اسحاق جهانگیری و یک نقش مهم: رابط

رویداد۲۴-سخنان تازه اسحاق جهانگیری معاون اول رییس جمهوری در گفت و گو با روزنامه شرق حاوی نکات مهمی است.

جدای مواردی که درباره بابک زنجانی مطرح کرده اظهارات او درزمینه ایفای نقش «رابط» اصلاح طلبان با مقام معظم رهبری حایز اهمیت بسیار است.

اهمیت مضاعف سخنان او به این خاطر است که می گوید آیت الله خامنه ای از او خواسته اند این نقش را ایفا کند: « ایشان گفتند از نظر من مشکلی برای اصلاح طلبان وجود نداشته و الآن هم دوست دارند رابطه مستقیمی با ما داشته باشند و از من خواستند این نقش را ایفا کنم.»

اصل انجام شدن دیدارمیان اسحاق جهانگیری با مقام معظم رهبری البته امری غیر عادی و نامسبوق به سابقه نیست چون او معاون اول رییس جمهوری، رییس ستاد مبارزه با مفاسد اقتصادی و فرمانده پایگاه «اقتصاد مقاومتی» است اما در این گفت و گو تصریح می کند از جانب اصلاح طلبان به دیدار رفته نه آن که در حاشیه ملاقات های دیگر صحبت کرده باشد.

سخنان اسحاق جهانگیری در حالی است که پس از وقایع سال 88 رادیکال ها تمام تلاش خود را به کار بستند که همه اصلاح طلبان را از حاکمیت برانند و به هر اصلاح طلبی انگی زدند.

گسستن کامل در شُرُف وقوع بود اما همان تک رأی رییس جمهوری اسبق ایران در اسفند سال 1390 از گسستن تمام رشته ها جلوگیری کرد و نهالی کاشت که در خرداد 92 میوه داد.

نکته جالب این که چهار سال قبل هم در آستانه انتخابات ریاست جمهوری 92 بود که اسحاق جهانگیری به اتفاق مجید انصاری و موسوی لاری با رهبری دیدار کرد و پس از آن بود که اصلاح طلبان در انتخابات فعال شدند. گزارش آن نشست که در آن زمان در مجله آسمان منتشر شد خبر خوب و امیدوار کننده ای به حساب آمد و با این سابقه می توان گفت اکنون نیز دیدار و سخنان جهانگیری می تواند حامل خبرهای خوب باشد.

همان گونه که خبرنگار روزنامه شرق پرسیده احساس نیاز به کسی که نقش رابط بین اصلاح طلبان با رهبری عالی نظام را ایفا کند پس از درگذشت آیت الله هاشمی رفسنجانی قوت گرفت. زیرا از یک سو همچنان درون حاکمیت بود و از جانب دیگر پس از سال 84 و خصوصا بعد از 88 ارتباط خود را با نیروهای سیاسی منتقد یا رقیب اصول گرایان افزایش داده بود و می توانست حامل پیغام هایی از دو سو باشد.

با درگذشت ناگهانی هاشمی رفسنجانی ناگهان احساس خلأ غالب شد که یکی از نقش های او - رابط حکومت با جریان های سیاسی- از این پس چه کسی ایفا می کند؟

عصر ایران در زمره نخستین رسانه هایی بود که در این باره یادداشت و تحلیل منتشر کرد و بریا ایفای این نقش این نام ها آورده شد: حسن روحانی، ناطق نوری وسید حسن خمینی و هر چند نام جهانگیری مطرح نبود اما فرض بر این بود که اشتهار سیاسی بر شخصیت اداری بچربد و روحانی هم باشد.

در آن تحلیل ها هم آمد که هر کدام با موانعی رو به روست. درباره روحانی این که رییس جمهوری است و نمی تواند خود را محدود به یک جناح کند. درباره یادگار امام انتساب به بیت امام که مستلزم چتری فراگیر تر است و ناطق هم به طریق به محافظه کاری و اصول گرایی میانه شهره تر است تا اصلاح طلبی ولو در سال های اخیر به اصلاح طلبان نزدیک تر شده باشد.

این که رهبری پذیرفته و حتی ظاهرا خود آقای جهانگیری را پیشنهاد داده اند خبر قابل تأمل و اتفاق مبارکی است.

رادیکال ها اما دوست ندارند اصلاح طلبان با رهبری عالی نظام تعامل داشته باشند چرا که مایل اند خود را عین نظام و انقلاب معرفی و ارزش ها را منحصر و متبلور در خود بدانند.

در بیان این که چرا اسحاق جهانگیری گزینه مناسبی برای ایفای نقش «رابط» به حساب می آید چند نکته را می توان برشمرد:

اول: پذیرفتن اصل موضع به خودی خود مهم است. اگر اصلاح طلبان ضد انقلاب و بیرون نظام بودند که ارتباط و رابط معنی نداشت.

دوم: جهانگیری قطعا نمی تواند جای خالی هاشمی رفسنجانی را پر کند. او خود در زمره مدیران اجرایی مرحوم هاشمی به حساب می آمد و نه در عرض او اما در غیاب هاشمی کسی باید بین جریان های سیاسی و عالی ترین سطوح رابط باشد و او از عهده این کار بر می آید و یکی از نقش های متنوع و متعدد هاشمی و نه همه آنها را می تواند بازسازی کند.

سوم: یادمان باشد که جهانگیری عضو ارشد حزب کارگزاران سازندگی ایران نیز هست. در حالی که دو تشکل اصلی اصلاح طلب در محاق اند، درباره رییس تشکل روحانی محوری نیز رسانه ها نمی تواند خبر رسانی کنند و دبیر کل تشکل دیگر نیز در حصر است - و به رغم اجازه فعالیت به خاطر حصر دبیر کل عملا در محذوریت قرار دارد (ولو محذور نباشد) - کارگزاران تا اطلاع ثانوی باید بار آنها را هم بر دوش کشد و از این منظر هم نقش جهانگیری مهم است.

نکته چهارم این که به احتمال زیاد این دیدار پس از طرح موضوع آشتی ملی از جانب آقای خاتمی انجام شده است. از سخنان مقام معظم رهبری دو گونه تفسیر صورت پذیرفت. یکی این که راه ها بسته است و دیگری تأکید بر این که قهرمیان مردم را نفی کردند و تحلیل گران نیز موضع ایشان را طبیعی دانستند چون گفته می شد آشتی ملی بر پایه تهدید ترامپ طرح شده و در واقع می خواستند  تهدید را بی اثر بدانند نه اصل حضور و رقابت جریان های سیاسی را.

دست آخر این که اسحاق جهانگیری عالی ترین مقام دولت پس از رییس جمهوری است و طبعا با همه ملاحظات آشناست و چون معاون اول رییس جمهوری است روحانی و اصلاح طلبان را نیز بیش از پیش به هم نزدیک می کند.