راه حل هایی برای کاهش اثرات بحران آب فردی و اجتماعی
رویداد۲۴ بحران آب یکی از مشکلات بسیار مهم در تمام دنیا می باشد که به دلایل مختلف از قبیل خشکسالی، کمبود منابع آبی قابل شرب و همچنین مصرف بی رویه و نبود الگوی مصرف صحیح شدت آن رو به افزایش است. بخش مهمی از این کمبود منابع آبی به دلیل خشکسالی و تغییر اقلیم و شرایط آب و هوایی می باشد که کنترل آن خارج از اختیار انسان است. اما با راهکارهای متعدد می توان در میزان مصرف آب تغییراتی ایجاد نمود که در نهایت باعث عبور از این بحران میشود. چند مورد از راه حل های فردی و اجتماعی برای کاهش اثرات بحران آب در ادامه بررسی خواهند شد.
خشکسالی و بحران آب
آب مهم ترین عنصر طبیعت می باشد که دو سوم از کره زمین را به خود اختصاص داده است. اما عدم پراکنده بودن منابع آبی به صورت یکنواخت در تمام سطح زمین و همچنین وجود املاح زیاد و شور شدن آب دریا و اقیانوس ها و کمبود بارش های فصلی منجر به خشکسالی و بحران های شدید شده است. به همین دلیل نه تنها کشاورزی، بلکه صنعت نیز تحت تاثیر این بحران قرار گرفته و نمونه بارز آن قطع شدن مداوم برق در روزهای گرم تابستان در شهرهای مختلف ایران می باشد. بر همین اساس به عنوان راه حل بحران آب، راهکارهای متعددی توسط فعالان این حوزه ارائه شده که برخی از آنها توسط افراد یک جامعه باید انجام شوند و مابقی به صنعت و دولت ها مرتبط است.
راه حل های اجتماعی برای کاهش اثرات بحران آب
علاوه بر افراد یک جامعه، دولت ها نیز می توانند با استفاده از فناوری های روز دنیا گام موثری برای کاهش اثرات بحران آب بردارند. با توجه به اینکه تمام دنیا با این مشکل مواجه هستند، همه ساله نشست های متعددی در این زمینه برگزار شده و راه حل های گوناگونی ارائه می گردد. چند مورد از راه حل های اجتماعی برای کاهش اثرات بحران آب شامل موارد زیر میشوند:
استفاده از آب شیرین کن دریایی
یکی از راهکارهای موثری که بسیاری از کشورهای پیشرفته و همچنین کشورهای حوزه خلیج فارس به آن گرایش پیدا کرده اند، آب شیرین کن دریایی می باشد. آب شیرین کن صنعتی تجهیزاتی برای جداسازی املاح موجود در آب و تبدیل آب شور به شیرین است. این تجهیزات دارای ممبران یا غشاهای میانی هستند که از عبور املاح جلوگیری نموده و دقیقا عکس کلیه انسان عمل می کند. با نصب آب شیرین کن های صنعتی می توان آب شور دریا را به آب شیرین و قابل آشامیدنی تبدیل کرد. از این تجهیزات برای تصفیه آب دریا و استفاده از آن در صنعت و کشاورزی نیز کاربرد دارند و مانع از مصرف آب آشامیدنی در مزارع و باغات میشوند.
تصفیه پساب ها
به عنوان یکی دیگر از روش ها برای استفاده مفید از فاضلاب می توان به بازچرخانی پساب های شهری و صنعتی اشاره کرد. برای این منظور پساب های تولید شده در واحدهای مسکونی و صنعتی و کشاورزی وارد حوضچه ها و تجهیزات تصفیه شده و بعد از افزایش کیفیت مجدد در صنعت مورد استفاده قرار میگیرند. در حال حاضر اغلب جوامع از جمله ایران با تجهیزات پیشرفته در بازچرخانی نقش مهم و اثرگذاری ایفا کرده اند.
هوشمندسازی و تجهیزات نوین کشاورزی
کشاورزی در مقایسه با صنعت و مصارف خانگی مصرف آب بیشتری دارد. یکی از اصلی ترین دلایل اشتباهات متعدد در زمینه آبیاری و روش های سنتی و غرقابی می باشد. در چند سال اخیر آبیاری قطره های و بارانی و همچنین هوشمندسازی آبیاری باغات و مزارع کشاورزی تاثیر چشمگیری بر کاهش مصرف آب داشته اند. بدون شک برای کاهش اثرات بحران آب اصلاح سیستم آبیاری و بازچرخانی آب های صنعتی برای مزارع و باغات می تواند راهکار موثری باشد.
جداسازی آب شرب و غیرشرب
ایران از جمله کشورهایی می باشد که آب شرب و آشامیدنی برای شست و شوی ظروف و لباس، استحمام و حتی کشاورزی و غیره مورد استفاده قرار میگیرد. با جداسازی آب آشامیدنی از غیر آشامیدنی می توان میزان مصرف منابع آب زیرزمینی را تا حد زیادی کاهش داد. با این جداسازی بازچرخانی پساب ها نیز بهتر انجام میشود.
جلوگیری از حفر بی رویه چاه آب
حفر چاه عمیق آب به صورت بی رویه یکی از مشکلات بزرگی می باشد که در شهرها و روستاهای مختلف رخ می دهد. حفر بی رویه چاه آب منجر به استفاده بیش از اندازه از منابع آب زیرزمینی شده و اثرات خشکسالی را تشدید می کند. کاهش منابع آب سفره های زیرزمینی باعث گسست خاک و نشست زمین میشود که یک چالش بزرگ در بسیاری از شهرهای ایران است. با وضع قوانین سختگیرانه و نظارت دائم و همچنین ایجاد حس مسئولیت پذیری در افراد جامعه می توان مانع از حفر بی رویه و غیر قانونی چاه آب شد.
راه حل های فردی برای کاهش اثرات بحران آب
برای عبور از بحران آب و خشکسالی تمام افراد یک جامعه مسئول می باشند و با ایجاد تغییراتی در سبک زندگی می توانند گام های موثری در این زمینه بردارند. از مهم ترین راهکارها و راه حل های فردی برای کاهش اثرات بحران آب می توان به موارد زیر اشاره کرد:
تعمیر شیرآلات منزل
یکی از آسان ترین روش ها برای کاهش اثرات بحران آب و کمک به کمتر شدن مصرف آن، تعمیر و تعویض شیرآلات و تاسیسات آبرسانی می باشد. متاسفانه نشت آب از لوله و اتصالات و شیرهای آب اشپزخانه و سرویس بهداشتی در بسیاری از مواقع جدی گرفته نمیشود. این در حالیست که اگر تعمیر شوند تا حد زیادی مصرف آب ساختمان ها کاهش پیدا نموده و روشی موثر برای کاهش هزینه ها نیز می باشد.
استفاده از تنظیم کننده برای سیفون
سیفون توالت فرنگی و ایرانی از جمله تجهیزاتی می باشد که می تواند میزان مصرف آب را افزایش دهد. در مدل های قدیمی این سیفون ها مقدار کل آب موجود در مخزن با هر مرتبه فشردن دکمه یا کشیدن زنجیر تخلیه میشد. این در حالیست که مدل های جدید دارای تنظیم کننده بوده و متناسب با نیاز مقدار آب از سیفون تخلیه میشود.
تغییر در سبک زندگی و الگوی مصرف آب
با مرور الگوی مصرف آب متوجه نقص های زیادی در آن میشویم. به عنوان مثال، باز گذاشتن مداوم شیر آب در زمان استحمام و مسواک زدن و شستشوی دست و صورت، مصرف زیاد آب در حین پخت و پز، آبیاری اشتباه باغچه در روزهای گرم تابستان، مصرف زیاد آب در استخرهای خانگی و غیره همگی نشان دهنده اشتباه در الگوی مصرف آب می باشد. برای عبور از بحران آب و کاهش اثرات آن هر فرد می تواند تغییرات اندکی در سبک زندگی و الگوی مصرف آب ایجاد کند. بدون شک این تغییرات اندک نتیجه چشمگیری در کاهش مصرف آب خواهند داشت.
سخن آخر
در نهایت می توان گفت، کاهش اثرات بحران آب تنها با ایجاد حس مسئولیت پذیری در افراد جامعه، تغییر در الگوی مصرف و سبک زندگی و همچنین مدیریت بهتر منابع آب توسط دولت ها و صنایع مختلف امکان پذیر است. ورود تجهیزات پیشرفته تصفیه آب و شیرین سازی آب دریاها از جمله راهکارهای نوینی می باشد که بسیاری از کشورهای پیشرفته به آن توجه ویژه ای دارند.
