قانون سرباز - فوتبالیست‌، از بی‌عدالتی تا اجرای عدالت

رویداد۲۴- سرباز شدن فوتبالیست‌های جوان از آن دست مشکلاتی است که کلید حلش در دست یک نهاد نیست، به نظر می‌رسد برای حل این موضوع فدراسیون فوتبال باید نهادهای نظامی و قانون‌گذار را مجاب کند که در قانون سرباز-فوتبالیست‌ها بازنگری صورت گیرد.

 یکی از مسائلی که در فوتبال ایران باید مورد توجه بسیار زیاد قرار گیرد و نقاط ضعف بی‌شمارش برطرف شود، موضوع سرباز- فوتبالیست‌ها است، افرادی که به دلیل سرباز شدن، ناچار می‌شوند فوتبال‌شان را در یک تیم نظامی دنبال کنند تا مجبور نباشند برای انجام خدمت سربازی راهی پادگان‌ها شوند. به این مساله از چند جهت می‌شود نگریست: 
یک - زاویه نخست از آن کسانی است که اساسا مخالف این طرح هستند و می‌گویند چرا فوتبالیست‌ها باید از چنین امکانی برخوردار باشند و چرا نباید مانند هر جوان دیگری خدمت سربازی‌شان را در پادگان‌ها و یگان‌های نظامی بگذرانند؟ این افراد قائل به نوعی بی‌عدالتی هستند و معتقدند که با این کار، در حق سایر جوان‌ها که در بین‌شان تحصیل‌کرده‌ها و متخصصان هم یافت می‌شوند، اجحاف می‌شود.
مخالفان این افراد اما می‌گویند که سود این کار بسیار بیشتر از ضرر آن است. موافقان طرح سرباز-فوتبالیست‌ها معتقدند که تداوم حضور فوتبالیست‌های با استعداد در فوتبال به ایجاد حس رضایت‌مندی در بین جوانان کمک می‌کند و باعث می‌شود که آنها با دیدن بازی فوتبالیست‌ها روحیه خوبی پیدا کنند و به این ترتیب از پتانسیل بالای ورزش فوتبال می‌شود بخشی از اوقات فراغت جوانان را با تفریحی سالم پر کرد و در ضمن بار روانی مثبتی از این طریق به جامعه تزریق کرد. راه انجام این کار را هم حضور فوتبالیست‌های مشمول خدمت در تیم‌های نظامی می‌دانند.
دو - دومین زاویه نگاه به مساله متعلق به کسانی است که نظرشان با دسته اول، کاملا مخالف است و از پایه و اساس با سرباز شدن فوتبالیست‌ها یا دست کم رفتن‌شان به تیم‌های نظامی مخالف‌اند. این دسته اعتقاد دارند که نباید حاصل تلاش و هزینه یک باشگاه را - آن هم وقتی به سن 18 سالگی می‌رسند و می‌توانند بهترین بازده را برای تیم خود داشته باشند – در اوج توانایی به تیم دیگری فرستاد.
در طول سال‌های اخیر بارها این مساله مورد انتقاد تیم‌های بازیکن‌سازی مانند ذوب‌آهن قرار گرفته است. این باشگاه‌ها سال‌ها روی یک بازیکن سرمایه‌گذاری می‌کنند تا بتوانند در آینده از او بهره ببرند اما وقتی موعد بهره‌برداری از آنها می‌رسد، بازیکنان به حکم قانون وظیفه عمومی به تیم‌های نظامی می‌روند و بعد از دو سال، با قراردادی بالاتر به تیم‌های دیگر می‌روند و دست باشگاه سازنده از هرگونه سودی کوتاه می‌ماند.
موافقان این نظر، امیدوارند که سازمان نظام وظیفه شرایط بهتری برای فوتبالیست‌ها فراهم کند و حتی آنهایی را که دارای توانایی بالا هستند، از خدمت معاف کند.
سه – سومین دسته افرادی هستند که نظری میانه دارند. آنها معتقدند فوتبالیست‌ها هم باید مثل هر جوان دیگری به سربازی بروند اما طبق همان قاعده‌ای که از سربازان یر اساس تخصص‌شان استفاده می‌شود، فوتبالیست‌ها هم باید به تیم‌های نظامی بروند تا به فوتبال‌شان آسیبی وارد نشود اما این کار باید به صورت عادلانه انجام شود.
در شرایطی که فوتبال ایران – حداقل از روی اسم – حرفه‌ای شده است و تیم‌ها برای در اختیار گرفتن ستاره‌های لیگ باید پول‌های زیادی خرج کنند، یک تیم لیگ برتری با استفاده از قدرتی که به واسطه نهاد نظامی بالادستی‌اش دارد، بازیکنان تراز اولی را که سرباز می‌شوند به خدمت می‌گیرد.
قبل از آن هم در حالی که چند تیم نظامی دیگر مانند ملوان و فجرسپاسی در لیگ برتر بودند، باز هم بازیکنان بهتر و قوی‌تر راهی این تیم خاص می‌شدند و حتی از پرداخت رقم‌هایی به عنوان دستمزد به آن بازیکنان اخباری به گوش می‌رسید. بختیار رحمانی زمانی که در تراکتورسازی، سرباز بود از پرداخت «400-500 میلیون تومان» به یکی از بازیکن-سربازهای آن تیم خبر داده بود.
آیا پرداخت پولی هنگفت به بازیکنی که قرار است برای گذراندن خدمت سربازی به تیمی برود، قانونی است؟ آیا این کار شائبه برانگیز نیست؟

آیا سایر تیم‌های نظامی لیگ برتر در آن زمان حق نداشتند تصور کنند که تیم تبریزی با این کار، سرباز-فوتبالیست مطرح را به سمت خود سوق داده است؟

عقیده دسته سوم بر این پایه استوار است که اگر قرار است هر سال بازیکنانی به جرگه سربازان اضافه شوند، سهمیه این کار در اختیار نهادی مثل فدراسیون فوتبال داده شود تا طبق یک قاعده و بر اساس عدالت بین تیم‌های نظامی تقسیم شود نه این که این قانون یک تیم را تقویت و تیمی دیگر را با مشکل روبه‌رو کند.
ضمن این که برخی شایعات هم درباره دخالت یک دلال در تصمیم چند بازیکن برای سرباز شدن و پیوستن به یک تیم نظامی مطرح شده که اگر واقعیت داشته باشد، باید به حال فوتبال ایران و نظام وظیفه، هر دو گریست.

به گزارش ایسنا، مبحث سرباز-قهرمان در فوتبال ایران قبلا هم جنجال‌آفرین بوده است، زمانی که چند فوتبالیست به دلیل آشکار شدن تقلب‌شان در کسب معافیت از خدمت، مورد محرومیت قرار گرفتند، سازمان نظام وظیفه آنها را مجبور کرد که به تیم‌های نظامی بروند. در همان زمان، کارلوس کی‌روش برخی از این بازیکنان را به تیم ملی دعوت کرد اما چون به آنها اجازه خروج از کشور داده نمی‌شد، سرمربی تیم ملی نتوانست از حضورشان بهره ببرد. در همان ایام، بازیکن-سربازهای ممنوع‌الخروج با تیم باشگاهی خود در لیگ قهرمانان آسیا بازی کردند و با تیم خود به کشورهای دیگر سفر کردند.

در مجموع به نظر می‌رسد باید برای حل و فصل این‌گونه مشکلات، بین فدراسیون فوتبال و نهادهای نظامی بالادستی مانند ستاد کل نیروهای مسلح و سازمان وظیفه عمومی تعامل درستی شکل بگیرد. البته اخیرا مهدی تاج بعد از جلسه‌ای که با سردار باقری، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح داشته از موافقت او برای بازبینی در قوانینی سرباز-فوتبالیست‌ها خبر داده بود.

موضوعی که سردار باران چشمه نیز درباره آن گفته که هیچ طرح مکتوبی تاکنون برای اصلاح رویه سابق سرباز - فوتبالیست ارائه نشده است. امید است که با تعامل میان فدراسیون فوتبال و ستاد کل نیروهای مسلح یک بار برای همیشه این موضوع اصلاح و مشکلات کنونی نیز رفع شود تا همه تیم‌ها - حتی با وجود پیش شرط‌ هایی - بتوانند از عواید فوتبالیست‌های سرباز بهره ببرند.