آیا فاضلاب، جبران بی‌آبی دریاچه ارومیه را می‌کند؟
روز گذشته نادر قاضی پور، نماینده مردم ارومیه گفت: «دریاچه ارومیه با فاضلاب شهری پُر می‌شود.» او پیشتر نیز چنین چیزی را در مجلس هم گفته بود: «ورود فاضلاب به دریاچه بحرانی زیست محیطی را برای ادامه حیات گونه های طبیعی در این سرزمین رقم زده است.» موضوعی که البته کارشناسان و مسئولان واقعیت آن را چیز دیگری می‌دانند.
رسول اکبری، مدیرعامل آب و فاضلاب آذربایجان غربی دراین‌باره به خبرآنلاین می‌گوید: «ورود پساب تصفیه شده به دریاچه هیچ مشکلی ندارد و در واقع همین پساب به صورت تصفیه نشده از سالهای قبل از شاهین‌دژ، بوکان، مهاباد، نقده، ارومیه و سلماس شروع می‌شده و به همان شکل فاضلاب تصفیه نشده به دریاچه می‌ریخته است.»
مشروح گفتگوی خبرآنلاین با مدیرعامل آب و فاضلاب آذربایجان غربی را در ادامه می‌خوانید؛
ماجرای ورود فاضلاب شهری به دریاچه ارومیه که آقای قاضی پور چندین بار مطرح کرده‌اند؛ چیست؟
در راستای سیاست‌های دولت برای احیای دریاچه ارومیه، ستاد احیای دریاچه ارومیه به عنوان نماینده آن، طرح‌های مختلفی را برای احیای دریاچه دنبال می‌کند؛ از جمله این طرح‌ها کاهش آب مصرفی در بخش کشاورزی است که باید حدود ۴۰ درصد کاهش پیدا کند؛ یا مثلاً کارهای محیط زیستی و کارهای منابع طبیعی دارد. افزون بر این‌ها از شرکت‌های آب و فاضلاب آذربایجان شرقی و غربی در حوضه دریاچه ارومیه نیز کمک خواسته است. براین اساس هم ما با ستاد احیای دریاچه ارومیه قراردادی بسته‌ایم که مثلاً استان آذربایجان غربی صد میلیون مترمکعب پساب تصفیه شده به حوضه آبریز تحویل بدهد تا در راستای احیای دریاچه ارومیه استفاده شود تا در افق طرح این محقق شود.
پس واقعاً پساب به دریاچه ارومیه می‌ریزد اما تصفیه شده است؟
حوضه آبریز دریاچه ارومیه مشتمل بر آذربایجان شرقی و غربی و بخشی از استان کردستان است. هر کدام از این استان‌ها در حوضه آبریز دریاچه ارومیه شهرهایی را دارند و مثلاً خود ما از تکاب گرفته تا سلماس در حوضه آبریز دریاچه ارومیه هستیم و پساب همه این شهرها همواره به حوضه آبریز می‌رفته است. حالا ما صد میلیون متر مکعب تعهد داده‌ایم که شبکه و تصفیه‌خانه کار کنیم و با استانداردهایی که محیط زیست برای ما تعریف کرده این پساب تحویل حوضه آبریز دریاچه ارومیه شود و به احیای آن کمک کند.
یعنی اصل ادعای این نماینده درست است؟
این نماینده به ماجرا یک‌طرفه نگاه کرده و به اصل داستان هیچ توجهی ندارد. با توجه به نظارت محیط زیست مطمئناً اگر این پساب استاندارد نباشد اصلاً تحویل حوضه آبریز دریاچه ارومیه نخواهد شد؛ در حالی که در گذشته هم شهرهایی بوده است که همین‌طور فاضلابش به دریاچه می‌رفته و مثلاً فاضلاب نقده که در ۱۰۰ کیلومتری دریاچه ارومیه است بدون تصفیه در رودخانه ریخته می‌شد و به چرخه دریاچه می‌آمد اما حالا ستاد احیا می‌خواهد این پساب را تصفیه کند و بعد وارد چرخه کند.
به این ترتیب ورود پساب به دریاچه موضوع جدیدی نیست و حالا تنها قرار است این پساب بر خلاف گذشته تصفیه شده وارد دریاچه شود. این موضوع مشکلی برای دریاچه ایجاد نمی‌کند؟
ورود پساب تصفیه شده به دریاچه هیچ مشکلی ندارد و در واقع همین پساب به صورت تصفیه نشده از سالهای قبل از شاهین‌دژ، بوکان، مهاباد، نقده، ارومیه و سلماس شروع می‌شده و به همان شکل فاضلاب تصفیه نشده به دریاچه می‌ریخته است. نکته مهم دیگر این است که در کل کشور تصفیه‌خانه و شبکه‌های ما یک شاخص بهره‌مندی دارند. در ارومیه شاخص بهره‌مندی ما در شهر ۷۵ درصد است و در تصفیه خانه هم ۶۰ درصد است یعنی در حالت عادی ما «بای‌پس» داریم که مستقیماً به دریاچه ارومیه می‌رفته و اکنون ستاد احیا آمده و این را تصحیح می‌کند و به ما اعتباری اختصاص می‌دهد تا این پساب را تصفیه شده تحویل دریاچه بدهیم.
یعنی درواقع اگر رویکرد جدید در حمایت از دریاچه ارومیه نبود، این دریاچه با پساب آبگیری می‌شد؟
بله؛ چون قبلاً نیز این اتفاق همواره می‌افتاد و اگر دولت از طریق ستاد احیای دریاچه ارومیه درست حرکت نمی‌کرد؛ هیچ‌کس جلودار پساب تصفیه نشده نبود و فاضلاب به رودخانه می‌رفت و به دریاچه می‌ریخت. در کل کشور و مثلاً در استان آذربایجان غربی شاخص بهره‌مندی ما ۶۲/۵ درصد بود و بقیه پسابهای ما از طریق کانالهای سنتی و شبکه‌ای که کار شده به طور غیراستاندارد وارد رودخانه‌ها می‌شد و آب رودخانه‌ها هم از طریق حوضه آبریز وارد پیکره دریاچه ارومیه می‌شد.
و چگونه کیفیت این پساب ورودی به دریاچه را می توان کنترل و تضمین می‌کرد؟
در این زمینه ستاد احیای دریاچه ارومیه، بودجه‌ای و اعتباری ایجاد کرده که تصفیه خانه ایجاد کنیم و شاخص لوله‌گذاری شرکت را بالا ببریم تا پساب استاندارد تحویل بدهیم. محیط زیست هم دستگاه پایش آنلاین آنجا نصب می‌کند و خروجی ما را کنترل می‌کند. حالا در خروجی تصفیه خانه‌ها دستگاه‌های آنلاینی هست که به سامانه محیط زیست وصل است و اگر آن خروجی ما استاندارد نباشد محیط زیست اصلاً اجازه خروج نمی‌دهد.
می‌توان این‌گونه جمع‌بندی کرد که اتفاق تازه این است که پسابی که همیشه خام وارد دریاچه می‌شده اکنون تصفیه می‌شود و به دریاچه می‌ریزد و به احیای آن کمک می‌کند؟
یک نکته مهم این بود که اصلاً این پساب را مردم اجازه نمی‌دادند به دریاچه برسد و همه از آن استفاده می‌کردند اما ستاد احیا می‌گوید شما باید از خروجی تصفیه خانه لوله‌گذاری کنید تا آب مستقیماً به پیکره دریاچه ارومیه برسد. با در نظر داشتن مجموع این نکات می‌توان گفت کسی که در نظر نمی‌گیرد که قبلاً همین فاضلاب تصفیه نشده به دریاچه می‌ریخت و چیزی نمی‌گفت اما حالا که ستاد احیا اعتبار گذاشته تا تصفیه خانه و شبکه کار شود و پساب استاندارد به دریاچه برود اعتراض می‌کنند، حتماً نگاهش سیاسی است و یک‌طرفه است.
