رویداد۲۴ روز گذشته هیاتی سیاسی به سرپرستی مارشال بیلینگسلی معاون وزیر خزانه داری آمریکا در امور کمک های مالی به تروریسم وارد آنکارا شده و مذاکرات فشرده ای را با متولیان بخش خصوصی اقتصاد ترکیه از جمله اتحادیه اتاق های بازرگانی و بورس های این کشور و نیز با مقامات بانکی و سیاست خارجی ترکیه درباره تحریم علیه ایران انجام داد.

به گزارش رسانه های ترکیه، اعضای هیات آمریکایی در این سفر با مقامات و مسئولان ترکیه دیدار و مذاکره کرده و از طرف ترک خواستند که در تحریم آمریکا علیه ایران در کنار آمریکا بایستند و به ایران در امر دور زدن تحریم ها کمک نکنند.

این دیدار به درخواست طرف آمریکایی و برای اطلاع رسانی به بخش خصوصی و دولتی ترکیه در مورد اعمال تحریم ها و سیاست اقتصادی آمریکا علیه ایران و با هدف ادعایی 'جلوگیری از راه های کمک مالی به تروریسم' انجام شد.

هدف این هیات که پیش از سفر به آنکارا در دهلی نو نیز با مقامات هندی دیدار و مذاکره کرده بودند، متقاعد کردن دولت ترکیه برای همراهی در تحریم های آمریکا علیه ایران بود.

با این حال مقامات ترکیه از زمان خروج آمریکا از برجام اعلام کرده اند که با سیاست های واشنگتن در تحریم ایران همراهی نکرده و مطابق منافع ملی خود اقدام خواهند کرد.

موضع مقامات ترکیه در برابر فشار آمریکا

سفر این هیات آمریکایی به آنکارا در حالی انجام شده که پس از اعلام اعمال تحریم های یکجانبه علیه ایران توسط آمریکا، طی یک ماه اخیر مقامات رسمی ترکیه در موضع گیری های خود همگامی مطلوبی با ایران در مقابل تحریم های اعلام شده از خود نشان داده و با اظهار نظرهای شایسته، عمق روابط نزدیک دو کشور را به نمایش گذاشته اند.

اعلام خروج آمریکا از برجام از سوی دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا موجب نگرانی و اعتراض مقامات آنکارا شد به طوری که دولت ترکیه اعلام کرد که در تحریم های احتمالی اعلام شده، آمریکا را همراهی نخواهد کرد و با آغاز تحریم نفتی ایران در پاییز امسال و تحریم شرکت های خریدار نفتی ایران، این تصمیم واشنگتن از سوی آنکارا به اجرا در نخواهد آمد.

در کنار این محدودیت هایی که آمریکا در زمینه تعرفه صادرات فولاد بر ترکیه اعمال کرده است، مقامات واشنگتن اعلام کرده اند که خریداران نفتی ایران از جمله ترکیه نیز مشمول تحریم آمریکا خواهند شد.

این موضوع با واکنش منطقی مقامات ترکیه مواجه شد به طوری که نهاد زیبکچی وزیر اقتصاد سابق ترکیه گفت: تصمیم ایالات متحده در خصوص تحریم نفتی ایران نیز به ما ارتباطی ندارد و آنکارا مجبور به اجرای آن نیست.

وی با اشاره به اعلام آمریکا مبنی بر لزوم توقف خرید نفت ایران از سوی کشورهای مختلف تا ماه نوامبر افزود: این تصمیم مربوط به وزارت تجارت خارجی آمریکاست و ربطی به ترکیه ندارد و ما به هیچ چیزی، خارج از منافع ملی ترکیه تن نمی دهیم و به رسمیت می شناسیم.

زیبکچی اظهار کرد: در خصوص خرید نفت ایران تنها موظف به تبعیت از تحریم های بین المللی مصوب سازمان ملل هستیم.

وزیر اقتصاد ترکیه با بیان این که خارج از مصوبات سازمان ملل، تنها به منافع ملی ترکیه فکر می کنیم، گفت: تلاش می کنیم که کشور دوست و برادرمان ایران در خصوص این موضوعات دچار مشکل و ضرر نشده و قربانی ناعدالتی نشود.

مولود چاووش اوغلو وزیر امور خارجه ترکیه نیز سه هفته پیش طی مصاحبه ای با شبکه ان.تی.وی ترکیه در واکنش به تصمیم آمریکا برای تحریم خریداران نفتی ایران اعلام کرد: هر واقعه و اتفاق منفی در ایران و علیه این کشور، علاوه بر ایران تمامی کشورهای منطقه را هم تحت تاثیر قرار خواهد داد.

وی با بیان این که 'برهم زدن ثبات کشور بزرگی همچون ایران و ایجاد تشنج در ایران به نفع هیچ کس حتی به نفع آمریکا نیست'، اظهار کرد: در این گونه موارد حرکت کردن بر مبنای خواست اسراییل درست نیست و به همین دلیل ما به ثبات ایران اهمیت می دهیم.

وزیر خارجه ترکیه، ایران را همسایه ای بسیار مهم برای کشورش خواند و افزود: ترکیه به خاطر دیگران روابط تجاری خود با ایران را متوقف نخواهد کرد.

وی تاکید کرد: اگر تصمیمات آمریکا در راستای صلح و ثبات باشد، ما از آن حمایت خواهیم کرد اما مجبور نیستیم از هر تصمیمی پیروی کنیم.

چاووش اوغلو اضافه کرد: رویکرد آمریکا مبنی بر الزام کشورهای دیگر به پیروی از تصمیمات ایالات متحده و نیز منزوی کردن ایران و قرار دادن تهران در بن بست درست نیست و این اقدام بسیار خطرناک بوده و از حیث امنیت منطقه نیز حائز اهمیت است.

ابراهیم کالین سخنگوی ریاست جمهوری ترکیه نیز در گفت و گو با تلویزیون بلومبرگ در واکنش به اعلام تحریم خریداران نفت ایران از سوی آمریکا، بر ادامه پایبندی کشورش به قراردادهای گاز و نفت با ایران تاکید کرد و گفت: ایران شریکی مهم برای ترکیه است.

وی افزود: آنکارا ایران را یک شریک تجاری مهم خود می داند و از قراردادهای نفت و گاز با جمهوری اسلامی ایران دست بر نخواهد داشت و ترکیه همواره بر اساس منافع اقتصادی خود عمل خواهد کرد.

کالین اظهار کرد: آنکارا در چهارچوب منافع اقتصادی خود حرکت می کند و موافق تحریم نفتی آمریکا علیه ایران نیست.

وی اظهار کرد: در خصوص بسته جدید تحریمی آمریکا علیه ایران، ما به همراه برخی کشورهای منطقه و نیز تعدادی از کشورهای اروپایی مخالف خود را اعلام کرده ایم چرا که این اقدام آمریکا، زیان های فراوان اقتصادی برای شرکت های ترک و اروپایی به همراه خواهد داشت.

آخرین موضع دولت ترکیه در خصوص تحریم ایران

وزارت امور خارجه ترکیه روز گذشته در پی سفر هیات آمریکایی به آنکارا به سرپرستی مارشال بیلینگسلی معاون وزیر خزانه داری آمریکا برای مذاکره درباره تحریم های ایران با انتشار بیانیه ای اعلام کرد: تحریم آمریکا علیه ایران را از نزدیک دنبال می کنیم.

وزارت امور خارجه ترکیه در این بیانیه اعلام کرد که 'ایران هم از نظر اقتصادی و تجاری و هم از نظر تامین نیازهای انرژی ترکیه، کشوری مهم در همسایگی ترکیه به شمار می رود.'

در این بیانیه همچنین عنوان شد که 'تماس و مذاکره با طرف های آمریکایی برای جلوگیری از ضرر به ترکیه در پی اجرای تحریم های واشنگتن علیه ایران ادامه دارد.'

وزارت امور خارجه ترکیه در این بیانیه خروج آمریکا از برجام و تصمیم به اعمال تحریم علیه ایران را برای ترکیه بسیار مهم عنوان کرد.

خبرگزاری آناتولی ترکیه به نقل از منابع دیپلماتیک درباره مذاکره هیات های ترک و آمریکایی در خصوص برقراری دوباره تحریم علیه ایران در پی خروج آمریکا از برجام اعلام کرد: ترکیه فعالیت لازم را برای آسیب ندیدن از اعمال تحریم علیه ایران را آغاز کرده است و در این راستا تماس با طرف های آمریکایی ادامه دارد.

رفعت حصارجیکلی اوغلو رئیس اتحادیه اتاق های بازرگانی و بورس های ترکیه نیز روز گذشته در دیدار با هیات آمریکایی گفت که تحریم آمریکا علیه ایران به ضرر کشورش خواهد بود.

وی بیان کرد: آنکارا نگران تاثیرات منفی احتمالی تحریم های واشنگتن علیه تهران بر اقتصاد ترکیه است.

وی با اشاره به آسان تر شدن تجارت با ایران بعد از اجرای برجام از سال 2015، بحث بر سر بازگشت دوباره تحریم آمریکا علیه ایران، مدت کوتاهی پس از اجرای برجام را موضوعی ناراحت کننده دانست و تاکید کرد: ایران یکی از مهمترین شرکای تجاری منطقه و همچنین یکی از تامین کنندگان اصلی انرژی ترکیه است.

وی با بیان این که ترکیه در گذشته نیز بیشترین آسیب را از تحریم علیه عراق و ایران متحمل شده است، افزود: خواهان تکرار دوباره چنین اتفاقی نیستیم و به همین دلیل نیز معتقدیم که باید ضررهای احتمالی ترکیه در این زمینه برطرف شود.

همچنین منابع نزدیک به شرکت نفتی توپراش ترکیه که عمده ترین خریدار نفت ایران است، اعلام کردند که این شرکت پس از خروج یکجانبه آمریکا از برجام و اعمال تحریم های واشنگتن علیه تهران، به خرید نفت ایران ادامه می دهد.

این شرکت نفتی که بزرگترین شرکت پالایشگاهی کشور ترکیه است، در 4 ماه اول سال جاری میلادی به طور متوسط روزانه 187 هزار و 196 بشکه نفت از ایران خریداری کرده است.

یک منبع نزدیک به این شرکت به رویترز گفته است که با وجود روند کاهشی خرید نفت از ایران، توپراش قصد ندارد خرید نفت از ایران را حتی پس از اعمال تحریم های واشنگتن علیه تهران قطع کند.

شرکت توپراش در طول طرح تحریم آمریکا علیه ایران در سال 2011 نیز ماهانه سه تا چهار محموله نفتی از ایران خرید می کرد و شواهد نشان می دهد که این بار هم به جای قطع خرید، به روند پیشین ادامه خواهد داد.

نتایج سفر روز گذشته هیات آمریکایی به آنکارا

طرف های ترک در خصوص نتایج سفر هیات آمریکایی به آنکارا در باره منصرف کردن ترکیه به قطع همکاری اقتصادی با ایران و توقف خرید نفت از ایران اظهار نظر رسمی نکرده و تنها به صورت کلی به بیان 'دنبال کردن مذاکرات' بسنده کردند ولی شواهد امر نشان می دهد که دو طرف نتوانسته اند همدیگر را قانع کنند.

با این حال مارشال بیلینگسلی معاون وزیر خزانه داری و سرپرست هیات آمریکایی در پایان مذاکرات خود در آنکارا در مصاحبه با خبرنگاران گفت که 'ترکیه اعلام کرده است که آمریکا را در اعمال تحریم علیه ایران، همراهی نخواهد کرد.'

وی به خبرنگاران گفت که در این مذاکره با مقامات آنکارا، علت تصمیم آمریکا را درباره خروج از موافقت نامه هسته ای با ایران به طرف ترکیه توضیح داده و نگرانی آمریکا را درباره فعالیت های منطقه ای ایران اعلام کرده است.

وی با بیان اینکه دولت آمریکا درباره تاثیرات تحریم علیه ایران بر اقتصاد ترکیه حساس است، اظهار کرد: با مقامات ترک درباره جزئیات تحریم ایران در پی خروج آمریکا از توافق هسته ای و اعلام برقراری دوباره تحریم مذاکره کردیم.

بیلینگسلی از تداوم مذاکرات و تماس بین مقامات آنکارا و واشنگتن در زمینه تحریم علیه ایران خبر داد.

این موضع وی نشان می دهد که در این مرحله، توافقی بین دو کشور آمریکا و ترکیه در زمینه تحریم ایران حاصل نشده است.

وی بیان کرد: دو مرحله تحریم در ماه های اوت و نوامبر علیه ایران اعمال خواهد شد و به همین علت در زمان کمی پیش رو لازم است شرکت ها و بانکهای ترکیه از زمان باقی مانده 180روزه استفاده کنند.

سرپرست هیات اعزامی آمریکا به آنکارا، مذاکره با مقامات ترکیه درباره تحریم ایران را مثبت خواند اما گفت: معتقدیم تحریم های اقتصادی مناسب ترین راه برای مقابله با ایران است و بر این اساس بیشتر از گذشته فعال خواهیم بود و فکر می کنم دولت ترکیه نیز این موضع کنونی آمریکا را درک می کند.

معاون وزیر خزانه داری همچنین ایران را تهدیدی علیه ترکیه، آمریکا و اعضای ناتو عنوان کرد این در حالی است که ترکیه به عنوان یکی از اعضای ناتو همکاری نزدیکی با ایران در همه حوزه ها دارد و به نظر می رسد که این سخنان وی با هدف ایران هراسی بیان شده باشد.

این مسئول مذاکره کننده آمریکا با مقامات ترکیه با اظهاراتی تهدید گونه بیان کرد که 'از ماه آگوست مبادله و خرید و فروش طلا توسط ایران را از نزدیک تعقیب و بررسی خواهیم کرد و کسانی که فکر می کنند می توانند برای فرار از تحریم های آمریکا، با استفاده از طلا به تجارت با ایران بپردازند، سخت در اشتباه هستند.'

بیلینگسلی در ادامه تهدیدات خود اضافه کرد: شرکت ها فرصت دارند تا زمان آغاز تحریم ها علیه ایران در ماه نوامبر، فعالیت های مشترک خود را با این کشور کاهش دهند ولی تصمیم در این زمینه بر عهده خود آنهاست و آمریکا تصمیم خاصی را به شرکت های ترکیه را در این زمینه دیکته نمی کند اما آنها باید در این زمینه تصمیم آگاهانه ای بگیرند و این را بدانند که اگر به همکاری با ایران ادامه دهند، دیگر نمی توانند در بازارهای آمریکا و نیز با سیستم های تامین مالی بین المللی فعالیت و همکاری کنند.

سرپرست هیات آمریکایی اعزامی به آنکارا همچنین با اشاره به سفر خود به هندوستان و مذاکره با مقامات دهلی نو در زمینه تحریم ایران و درخواست برخی کشورها مبنی معاف شدن از تحریم های آمریکا گفت: هنوز صحبت کردن درباره موضوعاتی مثل معافیت از تحریم های آمریکا خیلی زود است چرا که طرف های ما باید نخست وضعیت را درک کنند.

اهمیت توقف تجارت ترکیه و ایران برای آمریکا

ایران و ترکیه با هدف گذاری 30 میلیارد دلاری روابط اقتصادی، روابط تجاری گسترده ای با هم دارند به طوری که انستیتوی آمار ترکیه چند ماه پیش حجم روابط اقتصادی بین دو کشور در ٢٠١٧ را با بیش از 59 درصد رشد نسبت به سال قبل، 10 میلیارد و 751 میلیون دلار اعلام کرد.

پیش بینی می شود که حجم تجارت دو کشور در سال جاری نیز به حدود 12 میلیارد دلار برسد و بر این اساس، ترکیه و ایران سهم قابل توجهی در بازار و مبادلات تجاری همدیگر دارند و هدف آمریکا از اعزام هیات به آنکارا نیز توقف و یا به حداقل رساندن این میزان مبادله اقتصادی بین دو کشور است.

علاوه بر این در دوره قبل تحریم ها که همزمان با اجرای برجام لغو شد، ترکیه نقش موثری در دور زدن تحریم های ایران داشت و هیات آمریکایی بر همین اساس به آنکارا سفر کرده تا با تهدید و فشار مانع همکاری های دو کشور در دور زدن تحریم های اعلامی شود.

سازمان تنظیم بازار انرژی ترکیه یک ماه پیش اعلام کرد که بیش از 50 درصد نیاز نفتی ترکیه توسط ایران تامین می شود و بنا به آمار غیررسمی، ترکیه خریدار حدود هشت درصد مجموع نفت صادراتی ایران است.

مقامات آمریکایی اعلام کرده اند که خریداران نفت خام از ایران باید تا چهارم نوامبر(13 آبان 1397) واردات نفتی خود از ایران را پایان دهند، در غیر این صورت مشمول تحریم ثانویه آمریکا خواهند شد.

تعلیق تحریم های نفتی که از زمان خروج آمریکا از برجام و عهدشکنی رییس جمهوری این کشور اعلام شد، به مدت 6 ماه و تا 13 آبان ادامه می یابد.

تحریم های ثانویه آمریکا علیه طرف های خریدار نفت خام از ایران که مغایر قوانین تجارت بین المللی است، موجب واکنش منفی کشورهای مختلف شده به طوری که تعدادی از کشورها در صدد مستثنی شدن خود هستند و برخی از کشورها نیز اعلام کرده اند که آن را اجرا نخواهند کرد.