تکاپو‌ها برای احیای برجام به روایت واشنگتن پست
رویداد۲۴ روزنامه واشنگتن پست در بخشی از گزارشی درباره محور ایران و برجام سفر مقامات منطقه و اتحادیه اروپا به واشنگتن، درباره سفر جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به واشنگتن نوشت: بورل که اخیرا دستیار ارشدش از سفری به تهران به منظور ارزیابی موضع دولت جدید ایران درباره ازسرگیری مذاکرات احیای توافق هسته‌ای در وین بازگشته بود، گفت آماده است پیش از از سرگیری این مذاکرات با مقامات ایرانی دیدار کند. اما همچنین گفت سید ابراهیم رییسی، رییس جمهور جدید ایران و تیم او زمان کافی برای آمادگی را سپری کرده‌اند.
طبق نوشته واشنگتن پست، بورل روز جمعه در جمع خبرنگاران گفت: من اگر آن‌ها بخواهند به بروکسل بیایند، آماده این کار هستیم. اما زمان محدود است. من درک می‌کنم که دولت جدید برای بررسی سوابق [مذاکرات] و برای تشکیل تیم مذاکرات به زمان احتیاج دارد اما این فرصت حالا دیگر سپری شده است. زمان بازگشت به مذاکرات است.
این روزنامه آمریکایی می‌افزاید: مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در پاسخ به این که در صورت شکست احتمالی در مذاکرات، «پلان B» در قبال ایران که از آن یاد می‌شود، شامل چه چیزهایی خواهد بود، گفت: من نمی‌خواهم به پلان Bها فکر کنم. هیچ کدام از پلان Bهایی که به ذهنم می‌رسند خوب نیستند.
پیتر استانو سخنگوی سرویس اقدام خارجی اتحادیه اروپا دو روز پیش گفته بود، جوزپ بورل برای ماموریتی متناظر با ماموریت مورا در تهران، به واشنگتن سفر کرده است.
به گفته استانو، «جوزپ بورل نیز به سهم خود به واشنگتن رفته است تا با آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا درباره توافق هسته‌ای ایران دیدار و گفت‌وگو کند».
همچنین در گزارش واشنگتن پست آمده است: مقامات آمریکایی، اروپایی، اسراییلی و عربی در یک سری نشست رده بالا این هفته در واشنگتن بر سر ضرورت شفاف سازی این موضوع برای ایران توافق کرده بودند که مقاومت آن در برابر پیوستن دوباره به مذاکرات وین نادیده گرفته نخواهد شد. این اتفاق نظر در بحبوحه نگرانی‌هایی در باره این مطرح می‌شود که تهران در بازگشت به مذاکرات احیای توافق هسته‌ای از طریق بازگشت دوجانبه ایران و آمریکا به پایبندی توافق هسته‌ای، جدیت به خرج نمی‌دهد. اتفاق نظر یادشده همچنین در پی این ایجاد شده است که دولت جو بایدن و دیگران در حال بدبین شدن به چشم‌انداز مذاکرات هستند، حتی با وجود از سرگرفته شدن آن.
پس از پیروزی جو بایدن در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۱ آمریکا و تشکیل دولت جدید در کاخ سفید، موضوع بازگشت آمریکا به توافق هسته‌ای که دولت دونالد ترامپ در سال ۲۰۱۸ از آن خارج شده بود، طبق وعده انتخاباتی او در دستورکار سیاست خارجی دولت بایدن قرار گرفت. قدرت های جهانی از جمله آمریکا، در ماه‌های گذشته شش دور مذاکرات پیرامون احیای توافق هسته ای در وین را برگزار کردند. این مذاکرات میان ایران و دیگر اعضای کمیسیون مشترک برجام و با حضور آمریکا درمحل مذاکرات برگزار شد. البته ایران و آمریکا مذاکرات مستقیمی نداشتند و تنها از طریق نمایندگان دیگر کشورهای حاضر در مذاکرات در جریان مواضع یکدیگر قرار می گرفتند.
برگزاری دور هفتم این مذاکرات تا پس از تشکیل دولت سید ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور کشورمان به تاخیر افتاد. زمان دقیق از سرگیری مذاکرات مشخص نیست، اما ایران اخیرا هم‌زمان با برگزاری نشست سالانه مجمع عمومی سازمان ملل گفته که این مذاکرات می تواند در آینده نزدیک از سر گرفته شود. مذاکرات وین در این راستا پیش می رود که بتواند از طریق اقداماتی هماهنگ شده، موجب بازگشت دوجانبه آمریکا و ایران به پایبندی کامل به توافق هسته ای شود.
این گزارش می‌افزاید: طبق گفته مقامات شرکت کننده در رایزنی‌های اخیر در واشنگتن، ایران در دستور کار تمامی دیدارهایی بوده است که دیپلمات‌های ارشد اتحادیه اروپا، اسراییل،عربستان سعودی و امارات متحده عربی در آن گرد هم آمده بودند. در این نشست‌های دوجانبه و چندجانبه با واشنگتن، جوزپ بورل، یائیر لاپید وزیر امور خارجه رژیم صهیونیستی، فیصل بن فرحان وزیر امور خارجه عربستان سعودی، شیخ عبدالله بن زاید وزیر امور خارجه امارات متحده عربی شرکت کرده‌اند. رابرت مالی نماینده ویژه آمریکا در امور ایران گفت‌وگو درباره ایران را با کشورهای حاشیه خلیج فارس در این آخر هفته ادامه خواهد داد. رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هفته آینده برای مذاکرات بیشتر به واشنگتن می‌رود.
واشنگتن پست در ادامه می‌نویسد: ایران نشان داده است که آماده بازگشت به «مذاکرات غیر مستقیم» با آمریکا[در چارچوب مذاکرات وین] است اما تاریخی برای آن مشخص نکرده است. اتحادیه اروپا که مسئولیت ترتیب دادن مذاکرات را بر عهده دارد، به تازگی گزارش داد که ایران ممکن است به این زودی آماده از سرگیری مذاکرات نباشد و می‌خواهد پیش از بازگشت به وین با بورل و دیگران در بروکسل دیدار کند.
این روزنامه می‌نویسد: فیصل بن فرحان، وزیر خارجه سعودی روز جمعه در کنفرانس خبری جداگانه‌ای با اشاره به فعالیت هسته‌ای سرعت گرفته ایران گفت، «ما در جای بسیار خطرناکی قرار داریم» و «من فکر می‌کنم باید بر ازسرگیری سریع مذاکرات و تعلیق این فعالیت‌ها از سوی ایران متمرکز شویم».
واشنگتن‌پست همچنین آورده است: آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه آمریکا پس از دیدار روز چهارشنبه‌اش با یائیر لاپید همتای اسراییلی خود، ارزیابی ناامیدانه‌ای را از وضعیت ارائه داد. او در تصدیق نادری از سوی آمریکا در زمینه این که واشنگتن در صورت شکست دیپلماسی با ایران چه خواهد کرد، گفت پنجره بازگشت ایران به مذاکرات در حال بسته شدن است اما تاریخ دقیقی را برای آن اعلام نکرد. او گفت:« زمان در حال اتمام است. اگر ایران رویه‌اش را عوض نکند، آماده روی آوردن به گزینه‌های دیگر هستیم و این رایزنی‌ها با متحدان و شرکایمان بخشی از آن هستند. ما هر گزینه‌ای را برای مواجه شدن با چالش ایجاد شده از سوی ایران بررسی خواهیم کرد.»
این روزنامه در ادامه به مواضع جنگ‌طلبانه یائیر لاپید، وزیر امور خارجه رژیم صهیونیستی در سفر اخیرش به واشنگتن اشاره می‌کند و می‌نویسد: لاپید صریح‌تر بود و هشدار داد اسراییل در صورت لزوم با توان نظامی وارد عمل خواهد شد تا مانع دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای شود.
بیشتر بخوانید: پشت پرده مذاکرات برجام در تهران/ نقش شمخانی در دور جدید مذاکرات هسته‌ای چیست؟
واشنگتن‌پست در بخش دیگری از گزارشش آورده است: یک مقام اسراییلی که در این مذاکرات شرکت کرده بود، به خبرنگاران گفت سفر لاپید به واشنگتن که شامل دیدار با کامالا هریس، معاون رئیس جمهور آمریکا و جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی این کشور بوده است، مکالمه‌ای محرمانه درباره این بوده است که در صورت عدم مشارکت ایران[در مذاکرات وین] یا عدم مشارکت جدی آن، چه کاری باید انجام شود.
این روزنامه در بخش پایانی گزارشش مطرح می‌کند: رابرت مالی، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران پیش از سفرش به عربستان سعودی، امارات متحده عربی و قطر گفت، دولت بایدن رویکرد دیپلماتیک را ترجیح می‌دهد. او تاکید کرد که در رایزنی‌ها گزینه‌های دیگر نیز مورد توجه قرار می‌گیرند. به گفته مالی، « ما آماده خواهیم بود اگر ایران آماده بازگشت به مذاکرات نباشد، خودمان را با واقعیتی متفاوت وفق دهیم که در آن مجبوریم با گزینه‌های دیگری هم برای پرداختن به برنامه هسته‌ای ایران سروکار داشته باشیم».
