زیارت اربعین؛ میراث امام عسکری(ع) برای زمینه سازی ظهور

امام حسن عسکری(ع) که با توجه به شرایط زمانه، در حبس «معتمد عباسی» گرفتار بود و رفت و آمد یاران و شیعیانش نیز در سامرا مورد بررسی و سختگیری قرار می گرفت اقدامات بسیاری را برای پیشبرد اهداف تشیع انجام داد.

دو اقدام بسیار مهم امام یازدهم شیعیان، عبارتند از-1-  «زمینه سازی در جهت ایجاد آمادگی برای ورود به عصر غیبت امام دوازدهم» و همچنین-2-  « زمینه سازی برای ظهور امام دوازدهم پس از عصر غیبت».

1-    باتوجه به شرایط خفقان موجود در زمان امام عسکری(ع) و در تنگنا قرار گرفتن ایشان به وسیله معتمد عباسی، در طی مدت شش سال امامت امام یازدهم، اقدامات فراوانی در جهت حفظ و مخفی نگه داشتن حضرت مهدی(عج) انجام گرفت تا هم وجود ایشان مورد تعرض و یا حتی شهادت قرار نگیرد و هم برای دوران جدیدی که مردم باید به طور غیر مستقیم با امام زمان خود در ارتباط باشند زمینه سازی شود.
با توجه به اینکه حکومت وقت، بنا داشت هر فرزندی که از امام یازدهم متولد شود را به شهادت برساند لذا بسیاری از شیعیان نزدیک به امام عسکری(ع) هم از تولد حضرت مهدی(عج) اطلاع نداشتند و از بی سر پناهی در دوران شهادت امام عسکری(ع) نگران بودند.

تعدادی از خواص شیعه هم که از ولادت و حضور امام عصر(عج) آگاه بودند به دستور امام عسکری(ع)، اجازه رفت و آمد و ارتباط مستقیم و فوری با ایشان را نداشتند تا بدینوسیله برای ورود به دوران غیبت صغری آماده شوند. لذا امام حسن عسکری(ع) کوشید هم وجود مبارک حضرت مهدی(عج) را از تعرض مصون بدارد و هم برای آماده سازی شیعیان که ازین پس امکان ارتباط مستقیم و بی واسطه با امام زمان را نداشتند و باید با نواب اربعه ارتباط برقرار می کردند زمینه ای فراهم نماید.

2-    اقدام مهم دیگری که امام حسن عسکری(ع) در دوران حبس خود در پادگانی در سامرا به آن اهتمام ورزید آماده سازی مردم برای عصر ظهور بود؛ یعنی آماده سازی برای دوران پس از غیبت کبری.

آینده نگری امام عسکری(ع) و عصمت ایشان، موجب می شد حتی پیش از ورود به عصر غیبت، برای آماده سازی مردم برای دوران ظهور اقدام شود. امام عسکری(ع) ضمن بیان ویژگی های عصر ظهور امام زمان(ع)، برخی اقدامات را توصیه نمود که منجر به تعجیل در ظهور شود.
کتاب «إلزام الناصب فی إثبات الحجة الغائب(عج)» ‏نوشته علی حایری یزدی، جملاتی را از کتابی با نام «الموائد» بدین‌گونه نقل می‌کند:
«زمانی که حضرت قائم(عج) ظهور می‌کند، [کنار کعبه] ما بین رکن و مقام می‌ایستد و پنج ندا می‌دهد:

الأول: ألا یا أهل العالم أنا الإمام القائم؛ آگاه باشید ای جهانیان که منم امام قائم.
الثانی: ألا یا أهل العالم أنا الصمصام المنتقم؛ آگاه باشید ای اهل عالم که منم شمشیر انتقام گیرنده.
الثالث: ألا یا أهل العالم إن جدّی الحسین قتلوه عطشان؛ بیدار باشید ای اهل عالم که جد من حسین را تشنه کام کشتند.
الرابع: ألا یا أهل العالم إنّ جدّی الحسین علیه السّلام طرحوه عریانا؛ بیدار باشید ای اهل عالم که جدّ من حسین را برهنه روی خاک افکندند.
الخامس: ألا یا أهل العالم إنّ جدّی الحسین علیه السّلام سحقوه عدوانا؛ آگاه باشید ای جهانیان که جدّ من حسین را از روی کینه توزی پایمال کردند.»

از چنین عباراتی برمی آید که در زمان ظهور امام عصر(عج)، جهانیان به طور کامل، امام حسین(ع) را می شناسند که امام زمان(عج) در معرفی خود، به ایشان استناد می کند.لذا برای شناساندن امام حسین(ع) به جهانیان، باید زمینه سازی هایی صورت پذیرد و اقداماتی در گستره جهانی به وقوع بپیوندد.

امام عسکری(ع) در حدیثی گرانبها، پنج خصلت و ویژگی «شخص مومن» را در قالب نشانه های اهل ایمان بیان می کند که یکی از آنها، زیارت امام حسین(ع) در روز اربعین می باشد. استناد به همین حدیث، موجب ایجاد موج عظیم زیارت اربعین اباعبدالله الحسین(ع) در دوران معاصر شده است.

امام عسکری(ع) با این اقدام خود، در جهت شناساندن هرچه بیشتر امام حسین(ع) به جهانیان قدم برداشت تا برای دوران ظهور حضرت مهدی(عج) زمینه سازی شود. مرحوم آیت‌الله بهجت درباره نقش پیاده‌روی روز اربعین می‌گوید: روایت دارد که امام زمان(عج) که ظهور فرمود، پنج ندا می‌کند به اهل عالم... امام زمان خودش را به واسطه امام حسین(ع) به همه عالم معرفی می‌کنند... بنابراین در آن زمان باید همه مردم عالم، حسین(ع) را شناخته باشند... اما الان هنوز همه مردم عالم، حسین(ع) را نمی‌شناسند و این تقصیر ماست، چون ما برای سیدالشهدا(ع) طوری فریاد نزدیم که همه عالم صدای ما را بشنود، پیاده‌روی اربعین بهترین فرصت برای معرفی حسین(ع) به عالم است.