تلاش اروپا برای فعال کردن مکانیسم ماشه چقدر جدی است؟ | ایران از ان.پی.تی خارج می‌شود؟
رویداد۲۴ | امیرحسین جعفری: اروپایی‌ها بیش از پیش ایران را تحت فشار قرار داده‌اند. نامه اخیر تروئیکا به شورای امنیت نیز گویای افزایش فشار با ابزار مکانیسم ماشه است. اگرچه ایران هنوز موضع مشخصی اتخاذ نکرده اما فعال‌سازی مکانیسم ماشه یک نتیجه‌ی احتمالی و یک نتیجه‌ی قطعی دارد؛ بازگشت تحریم‌ها و قطعنامه‌ها (قطعی) و خروج ایران از ان. پی. تی (احتمالی) که حدوداً مساوی رفتن به سوی ساخت بمب هسته‌ای است. مسألهٔ اساسی اینجاست که آیا اروپا چنین هزینه‌هایی را تقبل می‌کند؟
اوکراین و برجام
اما چرا تروئیکا چنین بر ایران سخت گرفته است؟ امیرعلی ابوالفتح، کارشناس مسائل بین‌الملل، معتقد است که جنگ اوکراین یکی از موارد مهم اختلافی میان ایران و اروپاست اما نزدیک شدن به اکتبر ۲۰۲۵ هم در این موضوع اثر بسیاری دارد: «اختلافات بین ایران و اروپا بعد از جنگ اوکراین به شدت افزایش پیدا کرده است. ادعای ارسال موشک و پهپاد از ایران به روسیه مهم‌ترین مورد اختلافی در این جنگ است اگرچه ایران بار‌ها این ادعا را رد کرده است. ایران اعلام کرد که اوکراینی‌ها اگر مستنداتی دارند، ارائه کنند اما چیزی ارائه نشد. رئیس‌جمهور اوکراین نیز بعداً اعلام کرد که شواهدی برای ارسال موشک ایران به جبهه روسیه ندارند اما اروپا به این بهانه صنعت هوایی ایران را تحریم کرد. تنش در روابط ایران و اروپا در پی این اقدامات بالا رفت. رسیدن به زمان انقضای برجام در اکتبر ۲۰۲۵ نیز مؤثر است و ایران و غرب در آن تاریخ به دورهٔ بدون برجام می‌رسند که وضعیت ایران را به قبل از برجام می‌رساند و هیچ نظارتی روی آن اعمال نمی‌شود. به همین خاطر اروپایی‌ها اعلام کردند اگر شده مکانیسم ماشه را فعال می‌کنند که ایران به سلاح هسته‌ای دست پیدا نکنند.»
بیشتر بخوانید:
خیر اروپا برای فعال کردن مکانیسم ماشه علیه ایران و بازگرداندن تحریم‌ها
فعال‌سازی مکانیسم ماشه از چه زمان؟
او معتقد است که فرآیند فعال‌سازی مکانیسم ماشه سه ماه طول می‌کشد و احتمالاً در صورت تصویب، در اواسط تابستان آینده اجرا خواهد شد. او می‌گوید: «اگر اروپایی‌ها بخواهند این روند را آغاز کنند، باید ۳ماه قبل از اکتبر این کار را بکنند و از اواسط تابستان پیش رو مکانیسم ماشه را فعال کنند تا قطعنامه‌های شورای امنیت بر علیه ایران بازگردد و وتو روسیه و چین نیز اثرگذار نباشد. این اتفاق قابل پیش‌بینی بود که با نزدیک شدن به اکتبر، اروپایی‌ها به شیوه‌ای این تنش‌ها را افزایش دهند. پیروزی ترامپ هم در اقدامات اروپا بی تأثیر نیست. رئیس جمهوری که به سخت‌گیری در سیاست خارجی معروف است، اروپایی‌ها را نگران می‌کند. اروپایی‌ها سیاستشان را با آمریکا تنظیم می‌کنند اما اگر هم ترامپ پیروز نمی‌شد، این مسیر طی می‌شد.»
او همچنین درباره راهکار ایران برای عبور از این بحران می‌گوید: «ما نیاز به یک سری اطلاعات دقیق برای حل مشکل داریم. ایران برای حل مشکل باید مدیریت تنش را پیش بگیرد. در جزئیات باید مسئولین پاسخ دهند که با توجه به وضعیت اقتصادی و اجتماعی و نظامی و توانمندی‌ها، چگونه می‌توان از این بحران عبور کرد. ایران باید سعی کند با دیپلماسی از این گردنه عبور کند اما شیوهٔ عبور را مسئولین باید پاسخ دهند.»
نتایج مکانیسم ماشه
ابوالفتح معتقد است که ایران قبلاً نیز به اروپا اعلام کرده که مکانیسم ماشه مساوی خروج از ان. پی.تی است اما مشخص نیست اروپا چه دیدگاهی نسبت به نتایج مکانیسم ماشه دارد. او می‌گوید: «اروپایی‌ها فعلاً درباره مکانیسم ماشه اعلام نظر کردند. احتمالاً تلاش می‌کنند که مکانیسم ماشه فعال شود. گفته می‌شود آقای روحانی در زمان برجام به کشور‌های باقی مانده در برجام نامه زده بود که اگر قطعنامه‌ها برگردد، خروج ایران از ان.پی.تی قطعی است که معنی خاص خود را دارد و معنی آن ساخت سلاح اتمی است. مکانیسم ماشه فقط فضا را متشنج می‌کند و با توجه به وضعیت حال حاضر منطقه که خیلی سیال است، آیا اروپایی‌ها می‌خواهند به آن سمت پیش بروند؟ ابهام اصلی در این سؤال است. ترامپ نیز مشخص نیست با تنش‌های اروپایی‌ها همراه شود. ۷ تریلیون دلار برای جنگ هزینه کرده‌اند اما نتیجه نداده است.»
