بررسی پرونده بازگشت بازیگران «جم» به ایران؛
جم یا جام جم؟ مسأله این است
با بازگشت۱۲ بازیگر ایرانی شبکه جم به ایران پرونده حضور بازیگران ایرانی در این شبکه ماهواره‌ای وارد فاز جدیدی شده است.
رویداد۲۴- با بازگشت۱۲ بازیگر ایرانی شبکه جم به ایران پرونده حضور بازیگران ایرانی در این شبکه ماهواره‌ای وارد فاز جدیدی شده است.
شبکه جم از سال ۲۰۰۶ میلادی با شعار «جم همهٔ شما را دوست دارد» آغاز به کار کرد و به عنوان یکی از شبکه‌های تلویزیونی «گروه موسیقی و سرگرمی عمومی» با محتوای برنامه‌هایی نظیر «فیلم‌های سینمایی»، «مجموعه‌ها و سریال‌های تلویزیونی»، «مستندهای تلویزیونی»، «برنامه‌های آموزشی» و سایر برنامه‌های سرگرم‌کننده جهان تشکیل شد.
شبکه جم در سالهای گذشته با ارتقای شبکه و گسترش آن از دو شبکه معروف خود به بیش از ده شبکه دست پیدا کرد. اما طی اتفاقاتی مبهم در تاریخ ۱۳ ژانویه ۲۰۱۳ (۲۴دی-۱۳۹۱)، پخش شبکه به صورت غیرمنتظره‌ای قطع شد و از این تاریخ به بعد مباحث ضد و نقیض در رابطه با چرایی قطع شبکه به وجود امد و حتی شبکه جم نیز در پایگاه‌های اطلاع رسانی خود دچار تناقض در اعلام مشکل شد و بعد از ۱۲ روز از تاریخ ۲۴ ژانویه (۵بهمن-۱۳۹۱) این شبکه پخش خود را مجددا آغاز کرد.
بررسی شبکه جم از گذشته تا به امروز، نشان دهنده فراز و نشیب‌های فراوانی است که این شروع با تقویت روابط با فارسی وان و انتهای آن با جدایی و دعوا‌های رسانه‌ای بین اعضای این دو شبکه و دیگر شبکه‌های وابسته به اوج خود رسید.
تا آنجایی که شماری از کسانی که در شبکه فارسی وان فعالیت می‌کردند برای امکان سفر به ایران به شبکه جم تی وی پیوستند و مدیر این شبکه به این نیرو‌ها قول داده بود که امکان تردد آن‌ها به داخل کشور را فراهم می‌کند و به این دلیل بود که وی توانست افرادی را به استخدام شبکه خود در آورد.
نقطه گنگ و مبهم تعطیلی چند روزه شبکه جم را باید در سعید کریمیان و اظهارات صورت گرفته در چند ماه اخیر جستجو کرد. ازسوی دیگر مهاجرت برخی از بازیگران زن و مرد کمتر شناخته شده و البته تعدادی از کارگردانان به خارج از کشور و عمدتا ترکیه و فعالیت برای سریال‌ها و تله‌فیلمهایی محصول شبکه فارسی زبان ماهواره‌ای «جم» از یک طرف سبب ساز فخرفروشی برخی از این چهره‌ها به همتایان داخلی خود شده است و از طرف دیگر موجب شکل گیری فانتزیهایی شده که برخی از چهره‌های درجه چندم بازیگری کشور درباره این شبکه می‌پرورانند.
یکی از بازیگران زن سینمای ایران که به وی پیشنهاد حضور در شبکه جم به وی داده شده در این باره عنوان می‌کند: «در تماسی که با من گرفته شد از من خواستند که برای بازی در یک تله فیلم با آن‌ها همکاری داشته باشم. طبیعی بود که من از همان ابتدا هم علاقه‌ای به همکاری نداشتم اما برای اینکه درباره آن‌ها بیشتر بدانم سوالاتی را درباره میزان دستمزد و اوضاع رفاهی همکاران پرسیدم.»
آن‌ها پیشنهاد بازی در نقش اصلی یک تله فیلم را به من ارائه دادند و گفتند برای این ایفای نقش نهایتا تا ۶ میلیون تومان می‌توانند به من بدهند و وقتی به آن‌ها گفتم این رقم یک بازیگر مکمل سینمایی هم نیست آن‌ها از محدودیت بودجه‌هایشان گفتند و اینکه نهایتا هر تله فیلم نمی‌بایست بیشتر از ۵۰ تا ۶۰ میلیون برایشان هزینه داشته باشد.
این بازیگر با اشاره به اینکه درباره وضعیت قراردادهای عوامل پشت صحنه هم از این رابط پرسیده است افزود: گویا برای بازیگران قرارداد همکاری به صورت فیلم به فیلم بسته می‌شود و اگر از بازی بازیگر در تله فیلم اول راضی باشند قرارداد بعدی منعقد می‌شود اما برای کارگردانان و عوامل پشت صحنه قرارداد بلندمدت منعقد می‌کنند به عنوان مثال برای کارگردانان قرارداد ۶ فیلم را یکجا می‌بندند.»
این بازیگر زن جوان سینما و تلویزیون در پایان گفتگوی خود به نکته تکان دهنده دیگری که از خلال صحبتهای رابط جم متوجه شده بود اشاره کرد. وی گفت: این رابط وقتی با پاسخ منفی من مواجه شد سعی کرد چند بار بر این مسأله تأکید کند که بیشتر بازیگرانی که به آن‌ها پیشنهاد کار داده از این پیشنهاد ذوق زده شده‌اند و کمتر پیش آمده که در همان تماس اول جواب منفی بدهند.»
این بازیگر ادامه داد: این رابط این را هم گفت که برخی از بازیگران داخلی خودشان با واسطه برای آن‌ها پیغام فرستاده‌اند که حاضرند با حداقل دستمزد برایشان کار کنند!!! البته که شاید این سخن وی بلوفی بوده برای بازارگرمی ولی نگاه رابط به بازیگران ایرانی نگاهی از بالا بود که به شدت برای من برخورنده بود و البته در حد خودم پاسخگوی نگاه توهین‌آمیز وی بودم.
با این وجود پس از اعلام قطع همکاری شبکه ماهواره‌ای «جم تی وی» با بازیگران سینما و تلویزیون ایران، اکنون سرنوشت آن‌ها در دوران پس از پایان همکاری با این شبکه‌ها نامشخص است و نگرانی‌هایی درباره دورنمای زندگی شخصی آن‌ها که عمدتاً ساکن ترکیه هستند، وجود دارد.
ظاهراً بستر پوشالی که فراهم شده بود، اکنون در حال فروریختن است و در مقابل، شماری از بازیگران ایرانی احتمالاً فرصت فعالیت مجدد را نخواهد داشت. پس از هرمز سیریتی که با جدایی از شبکه جم تی وی به ایران بازگشته، رابعه اسکویی نیز از این شبکه جدا شده اما هنوز قصد بازگشت به ایران را ندارد و در ترکیه باقی مانده است.
این بازیگر پس از جدایی از این شبکه گفت‌و‌گویی داشته که تصویری از آنچه در این شبکه برای یک بازیگر سینما رقم می‌خورد را تا حدودی به نمایش می‌گذارد.
رابعه اسکویی در این گفت‌و‌گو که بخش‌هایی از آن منتشر شده، تأکید می‌کند: «یک درصد فکر نمی‌کردم از ایران خارج شوم اما شرایط این شد که من آمدم و الان فکر می‌کنم راه من یک راه عجیب و غریبی بوده که بعد از این همه سال تجربه، یک قدر دیوانگی می‌خواهد که ۲۵ سال سابقه کاری و محبوبیت را بگذاری و بیایی و بخواهی برای یک کاری شروع کنی. نمی‌دانم سرنوشت برای من چه رقم زد.»
این بازیگر سینما و تلویزیون می‌گوید: «کوچ کردم به یک جایی که یک کاری انجام دهم. نوع نگاه‌مان با همدیگر فرق می‌کند. الان که از بیرون نگاه می‌کنم، باید تصمیم بگیرم که چکار باید کنم. برای همین افکارم مشوش است. باید به خودم سروسامان بدهم که اصلاً می‌خواهم بازیگری را ادامه دهم یا نه؟ من چون تازه از شبکه جم بیرون آمده‌ام، باید یک مقدار استراحت کنم ولی ترجیحم این است با شبکه‌های ایرانی که یک بار اشتباه کردم، دوباره اشتباهم را تکرار نکنم.»
اسکویی درباره تحقیرش در این شبکه گفت: «متأسفانه جایگاه من، جایگاه درستی نبود یا نمی‌دانم من را خیلی خوب نشناختند و فکر نمی‌کردند من خداحافظی کنم و بیایم. به هر حال هرکسی در زندگی‌اش یک چارچوبی دارد و برای من احترام حرف اول را می‌زند و وقتی احساس کنم احترامم یک ذره زائل می‌شود، نمی‌توانم سکوت کنم. من ۸ سال سیگار نکشیدم و دوباره شروع کردم و ۲۵ سال سابقه کاری‌ام را در ایران گذاشتم و به جم آمدم و اینجا هم به نتیجه نرسیدم. فعلاً دارم بیزنس می‌کنم...»
برخی رسانه‌ها سال گذشته از جذب و عقد قرارداد با بیش از ۱۰۰ فعال سینمایی و تلویزیونی خبر داده بودند اما در نهایت شمار بازیگرانی که به این شبکه پیوستند، لیست آنچنان طولانی و پروزنی نبود.
چکامه چمن ماه، صدف طاهریان، رابعه اسکویی، بهارک صالح نیا، پردیس افکاری و مانی کسراییان، رامسین کبریتی، بهناز سلیمانی و هرمز سیرتی در کنار مهدی مظلومی کارگردان تلویزیون و یکی-دو کارگردان نه چندان مطرح دیگر، عمده چهره‌هایی بودند که به شبکه جم پیوستند.
در عین حال، خبر پیوستن عوامل فنی نظیر فیلمبردار، گریمور، تدوینگر و... به واسطه آنکه عمدتاً بر خلاف بازیگران چهره نشده‌اند، به گوش نمی‌رسد؛ اما این موج‌ها در حال بردن گروه وسیعی بود که تنها مهاجرت بازیگران نمود پررنگی می‌یابد.
با این وجود حجت‌الله ایوبی رئیس سازمان سینمایی به تازگی درباره بازیگران پیوسته به شبکه «جم» اظهار داشت: این یک حادثه تأسف‌بار بود و مدتی موجی را در کشور ایجاد کرد.
وی با بیان اینکه برخی از این مهاجرین طی تماس‌هایی ابراز ندامت کردند و بخش حراست نیز برخوردهای خوبی با این افراد داشت، اظهارداشت: راه بازگشت به خانه پدری را نبسته‌ایم تا اگر خواستند بازگردند با این افراد باید چه کرد. بنابراین با بخش‌های مختلف صحبت کردیم چرا که رأفت اسلامی در نظام جمهوری اسلامی ایران اینگونه است هرچند که برخورد لازم و قانونی با بازیگران پیوسته به شبکه GEM صورت خواهد گرفت و آن‌ها نیز این موضوع را پذیرفته‌اند.
ایوبی در پاسخ به اینکه این افراد پس از بازگشت ممنوع‌الفعالیت خواهند بود، گفت: تا به امروز حدود ۱۰-۱۲ نفر از این مهاجرین بازگشته‌اند و اظهار ندامت کرده‌اند، ما نیز بر صندلی پدری نشسته‌ایم بنابراین راه را بر فرزندان خطاکار نمی‌بندیم. اینکه چه برخوردی پس از بازگشت با این افراد خواهد شد تنها در اختیار سازمان سینمایی نیست.
وی گفت: اینکه بلافاصله این تعداد بازیگران بخواهند در تلویزیون بازی کنند قطعاً اینگونه نخواهد بود. اغلب این افراد سینمایی نبودند و تصمیماتی که گرفته خواهد شد فرا‌تر از سازمان سینمایی است.
