عروسی ولیعهد اردن و یک سوال بزرگ؛ چرا در دوران مدرن همچنان سلطنت‌طلبی تبلیغ می‌شود؟

رویداد۲۴ لیلا فرهادی: خبر ازدواج سلطنتی ولیعهد اردن با عروس سعودی در همه رسانه‌های معیار جهان بازتاب قابل توجهی داشته است. از شاهزاده بریتانیا و ولز گرفته تا جیل بایدن بانوی اول آمریکا و نانسی پلوسی به همراه ۱۴۰ مهمان ویژه دیگر وارد کاخ زهران در امان پایتخت اردن شدند تا شاهد ازدواج ولیعهد ۲۸ ساله حسین بن عبدالله دوم و نامزدش «رجوه السیف» باشند. در همین مکان هم به طور رسمی لقب «شاهزاده» به رجوه عروس خاندان سلطنتی اردن داده شد.

تقریبا تمام رسانه‌های معیار جهان خبر ازدواج حسین پسر ملک عبدالله دوم پادشاه اردن با رجوه السیف را با تیتر‌هایی نظیر «نگاهی به ازدواج سلطنتی اردن» (الجزیره)، «درباره ازدواج ولیعهد اردن چه می‌دانیم؟» (مجله تایم)، «حضور سرزده ویلیام و کیت در عروسی سلطنتی اردن» (تقریبا تمام رسانه‌های جهان) و «شاهزاده رجوه، سیندرلای مدرن است» (مجله پیپل) پوشش دادند. آسوشیتدپرس یک قدم پیش گذاشت و مراسم عروسی سلطنتی اردن را به صورت زنده پخش کرد.

بخشی از پوشش این خبر جنبه سیاسی و دیپلماتیک داشت. با این ازدواج، خانواده‌های سلطنتی اردن و عربستان با هم فامیل شدند. عروس ملک عبدالله دوم از طرف مادری با خانواده سرشناس السدیری که با محمد بن‌سلمان رابطه خونی دارند، نسبت دارد. بر اساس گزارش رسانه‌های سعودی، ملک سلمان پادشاه عربستان سعودی یکی از «هفت السدیری»‌هاست؛ هفت برادر خونی که از ملک عبدالعزیز و حصه بنت احمد السدیر متولد شده‌اند. هم اردن و هم عربستان سعودی از قوی‌ترین متحدان واشنگتن در خاورمیانه هستند. اردن متولی اماکن مقدس مسلمانان و مسیحیان در اورشلیم است و با اسرائیل رابطه خوبی دارد.

اما یک چیز در مورد بازتاب اخبار عروسی سلطنتی ثابت است و آن القای حس «درست بودن» فرهنگ سلطنت است؛ این افراد خانواده سلطنتی هستند و یک انگاره در مورد آن‌ها همواره صادق است: آن‌ها صاحبان ژن خوبند. عجیب اینکه این انگاره در سال ۲۰۲۳ حتی در کشور‌هایی که از خاکستر شورش علیه پادشاهی‌ها برخاسته‌اند هم پذیرفته شده است. فرهنگ عامه، رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی پر از تبلیغ برای فرهنگ سلطنت است. از سریال‌های محبوب جهان مانند «تاج و تخت» گرفته تا پوشش خبر ازدواج‌های سلطنتی، مملو از احترام به این حق امتیاز غیرمشروع است.

کافی است به سطح پوشش اخبار ازدواج ولیعهد اردن، ازدواج سلطنتی شاهزاده انگلیس، مراسم تاجگذاری پادشاه، مراسم تشییع ملکه انگلیس، تولد فرزندان مگان و هریس و شایعات درباره مرگ و زندگی خصوصی پرنسس دایانا نگاه کنید. مصاحبه جنجالی اپرا وینفری با شاهزاده هری و مگان مارکل دوش و دوشس ساسکس رکورد بیننده را شکست و تنها در ایالات متحده آمریکا ۱۷ میلیون نفر این مصاحبه را تماشا کردند. موضوع مصاحبه جالب بود؛ بی‌عدالتی در مورد ارثیه فرزندان این زوج سلطنتی!

نیویورک تایمز سال ۲۰۲۱ یادداشتی منتشر کرد و در آن به نقل از «مائورو گیلن» استاد مدیریت بین‌الملل دانشگاه پنسیلوانیا نوشت داده‌های ۱۲۰ ساله از ۱۳۷ کشور جهان نشان می‌دهد در زندگی واقعی، سلطنت‌ها به طرز شگفت‌انگیزی در سراسر جهان محبوب بوده‌اند. از فراعنه مصر و امپراتوری‌های ژاپن و روم باستان و پادشاهی مایا‌ها در مکزیک کنونی گرفته تا دربار شاهان در غرب آسیا و خاورمیانه کنونی، همه جا سیستم پادشاهی وجود داشته و در همه کتاب‌های مقدس به پادشاهان و ملکه‌ها اشاره شده است.

بیشتر بخوانید: چرا بریتانیایی‌ها حکومت پادشاهی را به جمهوری ترجیح می‌دهند؟

این ایده که حاکمان مشروعیت خود را از خدا می‌گیریند و ممکن است این مشروعیت را به فرزندان خود منتقل کنند، حداقل ۷۰۰۰ سال قدمت دارد. در عصر کنونی ۲۹ کشور هنوز دارای سلطنت‌اند. اگر کشور‌های مشترک المنافع بریتانیا را در نظر بگیریم، این عدد به ۴۳ خواهد رسید.

گیلن معتقد است یکی از دلایل محبوبیت پایدار این سبک از حکومت، موفقیت کشور‌هایی است که در حال حاضر این سیستم را دارند. کشور‌های بریتانیا، سوئد، دانمارک، هلند و ژاپن بالاترین استاندارد زندگی را به شهروندانشان اعطا کرده‌اند و همیت تجربه به محبوبیت ساختار پادشاهی‌ها افزوده است.

جان جوست استاد دانشگاه نیویورک در کتاب «نظریه توجیه سیستم» می‌گوید: «مردم تمایل دارند به سنت‌ها و سیستم‌های اجتماعی دیرپایی بچسبند که تمایل آن‌ها به نظم و قابلیت پیش‌بینی بودن را توجیه می‌کنند.» او معتقد است برخی از مردم به سادگی به سمت زرق و برق سلطنتی و فانتزی زندگی مجلل و ولخرجی دربار کشیده می‌شوند، چرا که آن را راهی برای فراتر رفتن از واقعیت‌های دنیوی می‌دانند. آن‌ها امیدوارند خانواده سلطنتی در ازای عشقی که به آن‌ها می‌ورزند، به آن‌ها امنیت و ثبات بدهند.

اما مشخص نیست چطور پادشاهی که گفته می‌شود بند کفش‌هایش را اتو می‌کنند و خمیر دندانش را خدمتکارانش فشار می‌دهند، (این توصیفی است که رسانه‌های بریتانیا از چارلز پادشاه جدید کشورشان دارند) قرار است به مدرن‌سازی و بهینه سازی ساختار‌ها کمک کند.

این سوال در بریتانیا، کشوری که بیشترین بار تبلیغ برای فرهنگ سلطنت را در جهان به دوش می‌کشد، بیش از همه وجود دارد. طبق نظر‌سنجی موسسه یو‌گاو حمایت از سلطنت در بریتانیا که در سال ۲۰۱۲ حدود ۷۳ درصد بود اکنون به ۵۳ درصد کاهش یافته است.