ماجرای کارمزد، بانک ها را به کجا کشانده است؟

مدیران عامل بانک‌ها در چند ماه گذشته بسیار بر طبل کارمزد محوری کوبیده‌اند و کار را به جایی رساندند که بانک مرکزی در این راستا پا پیش گذاشت اما به دلیل آنکه بانک‌ها هوا را پس دیدند پشت بانک مرکزی را خالی کردند و مدعی شدند که به صورت رایگان حاضرند برخی از خدمات در نظام بانکی را ارائه کنند.

سر کلاف سردرگم کارمزد محوری در نظام بانکی کشور از دریافت کارمزد از تراکنش دستگاه‌های کارتخوان فروشگاهی آغاز شد، کارمزدی قرار شد از فروشنده برای دریافت خدمات از سوی بانک دریافت شود، این موضوع با مخالفت شدید اصناف روبرو شد و کار را به جایی رساند که بانک‌ها و بانک مرکزی به دستور هیات وزیران عقب نشینی کردند.

فارغ از آنکه جایگزینی کارمزد محوری در شبکه بانکی به جای سودهای کلان و جذب سپرده در آینده نظام بانکداری و اقتصاد کشور بسیار تاثیرگذار است اما رویه بانک‌ها در حال حاضر در سیستم دریافت و پرداخت تا حدودی متناقض با خواسته‌ها و گفته‌های آن‌ها است.

بانک‌ها در حالی به دنبال دریافت کارمزد از تراکنش‌های بانکی هستند که این مورد در عمل از سوی بانک‌ها و نظام بانکداری پیگیری نمی‌شود و از سوی دیگر بانک‌ها بسیار راحت قوانین را برای جذب سپرده مردمی و خلاصی از کمبود منابع دور می‌زنند که چندی بعد درگیر پرداخت سودهای غیرمتعارف می‌شوند، سودهایی که طبق قانون کاملا غلط بوده و بانک‌ها راهی به جز ارائه سودهای غیرمتعارف برای کاهش عطش خود ندارند.

جذب سپرده با سودهای غیرمتعارف در حالی انجام می‌شود که بانک‌ها مدعی هستند، در بحث کاهش نرخ سود بانکی و رعایت نرخ تعیین شده از سوی شورای پول و اعتبار باید با فعالیت موسسات مالی و اعتباری غیرمجاز برخورد شود و در یان رابطه به حق بانک مرکزی طی دو سال اخیر فعالیت‌های خوبی انجام داده است، اما موضوع اصلی آن است که بانک‌ها در عمل کاملا حرف‌های خود را نقض می‌کنند، که گواه این مدعا تبلیغات کوچک، جدید و بی سروصدای برخی بانک‌ها است.

برخی از بانک‌ها در اقدامی جدید در انتهای رسید تراکنش دستگاه‌های کارتخوان فروشگاهی متنی مبنی بر اینکه "با افزایش تراکنش جایزه بگیرید" افراد را به آن سمت سوق می‌دهند که در خریدهای خود از دستگاه‌های کارتخوان استفاده کنند که از این بعد قضیه هیچ اشکالی وارد نیست اما اشکال کار آنجایی است که بانک‌ها دم از کارمزد محوری می‌زنند و به دنبال آن بودند که از هر تراکنش دستگاه‌های کارتخوان کارمزدی دریافت کنند.

برخی بانک‌ها در حالی مردم را به سمت استفاده بیشتر از دستگاه‌های کارتخوان خود سوق می‌دهند که این موضوع تا حدودی با اصل کارمزد محوری متفاوت است، در بحث کارمزد محوری این شیوه در کنار آنکه می‌خواهد بانک‌ها فعالیت بنگاه‌داری نداشته باشند و تنها به اصل فعالیت بانکداری بپردازند، به دنبال آن است تا مشتریان بی‌مورد از خدمات بانکداری استفاده نکنند، به طور مثال در بحث خرید کارت شارژ که پذیرند‌ها برای آن امتیازی قائل بودند، تراکنش‌های غیرواقعی ایجاد شده بود، حال اگر کارمزدمحوری در سیستم بانکی حاکم می‌بود، چنین رویه‌ای در سیستم دریافت و پرداخت کشور رخ نمی‌داد.

با توجه به گذشته و تجربه سیستم دریافت و پرداخت نظام بانکداری کشور می‌توان گفت برخی بانک‌ها با این تبلیغات بی‌سر‌و‌صدا برای بار دیگر نشان‌ دادند که حرف و عملشان یکسان نبوده و این رویه عاملی خواهد شد تا تراکنش‌های بی‌هدف برای دریافت جوایز افزایش یابد.