رابطه پنهان بورس و دلار
رویداد۲۴ دنیای اقتصاد نوشت: به این معنا که افزایش قیمت دلار منجر به رشد بورس و کاهش قیمت دلار نیز منجر به افت بورس یا کاهش رشد بورس می‌شود، اما در این میان نیز دلار تنها عامل تاثیرگذار بر تغییرات و نوسانات بازار سهام نیست.
بنابراین تعیین رابطه مستقیم دلار و بورس به‌صورت ۱۰۰درصدی امکان‌پذیر نیست، به‌طوری‌که بررسی روند ارزش بازار و شاخص‌کل از ابتدای سال ۱۳۹۹ تاکنون نشان می‌دهد که دلار به‌عنوان یکی از عوامل تاثیرگذار بر رشد و ریزش بازار ظاهر شده‌است اما با این وجود در آن سال‌ها نیز دلار تنها عامل ریزش یا افت بورس نبوده‌است. به این ترتیب نیز از عوامل تاثیرگذار بر قیمت سهام به‌جز دلار می‌توان به عوامل کلان اقتصادی و سیاسی، عوامل مربوط به صنایع بورسی و عوامل درون‌شرکتی مانند میزان سودآوری شرکت‌ها اشاره کرد.
به‌طور کلی با پایین‌آمدن نرخ دلار، شرکت‌های صادرات‌محور پذیرفته‌شده بازار سهام که عمدتا جزو نماد‌های شاخص ساز و تاثیرگذار بر شاخص‌کل به‌حساب می‌آیند، دچار کاهش درآمد فروش شده و بالطبع قیمت سهام آن‌ها نیز با افت قیمت روبه‌رو می‌شود. به این ترتیب با توجه به موضوع یادشده صرف کاهش نرخ دلار به‌معنای کاهش قیمت سهم نیست، چون عوامل دیگری مانند افزایش تقاضا، افزایش تولید و ... بر میزان سودآوری شرکت و رشد قیمت سهام آن تاثیرگذار هستند. در مورد تاثیر کاهش دلار بر بازار سهام، بیان کردیم که قیمت سهم‌ها در بازار بورس معمولا در بازه‌های زمانی طولانی‌مدت با کاهش قیمت ارز در داخل کشور همراه است و روند‌های نزولی را در بازار شاهد خواهیم بود.
این موضوع در بازار‌های دیگر مانند بازار مسکن و خودرو به این‌صورت نیست، زیرا میزان افت قیمت در این بازار‌ها به هیچ‌وجه مانند بورس اوراق‌بهادار تهران نیست، با این حال در برخی موارد با کاهش قیمت دلار در بازار برخی سهام در بورس با افزایش قیمت همراه می‌شوند، بنابراین با وجود کاهش قیمت ارز در بازار، افزایش قیمت برخی سهام در بورس قابل‌توجه است. برخی سرمایه‌گذاران حرفه‌ای و افراد باتجربه در معاملات بورس، وقتی روند نزولی قیمت دلار را پیش‌بینی می‌کنند، سرمایه خود را از نماد‌های شاخص خارج می‌کنند و به‌جای آن وارد سهام شرکت‌هایی می‌شوند که کمترین تاثیر‌پذیری از نوسانات قیمت ارز را دارند. این امر به‌عنوان یک نکته مهم در معاملات بازار سهام ایران شناخته شده‌است، با این حال باید توجه داشت که تاثیر‌پذیری قیمت سهام به‌صورت مستقیم با نوسانات قیمت ارز و نوسانات بازار مرتبط است و باید با توجه به شرایط بازار، سهام مناسبی برای سرمایه‌گذاری انتخاب شود.
اهمیت ارزش دلاری در بازار سهام
به عقیده برخی از تحلیلگران و کارشناسان بازار سرمایه ارزش دلاری بورس باید به‌عنوان یکی از معیار‌های پیش‌بینی‌کننده در کنار روند شاخص‌کل درنظر گرفته شود، به‌عبارتی نیز می‌توان گفت که ارزش روز بازار به‌عنوان یکی از فاکتور‌های مهم تحلیلی و تاثیرگذار در تصمیمات سرمایه‌گذاران لحاظ می‌شود.
در واقع سرمایه‌گذاران بر اساس ارزش بازار یک شرکت، متوجه می‌شوند که شرکت تا چه اندازه بزرگ و تاثیرگذار بر روند شاخص و در نهایت هیجان معاملات حقیقی‌ها است و چه مقدار بر شاخص‌کل بورس تاثیر می‌گذارد. شرکت‌ها از نظر ارزش بازار به سه دسته شرکت‌های کوچک، متوسط و بزرگ تقسیم می‌شوند. در بیشتر مواقع سرمایه‌گذاران تمایل به سرمایه‌گذاری در شرکت‌های بزرگ دارند، زیرا این شرکت‌ها از ارزش بالایی برخوردار هستند و همچنین درجه نقدشوندگی بالاتری نسبت به شرکت‌های کوچک و متوسط دارند. می‌توان اینطور گفت که ریسک سرمایه‌گذاری بر روی شرکت‌های بزرگ کمتر از سایر شرکت‌ها است. برای شناخت اهمیت ارزش دلاری بورس باید با نحوه محاسبه آن آشنا باشیم. در محاسبه ارزش دلاری اولین و مهم‌ترین نقش را نرخ دلار انتخابی ایفا می‌کند. برای محاسبه آن ارزش نرخ دلار در بازار آزاد استفاده می‌شود که با تقسیم ارزش ریالی بازار بر آن می‌توان ارزش دلاری بازار را محاسبه کرد، به همین‌دلیل با افزایش قیمت دلار ارزش دلاری بازار کاهش می‌یابد، اما افزایش قیمت دلار باعث افزایش ارزش سهم‌های بورس نیز می‌شود.
استفاده اصلی ارزش دلاری بازار سرمایه برای مقایسه آن با بازار‌های جهانی است و برای مقایسه عملکرد بازار در سال‌های مختلف نیز تا حدود زیادی مورد‌استفاده تحلیلگران قرار می‌گیرد، از این‌رو بررسی روند ارزش دلاری بورس تهران نشان می‌دهد که در سال‌های ۹۹ تا پایان ۱۴۰۱ ارزش دلاری بورس اوراق بهادار تهران بالای خط میانگین ارزش خود معادل ۲۲۷میلیارد دلار است، قرار داشت. حال با توجه به اینکه در این بازه زمانی نرخ دلار آزاد دارای نوسانات صعودی زیادی بود، ارزش بازار بسیاری از سهام نیز تغییر کرد و با رشد شاخص همراهی داشته‌است. براساس تحلیل‌های اقتصادی، با افزایش قیمت دلار، شرکت‌ها و بازار بورس ایران به دلیل محاسبه سود بیشتر در مقایسه با رشد بخش نقدینگی در بازار بورس، به‌صورت بیشتری به سود می‌رسند، بنابراین افزایش قیمت دلار به روند رشد در قیمت سهام در بورس ایران کمک می‌کند.
در زمانی‌که قیمت دلار ثابت است، شرایط برای شرکت‌های بزرگ و کوچک فعال در بازار سهام ممکن است متفاوت باشد. به دلیل عدم‌حضور و تاثیر بالایی که این شرکت‌ها در بازار دارند، تغییراتی که در بازار رخ می‌دهد برای آن‌ها به‌شدت قابل‌احساس است، به همین‌دلیل، در شرایطی که قیمت دلار ثابت است، شرکت‌های کوچک فعال در بازار سهام ممکن است روند روبه‌رشدی را در قیمت سهام خود مشاهده کنند و سرمایه‌گذاران به‌دنبال سود‌های قابل‌توجهی هستند، بنابراین می‌توان گفت که در شرایطی که قیمت دلار ثابت است، شرایط برای شرکت‌های بزرگ و کوچک فعال در بورس ممکن است متفاوت باشد و شرکت‌های کوچک می‌توانند در این شرایط سود قابل‌توجهی را کسب کنند. همین امر در موقعیت فعلی بازار سهام نیز تا حدود زیادی صادق است، به‌طوری‌که شاهد ورود پول به بازار فرابورس در کنار افزایش تعداد روز‌های مثبت در تغییرات روزانه شاخص‌کل هموزن بازار سهام هستیم که نشان از رشد قیمت نماد شرکت‌های متوسط و کوچک دارد.
بدین‌ترتیب نیز در موقعیت فعلی ارزش دلار بورس تهران در بازه ۱۶۰ تا ۱۷۰میلیارد دلار قرار دارد؛ این مقدار پایین‌تر از حد متوسط خود از ابتدای سال۱۴۰۲ که رقمی معادل ۱۸۱میلیارد دلار است قرار دارد، لذا با این اوصاف می‌توان گفت بازار سهام از ارزندگی بالایی برخوردار است و جا برای رشد‌های خوب و شناسایی سود‌های مطلوب از بسیاری سهام کوچ و متوسط و حتی شاخصی را دارا است. علاوه‌بر این نیز سناریویی که می‌توان متصور شد این است که بازار در موقعیتی که اکنون قرار دارد، این است که بورس تهران در حال ذخیره انرژی یا تجدید قوا برای صعود است، به‌طوری‌که با رشد قیمت سهام شرکت‌های کوچک و متوسط سطح شاخص هموزن به سطوح بالاتری هدایت شود و در زمانی‌که بسیار از نماد‌ها سود قابل‌توجهی را شناسایی کردند، کلیت بازار نیز در این نقطه زمانی شروع به رشد همگانی کرده و به رشد تمام نماگر‌های بازار و حتی فتح قله‌ای جدید منجر شود.
