نگاهی به ترورهای هدفمند قضات در جمهوری اسلامی | از تیرباران در بازار تهران تا ترور با بمب آتش زا
رویداد۲۴ | زینب غبیشاوی: صبح روز شنبه در ساعت ۱۰:۴۵ قاضی محمد مقیسه رئیس شعبه و دادرس دیوان عالی کشور و علی رازینی دادستان پیشین انقلاب در محل کاخ دادگستری تهران با کلت کمری هدف ترور قرار گرفتند و چنانکه منابع رسمی قوه قضایی تایید کردهاند ضارب پیش از دستگیری، خودکشی کرده است. بر اساس آخرین اخبار منتشر شده، گفته میشود این ترور توسط یکی از کارمندان خدماتی مجموعه کاخ دادگستری انجام شده است.
خبرگزاری میزان وابسته به قوه قضاییه در این رابطه نوشت: «صبح امروز فرد مسلحی نفوذی در دیوان عالی کشور در اقدامی برنامهریزی شده اقدام به ترور دو قاضی شجاع و پرسابقه در مبارزه با جرایم علیه امنیت ملی، جواسیس و تروریسم کرد.»
ترور هدفمند قضات در جمهوری اسلامی از ابتدای انقلاب تاکنون همواره به شکل و شیوههای مختلف وجود داشته است، که البته مسئولیت بیشتر این ترورها را سازمان تروریستی مجاهدین خلق بر عهده گرفته است. حسام الدین آشنا معاون حسن روحانی در دولت یازدهم و دوازدهم، پس از این اتفاق در توییتی نوشت: «از دهه شصت تا کنون خطر سازمان منافقین از هر زمان بیشتر است.»
بیشتربخوانید: ترور قاضی مقیسه و علی رازینی در کاخ دادگستری | بازداشت چند تن از کارکنان دادگستری به دستور دادستان
در این گزارش به ترورهایی که از ابتدای انقلاب تاکنون متوجه قضات بوده، اشاره شده است:
آیت الله سید محمد بهشتی
آیتالله محمد بهشتی که ریاست دیوان عالی کشور و دبیرکلی حزب جمهوری اسلامی را بر عهده داشت، در هفتم تیر ۱۳۶۰ به همراه ۷۲ نفر از همراهانش حین سخنرانی در دفتر حزب جمهوری اسلامی ترور شد و به شهادت رسید.
این رویداد از وقایع مهم سیاسی دهه ۱۳۶۰ بود که توسط سازمان مجاهدین خلق طراحی و اجرا شد. بعدا مشخص شد عامل انفجار دفتر مرکزی حزب جمهوری اسلامی، محمدرضا کلاهی، از اعضای رده پائین سازمان منافقین و نفوذی سازمان در حزب جمهوری اسلامی بوده است.
آیت الله علی قدوسی
آیت الله علی قدوسی از دیگر قضاتی بود که در ترورهای هدفمند دهه ۶۰، به شهادت رسید. قدوسی دادستان کل انقلاب اسلامی بود که در ۱۴ شهریور ۱۳۶۰ در دفتر دادستانی بر اثر انفجار یک بمب آتش زا شهید شد.
گفته میشود فردی نفوذی که از کارمندان دادستانی بوده زیر اتاق شهید قدوسی بمبی کار گذاشته و از محل خارج شده است. این بمب در ساعت هشت و چهل دقیقه روز شنبه ۱۴ شهریور ۱۳۶۰ منفجر شد، به شکلی که دیوار پشت سر آیت الله قدوسی جدا شده و ایشان از طبقه دوم به پایین پرتاب میشود.دادستان کل انقلاب پس از انتقال به بیمارستان و با وجود تلاش پزشکان، در نهایت بر اثر ضربه و خونریزی مغزی به شهادت رسید.
فرزند او در این رابطه گفته بود: «او در ابتدای انقلاب و در کوران حوادث انقلاب سعی داشت مسیر اعتدال را طی کند و همین مسئله نیز برای او دردسرساز شد».
اسدالله لاجوردی
اسدالله لاجوردی، دادستان انقلاب تهران از دیگر چهرههای شاخص دستگاه قضایی است که در دهه ۱۳۷۰ ترور و به شهادت رسید. او پس از بازنشستگی از قوه قضاییه در محل مغازه شخصی خود در بازار تهران توسط دو نفر از اعضای سازمان مجاهدین خلق «علیاکبر اکبری دهبالایی و علیاصغر غضنفرنژاد جلودار» ترور شد. این دو نفر بعد از ترور، دستگیر و پس از محاکمه در دادگاه، اعدام شدند.
لاجوردی از اعضای حزب موتلفه اسلامی و در ابتدای انقلاب از مسئولان انتظامات کمیته استقبال از امام خمینی بود. وی در جریان رسیدگی به پرونده گروه فرقان، با پیشنهاد آیت الله سید محمد بهشتی (رئیس دیوان عالی کشور) و آیت الله علی قدوسی (دادستان کل انقلاب اسلامی) به عنوان دادستان انقلاب تهران انتخاب شده بود اما در زمان ترور مسئولیت قضایی نداشت.
لاجوردی از چهرههای مشهور نبرد میان نظام تازه تاسیس جمهوری اسلامی و گروهها و دسته جات مخالف در دهه ۱۳۶۰ خورشیدی بود.
محمد کچویی
محمد کچوئی پس از پیروزی انقلاب اسلامی از اعضای کمیته استقبال از امام خمینی و مسئول ستاد استقبال ناحیه ۱۰ تهران بود. او بعد از پیروزی انقلاب در دادستانی مشغول فعالیت و محاکمه دستگیر شدگان رژیم قبل بود. کچویی در تیر سال ۵۸ به ریاست زندان اوین برگزیده شده و بیش از ۲ سال اداره زندان اوین را بر عهده داشته است.
در ۸ تیر ماه ۱۳۶۰ و پس از انفجار دفتر مرکزی حزب جمهوری اسلامی، برخی از زندانیان وابسته به سازمان تروریستی مجاهدین در زندان اوین دست به شورش زدند که با واکنش شهید کچویی به عنوان مسئول زندان مواجه شدند. در روز ۸ تیر ۱۳۶۰ که برخی از عوامل دادستانی انقلاب تهران همانند شهید اسدالله لاجوردی و آیتالله محمدی گیلانی و دیگران مشغول استراحت و صرف ناهار در محوطه زندان اوین بودند یکی از اعضای نفوذی سازمان منافقین در میان پاسداران با نام سیدکاظم افجهای هزارهای تصمیم به ترور یک جا و دست جمعی اعضای دادستانی گرفت اما در نهایت این محمد کچویی بود که در این ترور به شهادت رسید.
قاضی مقدس
حسن احمدی مقدس مشهور به قاضی مقدس معاون دادستان تهران و قاضی دادگاه انقلاب اسلامی تهران بود که در دهه ۸۰ به ضرب گلوله مجید کاووسیفر و برادر زاده او کشته شد.
او در ۱۱ مرداد ۱۳۸۴، پس از پایان ساعت کاری در مجتمع قضائی ارشاد، در حال رانندگی توسط مجید کاووسیفر به همدستی برادرزادهاش حسین کاووسیفر مورد اصابت گلوله قرار گرفت. حسین و مجید کاووسی در سال ۱۳۸۶ و در سالروز مرگ قاضی مقدس در محل ترور اعدام شدند.
از پروندههای سیاسی قضاوت شده توسط قاضی مقدس، میتوان به پرونده اکبر گنجی اشاره کرد که در نهایت وی را به پانزده سال حبس و تبعید به بشاگرد محکوم کرد.قاضی مقدس همچنین پرونده روزنامههای جامعه و توس و روزنامه نگارانی مانند سید ابراهیم نبوی را قضاوت کره بود.
مهدی فانی خلیلآباد
مهدی فانی خلیل آباد، از دیگر قضاتی است که مورد حمله و سو قصد قرار گرفته است. در سال ۱۴۰۱از طرف افراد مسلح به خودروی او تیراندازی شد ولی آسیبی به این قاضی دادسرای سراوانی وارد نشد.
محمد مقیسهای
محمد قاضی شنبه صبح در در پی تیراندازی با سلاح گرم، در کاخ دادگستری به شهادت رسید. ضارب پیش از دستگیری، اقدام به خودکشی کرد.
قاضی مقیسه متولد ۱۳۳۵ و رئیس شعبه و دادرس دیوان عالی کشور بود که مسئولیت محاکمه بسیاری از زندانیان سیاسی و امنیتی را از سال ۱۳۸۸ تا رخدادهای پاییز ۱۴۰۱ برعهده داشت. علاوه بر این او در دهه ۶۰ نیز دادیار بود و در سال ۱۳۶۴ به عنوان ناظر زندان قزل حصار منصوب شد.
پرونده رهبران بهائی معروف به محفل یاران، اعضای جبهه ملی، پرونده معترضان به انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۸۸ از جمله پرونده ابوالفضل قدیانی، مصطفی تاجزاده و بهاره هدایت ازجمله پروندههایی هستند که مقیسه مسئول رسیدگی به آن بودهاست.
آمریکا و اتحادیه اروپا در بیانیهای اعلام کرده بود که محمد مقیسه به عنوان رئیس شعبه ۲۸ دادگاه انقلاب تهران، از مسئولان رسیدگی به پروندههای معترضان به نتایج انتخابات سال ۱۳۸۸ بوده و به دلیل نحوه قضاوت مورد تحریم این اتحادیه قرار گرفته است.
علی رازینی
علی رازینی رئیس شعبه ۴۱ دیوان عالی کشور که پیش از این دادستان انقلاب تهران نیز بود، صبح روز شنبه به همراه قاضی مقیسه هدف ترور قرار گرفت و به شهادت رسید.
او سابقه دادستانی انقلاب تهران، ریاست سازمان قضایی نیروهای مسلح، ریاست کل دادگستری استان تهران و ریاست دیوان عدالت اداری را در کارنامه خود دارد. رازینی رئیس دادگاه ویژه روحانیت از ۱۳۶۶ تا ۱۳۹۱ و معاون حقوقی رئیس قوه قضائیه نیز بوده است.
سازمان مجاهدین خلق مدعی است که علی رازینی از چهرههای اصلی در دادگاههای برگزار شده در تابستان سال ۱۳۶۷ است. شهید رازینی در گفتوگو با خبرگزاری فارس در سال ۱۳۹۵ درباره این دادگاهها و نقش خود در آن گفته است: «تعدادی از منافقین در شرایطی بودند که جرایم جدیدی داشتند که امام (ره) دستور دادند، اینها دوباره محاکمه شوند و جمعی مرکب از قاضی و دادستان آمدند و در یک برهه، همه را محاکمه کردند و حکم صادر شد.»