تغییر استراتژی حقیقی‌ها
رویداد۲۴ بررسی‌های «دنیای اقتصاد» حاکی از این است که افزایش تقاضا در این بازار در ابتدا با کوک کردن ساز اخبار مرتبط با نرخ‌گذاری خوراک پتروشیمی‌ها روی داده است؛ اما در ادامه محدودیت در پیشروی نوسانات مثبت در شاخص قیمت ارز، طلا و سکه به عنوان ابرمتغیر‌های اثرگذار بر روند بازار سهام، به کمک شاخص‌های سهامی آمده تا از نااطمینانی‌های حاکم بر تالار شیشه‌ای بکاهد و به افزایش خوش‌بینی سرمایه‌گذاران در آمار معاملات خرد منجر شود.
بر این اساس می‌توان گفت هفته گذشته در حالی بهبود فضای روانی بازار مشاهده شد که طی مهرماه اوضاع بر وفق مراد بازار‌های موازی بوده است؛ به طوری که سکه و طلا در نخستین ماه پاییز بیشترین بازدهی را در میان بازار‌ها ثبت کردند. اما تغییر و تحولات سیاسی معادلات بازار‌های دارایی را مورد هدف قرار داد و باعث نوسانات شدید و غیرمنتظره‌ای در بازار‌های مالی شد. به‌رغم ریزش نماگر اصلی بازار طی یک ماه گذشته بسیاری از سرمایه‌گذاران قید ورود پول به بازار سرمایه را زده بودند و با احتیاطی مضاعف تنها از دور نظاره‌گر دادوستد‌های سهامی بودند. همه آنچه در هفته‌های قبل در این بازار رخ داده بود به‌یک‌باره متوقف و چهره جدیدی از بورس به نمایش گذاشته شد. در هفته قبل شاخص کل ۴.۳۴ درصد بر ارتفاع خود افزود و شاخص هم‌وزن نیز پا را فراتر از دماسنج اصلی بازار گذاشت و با افزایش ۵.۸۳ درصدی، یک سیگنال مهم مخابره کرد. در این هفته سهام کوچک و متوسط از اقبال بیشتری برخوردار شدند.
با بررسی رفتار معامله‌گران می‌توان دریافت که هفته گذشته با جذب پول «سهامداران خرد» همراه بوده و بعد از ۱۰ هفته خروج پول متوالی مجموعا با ورود پول سپری شده است. بسیاری از تحلیلگران روند کنونی را آغازی بر پایان رکود حاکم بر بازار سهام می‌دانند و بر این باورند که ریزش مستمر و مایوس‌کننده شاخص‌های سهامی پایان یافته است. اما به دلیل شرطی شدن بازار نسبت به اخبار سیاسی نمی‌توان با قاطعیت بیان کرد که مسیر صعودی بورس تداوم دارد. تجربه نیز نشان‌دهنده این است که در سال‌های گذشته به دلیل آنچه از سوی سیاستگذار روی داده، همراه با بی‌ثباتی‌های حاکم بر شرایط سیاسی و اقتصادی کشور، بازار‌های دارایی نتوانسته‌اند روندی منظم و پایدار را چه در محدوده رشد و چه در محدوده منفی شکل دهند.
این وضعیت سبب شده بازار‌های با ریسک بالا عمدتا با پیشروی بی‌اعتمادی دست به گریبان باشند. پس از ناکامی هفته‌های قبل، بازار سهام طی ۵ روز متوالی پرچم سبز را بالا برد. نماگر اصلی بورس در هفته گذشته نسبت به هفته ماقبل ۵.۹۱ درصد افزایش یافت تا به این ترتیب بارقه‌های امید به تالار شیشه‌ای بازگردد. شاخص هم‌وزن نیز در این هفته نسبت به هفته قبل از آن ۸.۲۶ درصد خود را بالا کشید. بسیاری از کارشناسان بر این باورند که روند افزایشی حال حاضر بازار ناشی از برخی احتمالات در مورد افزایش انتظارات تورمی در نیمسال دوم صورت گرفته است. نوسانات مثبت قیمت دلار و طلا در بازار آزاد ناشی از ریسک‌های سیاسی همسو با روند درگیری‌های خاورمیانه سبب شده تقاضا در بازار‌های موازی افزایش یابد. یکی از نکات بارز در هفته معاملاتی گذشته در مورد میزان خالص ورود پول حقیقی است که به چشم می‌خورد.
ورود ۱۷۴ میلیارد تومانی پول حقیقی در حالی صورت گرفته که این سنجه آماری در مقایسه با هفته قبل از آن با افزایش روبه‌رو شده است. در هفته قبل بورس و فرابورس با خروج ۲ هزار و ۲۵۱ میلیارد تومانی پول حقیقی (سهام و حق تقدم) مواجه شدند که نشان از بازگشت نسبی اعتماد به این بازار‌ها دارد؛ از این‌رو می‌توان تحولات مثبت در بازار سرمایه را به میزبانی اخبار مثبت و فاصله‌گرفتن نام ایران از تنش‌های خاورمیانه گره زد. بورس اوراق بهادار تهران در حالی در مدار صعودی است که یک مقاومت مهم را در پیش دارد. بررسی تکنیکالی شاخص‌کل موید این است که با نزدیک شدن به مقاومت استاتیک ۲.۱۴ میلیون واحد، احتمالا با فشار عرضه مواجه شود.
شواهد نیز حاکی از این است که این کانال مقاومت قوی را از خود نشان داده است. بررسی‌های فنی بیانگر این است که اگر سطح مذکور لمس شود، بعد از عبور از آن می‌تواند به یک حمایت تبدیل شود، اما بعید نیست که با وجود تداوم تنش‌های حاکم بر بازار در روز‌ها و هفته‌های پیش رو، این سناریو رنگ واقعیت به خود نگیرد و سنت کم‌رمقی معاملات، مجددا بر فضای بازار حاکم شود و خرید جای خود را به فروش بیشتر بدهد. در همین رابطه، محمد غفوری، کارشناس بازار سرمایه، به «دنیای اقتصاد» گفت: اکنون بازار با فرصت خرید همراه است، اما در این مرحله نباید شاخص کل را معیار دقیقی برای این خرید و فروش سهامداران عنوان کرد.
اگرچه تحلیل دماسنج بازار سرمایه بر اساس شاخص کل حائز اهمیت است. وضعیت شاخص کل در هفته‌های اخیر با توجه به تحمیل ریسک‌های سیستماتیک به بازار با نوسان همراه بوده است. بر همین اساس باید از دست رفتن کانال ۲ میلیون واحد را نیز به ریسک‌های سیاسی نسبت داد. اما به محض از تب‌و‌تاب افتادن تش‌های بیرونی و کمرنگ شدن سایه التهابات از سر بازار، شرایط جدیدی را تجربه کردیم. به این ترتیب شاخص کل روند ریزشی خود را جبران کرد. اکنون نیز این نماگر بر رفت‌وبرگشت‌های گذشته پایان داده و به نظر می‌رسد در نقطه قبل از «جنگ‌نوظهور» در خاورمیانه قرار گرفته است. در چنین شرایطی تحلیل‌های تکنیکالی حکایت از این دارد که افزایش نسبی میانگین سطح معاملات خرد نسبت به هفته‌های اخیر خبر از رشد تقاضای حقیقی‌ها می‌دهد.
به گفته این کارشناس، سطح مقاومتی ۲ میلیون و ۱۵۰ تا ۲۰۰ هزارواحدی می‌تواند برای خریداران مهم تلقی شود. به همین دلیل با شکسته شدن سطح مذکور، بازار شاهد افزایش تدریجی معاملات و سطح تقاضا خواهد بود. با‌این‌حال واکنش بازارساز به این سطح نیز از اهمیت بسیاری برخوردار است. باید دید بازارساز در مواجهه با این سطح چه استراتژی‌ای در پیش خواهد گرفت؛ به‌ویژه آنکه بازیگران حقوقی زیادی در بازار سهام ایفای نقش می‌کنند. از این‌رو واکنش گروه مذکور تا حدود زیادی تعیین‌کننده است. در صورت شکست محدوده فوق، سناریوی افزایش ارزش معاملات خرد (سهام، حق تقدم و صندوق‌های سهامی) تا سطح ۸ هزار میلیارد تومان می‌تواند رنگ واقعیت به خود بگیرد. اما اگر این سطح شکسته نشود چه اتفاقی برای بازار رخ می‌دهد؟
وضعیت نوسانی و تمدید رکود قابل‌پیش‌بینی‌ترین وضعیت موجود خواهد بود. در هفته گذشته شاهد تغییر استراتژی معامله‌گران بودیم و در اکثر روز‌های معاملاتی، سهام کوچک‌تر با استقبال روبه‌رو شدند. اگر سطح مزبور شکسته نشود، اوضاع به نفع سهام کوچک خواهد بود. در هفته گذشته بازار سهام تا حدودی از فاز احتیاط خارج شد، اما کماکان «ورود پول ضعیف» یکی از نکات منفی در این بازار محسوب می‌شود. حتی در برخی روز‌های هفته شاهد پسرفت ورود پول بودیم، به‌طوری‌که دو روز از ۵ روز معالاتی اخیر بازار خروج پول را به ثبت رساند. در این مرحله بازار نیاز دارد تا با افزایش حجم و ارزش معاملات روبه‌رو شود تا فرصتی برای خروج و فروش فراهم نشود. بررسی‌های «دنیای اقتصاد» نشان می‌دهد تغییر رفتار حقیقی‌ها سبب تغییر روند نماگر‌های بازار سهام شده است.
برخی پیش‌بینی‌ها حکایت از این دارد که تضعیف جدی تقاضا در بازار‌های جهانی ناشی از انتشار داده‌های ضعیف اقتصادی آمریکا و کاهش انتظارات در خصوص افرایش نرخ بهره آمریکا سبب شد شاخص دلار روند نزولی در پیش بگیرد؛ اما در بازار‌های جهانی وضعیت به گونه‌ای دیگر بود و مثبت عمل کردند و قیمت کامودیتی‌ها به غیر از نفت و طلا متاثر از کاهش تنش‌های خاورمیانه روند صعودی در پیش گرفت. هفته جاری هفته‌ای مهم برای معامله‌گران به حساب می‌آید. علاوه بر این موضوع بازتاب انتشار تورم مصرف‌کننده، تولید‌کننده و خرده‌فروشی آمریکا در روز‌های سه‌شنبه و چهارشنبه نیز تا حدودی می‌تواند بر تقاضای سهام کامودیتی‌محور و صنایع بزرگ بورس تهران اثرگذار باشد. از این‌رو شاید این هفته، هفته‌ای متفاوت برای بورس‌بازان رقم بزند.
