چرا تحریم نفتی ایران، به نفع روس‌ها تمام می‌شود؟

پاخوموف در نشنال اینترست نوشت: ویژگی اصلی تحریم‌های جدیدی که آمریکا علیه ایران وضع کرده است، ماهیت یکجانبه بودن آنهاست. این بار ایالات متحده بدون ‏حمایت گسترده بین المللی وارد عمل شده که در دور قبل تحریم ها، ایران را به پای میز مذاکره کشانده بود. عوامل زیادی وجود دارند که ممکن است تحریم‌های آمریکا را به چالش بکشانند. یکی از این عوامل روسیه است که هم از این ‏تحریم‌ها سود می‌برد و هم دارای ابزار و انگیزه کافی است تا به ایران کمک کند که از فشار تحریم‌ها بکاهد. ‏

در ادامه این مطلب آمده است: کارشناسان به درستی دریافته اند که تحریم‌های جدید علیه ایران از دو لحاظ به نفع روسیه تمام می‌شود. از یک طرف روسیه ‏متمایل و قادر است که جای ایران در بازار نفت را پر کند؛ بنابراین جالب است که روسیه از جنبه اقتصادی نیز یکی از ذینفعان ‏سیاست تحریم ایران از سوی واشنگتن است. واردکنندگان اصلی نفت ایران از جمله چین، ایتالیا، ترکیه، فرانسه و تا حدی کمتر ‏کره جنوبی برای سیاست خارجی روسیه نیز دارای اهمیت هستند. اگر این کشور‌ها به جای خرید نفت از ایران مشتری روسیه ‏شوند مطمئنا در حوزه وسیع تری از مسائل نیز به توسعه روابط خود با مسکو خواهند پرداخت. ‏

از سوی دیگر امکان تجارت با روسیه، تبدیل به موثرترین ابزار ایران برای مقابله با تحریم‌ها می‌شود. ایران قادر خواهد بود کالا ‏و سرمایه گذاری لازم در صنعت نفت را از روسیه دریافت کند. باید به یاد داشته باشیم که واشنگتن با این فرض روی موفقیت ‏تحریم‌ها حساب کرد که سایر کشور‌ها مجبور می‌شوند یکی از دو کشور ایران یا آمریکا را به عنوان شریک تجاری خود ‏برگزینند. از نظر تئوری، اتخاذ چنین تصمیمی ساده است. شراکت با ایران هر نفعی که داشته باشد، به پای منافع سرمایه گذاری ‏در آمریکا و مشارکت با طرف‌های آمریکایی نخواهد رسید. بسیاری از کشور‌ها دست به هر کاری می‌زنند تا مجبور به رویارویی ‏با آمریکا نشوند. حتی اگر حامی اقدامات یکجانبه ترامپ و خروج او از برجام نباشند، انگیزه‌ای ندارند که با آمریکا ‏اختلاف پیدا کنند.

اما روسیه موضع متفاوتی دارد. تمام تحریم‌هایی که آمریکا می‌توانست برای فشار بر روسیه اجرا کند، هم اکنون برقرار شده اند. ‏همچنین شراکت اقتصادی آمریکا با روسیه به اندازه‌ای نیست که این کشور هراسی از قطع آن داشته باشد. در واقع می‌توان گفت: ‏که آمریکا عملا دارد ایران را به سوی تعامل بیشتر با روسیه سوق می‌دهد. این اتفاق در مراحل پایانی جنگ سوریه در حال وقوع ‏است و تصمیم‌های مختلف درباره آینده این کشور نشان می‌دهد، ایران و روسیه همواره اتفاق نظر ندارند. اما بازگشت تحریم‌ها ‏به ایران انگیزه جدی می‌دهد تا به سازش با روسیه بپردازد. ‏

تقویت همکاری اقتصادی ایران با روسیه، شانسی برای آزمودن تلاش‌های دو کشور در مقابله با فشار‌های اقتصادی آمریکا ایجاد ‏می کند. برخی کشور‌های دیگر که ممکن است خودشان نیز هدف چنین فشار‌هایی از سوی آمریکا قرار بگیرند، به دقت شرایط این ‏دو کشور را رصد می‌کنند. دولت ترامپ با اتخاذ رویکردی منطقی، از وقوع بدترین نوع تقابل اجتناب و معافیت‌هایی به ‏خریداران اصلی نفت ایران اعطا کرد. به زودی واشنگتن ناچار می‌شود درباره این معافیت‌ها دوباره تصمیم گیری کند. اگر ‏مجبور شود این معافیت‌ها را تمدید کند، آنگاه هدف اصلی که فشار اقتصادی بر ایران است، ناکام می‌ماند. از سوی دیگر با لحاظ ‏تمدید معافیت ها، آمریکا با تهدیدات راهبردی جدیدی روبرو می‌شود. بزرگترین آن‌ها نیز این خواهد بود که تصمیم بگیرد از آن به ‏عنوان اهرمی در تنش‌های اقتصادی خود با چین استفاده کند یا نکند. با پایان یافتن مهلت معافیت چین، آیا آمریکا قادر خواهد مانع ‏صادرات نفت ایران به چین شود؟

در هر حال اگر چین یا هر کشور دیگری به تلاش‌های ایران و روسیه بپیوندد تا از فشار تحریم‌ها بر جمهوری اسلامی کاسته ‏شود، آنگاه شاهد تلاشی جدی برای شکل گیری یک جبهه بین المللی به منظور دفاع جمعی در برابر تحریم‌های آمریکا خواهیم ‏بود. اگرچه ممکن است این جبهه به شکست بینجامد، اما به طرز غیرقابل اجتنابی موجب تزلزل روابط مدرن بین الملل خواهد شد. ‏این حقیقت که روسیه قادر است به تنهایی موجب تضعیف کارایی تحریم‌های آمریکا علیه ایران شود، نشان می‌دهد که تصمیم ‏گیرندگان در واشنگتن هر تصوری از مسکو در ذهن داشته باشند، در نهایت نمی‌توانند وسیع‌ترین کشور روی زمین را نادیده ‏بگیرند. این مساله به طور خاص اکنون ملموس است که ایالات متحده به طور مداوم دچار تنش در روابط خود با کشور‌های متحدش ‏می شود. ‏

روابط عالی با برخی از متحدان مانند فرانسه، ترکیه و عربستان به آمریکا کمک خواهد کرد که تحریم‌ها علیه ایران را حتی بدون ‏همکاری روسیه به طرز موثری پیاده کند. اما روابط آمریکا با این متحدان در شرایط فعلی از حالت ایده آل بسیار دور است. اگر ‏آمریکا بخواهد خارج از چارچوب‌های گسترده بین المللی کنشگری کند، دست کم نیاز دارد که با تعدادی از کشور‌ها در هر حوزه ‏خاص همکاری کند. به طور مشخص درباره ایران، واشنگتن از توافق برجام خارج شده است و اکنون در حالی که با چندین بحران ‏منطقه‌ای در اطراف ایران مواجه است، با قدرت‌های بزرگی که در توافق برجام نقش داشتند نیز درک مشترکی ندارد. این ‏موضوع برای روسیه، یک رقیب مهم ژئوپلیتیک این فرصت را پدید می‌آورد که با برافروختن چالش‌ها در سایر مسائل، واکنش ‏نشان دهد. ‏

گذر زمان معلوم خواهد کرد که آیا روسیه موفق خواهد شد از این فرصت به طور کامل بهره برداری کند یا خیر. اکنون برای ‏واشنگتن، تقابل جدیدی با مسکو در خصوص مساله ایران غیرقابل اجتناب به نظر نمی‌رسد، اما برای پیشگیری از چنین تقابلی، ‏واشنگتن به گفتگو و تعامل با مسکو نیاز دارد. هرچند با لحاظ تجربیات چند سال اخیر، این گونه سناریو‌ها چندان محتمل نیست. ‏

منبع: انتخاب