد؟ آمریکا با وجود خروج نیروهایش، به گزینه ترک میدان و خروج از بازی رقابت در افغانستان فکر نمی‌کند، بنابراین به شکلی در این رقابت باقی می‌ماند و به دنبال حفظ یک دولت متحد با خود در کابل است، خواه به ریاست اشرف غنی یا با مشارکت با طالبان یا حتی رهبری طالبان.