امنیت غذایی روستاها نگران کننده است
رویداد۲۴-مهاجرت از روستاها به شهرهای بزرگ یا حاشیه آنها به دلیل تامین نشدن امنیت غذایی، امروز تبدیل به نگرانی شده است؛ تا جایی که سازمان‌های بین المللی مانند فائو موضوع شعار امسال روز جهانی غذا را سرمایه‌گذاری روی توسعه روستا و تامین امنیت غذایی آنها انتخاب کرده است؛ موضوعی که تغییر اقلیم و سیاستگذاری نادرست منابع آبی و خاک در آن نقش اول را ایفا می‌کنند. ایران نیز از این موضوع مصون نمانده و امروز بسیاری از روستاهای آن با خطر تأمین نشدن امنیت غذایی روبرو هستند. دکتر ربابه شیخ الاسلام، عضو گروه بهداشت و تغذیه فرهنگستان علوم پزشکی و متخصص سلامت عمومی و اپیدمیولوژیست می‌گوید: این روند نامبارک چرخه‌ای ایجاد می‌کند که انتهای آن به کوچ از روستاها می‌رسد.
وی با اشاره به کاهش جمعیت روستایی در کشور به رقم ۲۰ درصد، اظهار می‌کند: در حال حاضر تولید غذا در روستاها بسیار کم شده و از آن حمایت نشده است. همچنین از تغییر نوع غذای آنها نیز حمایت نشده است. ممکن است بگویند شالیکاری در منطقه‌ای آب می‌برد و این کار در منطقه‌ای ممنوع شود، اما با توجه به اینکه راه دیگری جلوی پای کشاورز گذاشته نشده است، آنها زمین‌های خود را می‌فروشند و به جای آن هم شغلی برایشان ایجاد نمی‌شود تا درآمد جایگزینی داشته باشند. تاکنون روی تغییر کاربری این زمین‌ها متناسب با اقلیم آن منطقه هم فکری نشده است. وزارت کشاورزی باید برای این موضوع کاری کند.
این متخصص سلامت عمومی همچنین اضافه می‌کند: با توجه به اینکه شکبه توزیع غذا، تقاضا محور است، اگر مردم از مغازه‌ای در روستای خود تقاضای سبزیجات و لبنیات نداشته باشند، مغازه‌دار دیگر آنها را نمی‌آورد و به جای آن نوشابه و پفک و غذاهای ارزان و حتی قاچاق می‌آورد. تصور می‌شود روستاییان اگر بز یا گوسفند داشته باشند، در فصولی می‌توانند لبنیات برای خود تهیه کنند؛ چطور می‌توان انتظار داشت فردی شش ماه در سال لبنیات مصرف نکند و دچار بیماری‌های مختلف هم نشود.
شیخ الاسلام دلیل کاهش روند تولید غذا در روستاها را از بین رفتن زمین‌های کشاورزی می‌داند و می‌گوید: این روند باعث فقر مردم منطقه و در نتیجه ناتوانی آنها از تامین تهیه غذای مناسب می‌شود. ممکن است مردم در منطقه‌ای از غذاهایی استفاده کنند که فقط آنها را سیر کند، اما ریزمغذی به بدن آنها نرسد. همه روستاییان هم نمی‌توانند به راحتی از شهر غذا تهیه کنند؛ به همین دلیل امنیت غذایی در روستاها به خطر می‌افتد و این چرخه ادامه پیدا می‌کند. این مشکلات باعث جابجایی و تغییر اقلیم روستاییان می‌شود.
وی افزود: یکی از دلایل کاهش تولید موادغذایی در روستاها، نبود مدیریت آب و خاک در کشور است. نشانه این موضوع نیز قاچاق خاک‌های کشاورزی است. ایمنی غذا از خاک و مزرعه آغاز می‌شود و این زنجیره تا بدن انسان ادامه دارد؛ به همین دلیل نباید فقط به سیب سلامت روی محصولات غذایی بسنده شود.
شیخ الاسلام افزود: پدیده مهاجرت‌های مردمی به دلیل بحران و ناامنی غذایی در دنیا نیز در حال گسترش است. در بیانیه امسال فائو به موضوع امنیت غذایی برای نگهداشت مردم مناطق فقیر و کمتر توسعه یافته در کشورها بیشتر تاکید شده است. براساس پیش‌بینی‌های موجود جمعیت رو به رشد جهان تا سال ۲۰۵۰ به حدود ۹ میلیارد نفر می‌رسد. گمانه زنی‌های فائو نیز حاکی از آن است که برای تامین غذای مورد نیاز این جمعیت باید به میزان ۶۰ درصد بر تولیدات جهانی افزوده شود؛ این در حالیست که در پی تغییرات آب و هوایی، بالا رفتن دمای هوا، خشکسالی، مسائل جوی و بلایای طبیعی، کشاورزی‌های خرد و خانوادگی که به عنوان تامین کنندگان اصلی غذای مصرفی مردم جهان محسوب می‌شوند، با مشکلات فراوانی روبرو شده‌اند؛ به همین دلیل میزان مهاجرت از روستاها به میزان چشمگیری افزایش پیدا کرده است.
وی با تاکید بر اینکه ریشه اصلی مهاجرت از روستاها، بی‌توجهی به توسعه آنهاست، ادامه داد: فائو تاکید می‌کند ریشه‌های اصلی مهاجرت‌های داخل کشورها را می‌توان به خوبی شناسایی کرد؛ اگر از فقر و ناامنی غذایی کاسته شود، می‌توان مهاجرت‌های ناشی از آن را نیز کاهش داد. اگر طی دو، سه دهه اخیر به جای گسترش و زیباسازی کلانشهرها در کشور به توسعه روستایی توجه می‌شد، امروز شاهد کوچ روستاییان گرسنه و عمیق‌تر شدن فاصله طبقاتی نبودیم.
