ریزش بازار سرمایه تا کجا ادامه دارد؟
رویداد۲۴ در حالی که چهار ماه از سال ۱۴۰۲ پشت سر گذاشته شده، شاخص کل بورس که تا سطح دو میلیون و ۱۶ هزار و ۳۸۵ واحد خود را بالا کشیده بود، بار دیگر دیروز به پایین این کانال سقوط کرد تا در طول سه ماه بهار و یک‌ماه سپری شده از تابستان به‌طور متوسط ۲.۸ درصد بازدهی داشته باشد. این در حالی است که گزارش بانک مرکزی نشان می‌دهد شاخص کل بورس در سال گذشته نزدیک به ۴۴ درصد نسبت به پایان سال ۱۴۰۰ رشد کرده بود و در واقع امیدواری سهامداران را به رونق بازار سرمایه افزایش داده بود.
به گزارش اعتماد، بازدهی بیشتر بازار‌ها در همین مدت یکساله بیش از بورس بوده و شاید به همین دلیل فعالان بازار سرمایه وضعیت خود را با تورم و بازدهی طلا و ارز مقایسه می‌کنند و بنابراین بازار سرمایه را جای امنی برای فرار از «تورم موجود» نمی‌دانند. مثلا به این ارقام و محاسبات نگاه کنید: قیمت طلا از پارسال تا الان ۹۶۴ هزار و ۱۰۰ تومان به‌ازای هر گرم افزایش پیدا کرده و بازدهی بیش از ۷۱ درصدی داشته است. سکه تمام بهار آزادی از آخرین روز‌های تیرماه سال قبل تا الان ۱۲ میلیون و ۷۰۱ هزار تومان افزایش قیمت داشته و برای سرمایه‌گذاران تقریبا ۸۵.۵ درصد سود به جا گذشته است. سرمایه‌گذاری در حوزه نیم سکه در این یکساله ۸۲ درصد رشد داشته و بازدهی ربع سکه بیش از ۹۰ درصد بوده است. بنابراین، این سوال مطرح می‌شود که چرا چشم‌انداز بورس برای سهامداران مثبت نیست؟ پس از افشای دسترسی برخی سهامداران حقوقی به اطلاعاتی مبنی بر افزایش نرخ خوراک پتروشیمی‌ها در اردیبهشت ماه (که مهم‌ترین شرکت‌های موجود در بازار سرمایه هستند و درآمد دلاری دارند) بورس دچار افت شدیدی شده و حالا هم اعتماد سهامداران به این بازار خدشه‌دار شده است.
پیمان مولوی، اقتصاددان در خصوص ریزش‌های اخیر شاخص بورس و بازگشت شاخص کل به کانال ۱ میلیون و ۹۰۰ هزار واحدی به «اعتماد» گفت: یکی از دلایلی که باعث خروج پول از بورس شده، این است که چشم‌انداز سهامداران حقیقی و حقوقی (به دلیل بحث‌هایی که در مورد نرخ خوراک پتروشیمی‌ها مطرح شده بود و باعث کاهش حاشیه سود شرکت‌ها شد) برای سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه مثبت نیست و این بازار را برای سرمایه‌گذاری خود اقتصادی نمی‌بینند. تنها زمانی این بازار برای سهامداران اقتصادی خواهد شد که روند فعلی تغییر کند در غیر این صورت حرکت بورس به صورت لاک‌پشتی و بسیار کند خواهد شد. این کارشناس اقتصادی در پاسخ به این پرسش که خروج منابع مالی از سوی حقیقی‌ها به کدام بازار می‌رود، گفت: زمانی که منابع مالی از بورس خارج می‌شود به بازار‌هایی نظیر ارز و طلا در کوتاه‌مدت وارد می‌شود و در میان‌مدت هم به سمت بازار ملک می‌رود.
جذابیت بازار سرمایه نسبت به سایر بازار‌ها کمتر است
مولوی تصریح کرد: آنچه باید این روز‌ها مورد توجه قرار گیرد این است که به دلیل شرایطی که برای قیمت دلار و طلا به وجود آمده و هر روز نرخ‌ها در حال ریزش هستند ممکن است بسیاری از افراد این پول‌هایی که از بورس خارج می‌کنند را برای مدتی در حساب‌های بانکی‌شان نگه دارند و در انتهای تابستان که روند نرخ دلار و بازار‌های موازی مانند مسکن تغییر می‌کند این پول‌ها را به این بازار‌ها وارد می‌کنند.
این اقتصاددان در ادامه در پاسخ به این پرسش که آیا ریزش‌های اخیر بورس با رکود فراگیر این روز‌های اقتصاد ایران ارتباط دارد، خاطرنشان کرد: یک قسمتی از این ریزش‌ها چندان ارتباطی به رکود اقتصادی در کشور ندارد و به دلیل موضوعی است که در خصوص خوراک پتروشیمی‌ها مطرح شد و باعث کاهش سود شرکت‌های پتروشیمی شد. این اتفاقات موجب شد تا حاشیه سود شرکت‌های پتروشیمی از ۳۵ تا ۴۰ درصد به ۱۵ و ۲۰ درصد تنزل کند و سرمایه‌گذاران حقوقی و حرفه‌ای هم با وجود این تورم ۴۰ درصدی سرمایه‌گذاری در این بازار جذابیت چندانی برای‌شان ندارد.
تنزل رتبه ایران در بخش آزادی اقتصادی به ۱۵۹
مولوی در مورد تصمیمات دولتی‌ها در ریزش‌های بورس نیز خاطرنشان کرد: به نظر می‌رسد فروکاستن تمامی مشکلات و ریزش‌ها در بازار سرمایه به اقتصاد دولتی خنده‌دار و نوعی مغالطه باشد، زمانی که در یک اقتصادی با رتبه ۱۵۹ در بخش آزادی اقتصادی هستیم و در اقتصادی شدیدا ذینفعانه زندگی می‌کنیم تصمیم‌گیران اصلی هم ذینفعان هستند و این ذینفعان هم در گروه‌های متعددی در اقتصاد ایران مشغول فعالیت‌اند که از صادرات تا واردات و دریافت ارز ۴۲۰۰ تومانی و یا ارز ۲۸۵۰۰ تومانی ارتزاق می‌کنند و از نرخ بالای خوراک پتروشیمی‌ها به یک صورت و از نرخ پایین خوراک هم به گونه‌ای دیگر بهره می‌گیرند و به همین خاطر ذینفعان اقتصادی تنها یک گروه نیستند و دولت هم یکپارچه نیست. این اقتصاددان تصریح کرد: البته تصمیمی که اخیرا اعلام شد و حاشیه زیادی هم داشت در مورد نرخ خوراک پتروشیمی‌ها بود که بدون در نظر گرفتن آینده سهامداران در ایران و اوضاع شرکت‌ها و حاشیه سود آن‌ها انجام شد و تنها با این ذهنیت بود که بتوانند کسری بودجه دولت را تامین کنند که تاثیر آن را هم می‌توان در ریزش‌های اخیر بازار سرمایه دید.
بازار سرمایه الزاما هوای گرم و یا سردی ندارد
مولوی در پاسخ به این پرسش که چرا با وجود آنکه بسیاری از کارشناسان بورسی این حوزه را برای سرمایه‌گذاری در سال ۱۴۰۲ خوب و سودده ارزیابی می‌کردند، اما در ۴ ماهه ابتدایی سال شرایط این بازار هر روز بدتر شده است، گفت: به نظر می‌رسد این کارشناسان بیشتر در مورد هواشناسی اظهارنظر کرده‌اند چرا که بازار سرمایه الزاما هوای گرم و یا سردی ندارد و شرایط بورس به بنیاد اقتصاد ایران برمی‌گردد و اینکه قرار است با تورم بالا بورس هم رشد داشته باشد، اما این موضوع اشتباه است، زیرا بورس می‌تواند رشد خوبی داشته باشد منتها با وجود وضعیتی که دولت برای قیمت‌ها ایجاد می‌کند و مرتبا این نرخ‌ها را تغییر می‌دهد به نظر نمی‌رسد سرعت این بازار از سایر بازار‌ها بیشتر شود. این اقتصاددان در مورد اینکه کدام بازار برای سرمایه‌گذاری سودده‌تر است، گفت: در حال حاضر بهترین بازار برای سرمایه‌گذاری بازار املاک و مستغلات است و بازار‌های دیگر مانند بازار دلار و طلا و بازاری نظیر بورس به دلیل حضور دولت و تحولاتی که در آن انجام می‌دهد فعلا در رتبه‌های بعدی قرار دارند، اما به نظر می‌رسد بازار املاک و مستغلات فعلا سرعت بالاتری نسبت به سایر بازار‌ها در ایران داشته باشد.
