مناطق آزاد در ایجاد اشتغال پایدار در مقایسه با اقتصاد ملی موفق‌تر بوده‌اند/ نسبت دادن قاچاق به این مناطق اوج بی‌انصافی است

رویداد۲۴ سال‌هاست که بسیاری از صاحب‌نظران بر سر افزایش مناطق آزاد تجاری و ویژه اقتصادی با یکدیگر اختلاف نظر دارند. عده‌ای معتقدند که مناطق تجاری، کارایی لازم را نداشته و برخی دیگر معتقدند وجود و افزایش این مناطق به خصوص برای ساکنانی که در آن مناطق جغرافیایی زندگی می‌کنند لازم و ضروری است. هرچند که بسیاری نیز معتقدند برخی نمایندگان مجلس که به دنبال مناطق آزاد کردن شهر‌های حوزه انتخابیه خود هستند نیز صرفا به دنبال یک کار انتخاباتی هستند تا اینکه به فرایند نهایی کار و خروجی آن اهمیت دهند که آیا اساسا شهر‌های مدنظر آن‌ها زیرساخت‌های لازم برای ایجاد مناطق آزاد تجاری و ویژه اقتصادی را داراست یا خیر.

از سوی دیگر برخی نیز همچنان نگاه منفی به وجود مناطق آزاد تجاری و ویژه اقتصادی و کارکرد آن دارند و بدون ارائه هیچگونه آمار و استنادی می‌گویند «مناطق آزاد به درگاه واردات قاچاق به کشور تبدیل شده‌اند»، این در حالی است که تنها ۳ درصد از مرز‌های کشور در اختیار مناطق آزاد است و اینکه آیا می‌توان همه قاچاق پوشاک را با توجه به این ۳ درصد به این مناطق نسبت داد، محل چالش جدی است. همچنین این بحث نیز مطرح است که چرا عده‌ای از مخالفات دولت صرف مخالفت با دولت روحانی، سعی در زدن اصل وجود مناطق آزاد می‌کنند و از این کار چه نفعی می‌برند؛ این در حالی است که کمترین مخالفت را در دولت احمدی‌نژاد با کارکرد این مناطق از خود بروز می‌دادند.

در همین زمینه محمد فیضی، نماینده اردبیل در مجلس دهم در خصوص مزیت‌های مختلف مناطق آزاد گفت: من یکی از موافقان افزایش مناطق آزاد و ویژه اقتصادی هستم و معتقدم که ایران با داشتن ۱۵ کشور همسایه و نیز سبک زندگی و الگوی مصرف و آداب و رسوم مشابه با آن‌ها، موقعیت منحصربفردی دارد و این ضرورت در اسناد بالادستی نظیر ماده ۲۳ برنامه ششم توسعه و نیز بند‌های ۱۰ و ۱۱ سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی به منظور هم‌پیوندی با کشور‌های همسایه مورد تاکید قرار گرفته است. با ایجاد این مناطق می‌توان گفت که ما در سرمایه‌گذاری قابلیت جدیدی به دست می‌آوریم.

وی افزود: در حال حاضر در مناطق آزاد موجود در کشور ۲۳ هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری غیردولتی در ۵ سال گذشته صورت پذیرفته است و برای ۵۳ هزار میلیارد تومان دیگر نیز مجوز صادر شده که در حال عملیاتی شدن است. در مورد سرمایه‌گذاری خارجی هم ۱.۲ میلیارد دلار از سال ۹۲ تا سال ۹۶ سرمایه‌گذاری انجام شده است و ۷.۶ میلیارد دلار هم مجوز صادر شده است. در مناطق آزاد موجود، مجموعاً یک میلیون نفر زندگی می‌کنند و سالانه بطور متوسط ۲۰ هزار شغل در این مناطق ایجاد شده است که اگر این را در مقیاس جمعیت ۸۰ میلیون نفری فرض کنیم، باید سالانه یک میلیون و ۶۰۰ هزار نفر در کشور شغل ایجاد کرد در حالی که در بعضی سال‌ها حتی ۲۰۰ هزار شغل هم ایجاد نشده است. این امر نشان‌دهنده آن است که مناطق آزاد تجاری و ویژه اقتصادی در ایجاد اشتغال پایدار در مقایسه با اقتصاد ملی موفق‌تر عمل کرده است.

عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس تصریح کرد: میزان واردات مناطق آزاد تجاری در سال ۹۶، یک میلیارد و ۵۰ میلیون دلار بوده است و ۳۵۰ میلیون دلار تولیدات از این مناطق به سرزمین اصلی وارد شده است که اگر این مناطق نبودند باید از کشور‌های دیگر واردات انجام می‌شد.

وی در پاسخ به اینکه عده‌ای معتقدند مناطق آزاد از هدف اصلی خود دور شده‌اند و به محلی برای واردات قاچاق تبدیل شدند، گفت: این نوع اظهارنظر‌ها اوج بی‌انصافی است. ما باید عادت کنیم که با آمار و ارقام حرف بزنیم. امروز مزیت‌های مناطق آزاد بر کسی پوشیده نیست. هرچند که شاید مدیریت این مناطق گاهی با بی‌تدبیری یا کم و کاستی‌هایی هم روبرو بوده و باشد، ولی باید دید که کفه ترازو به کدام سمت سنگینی می‌کند. قرار نیست هر قاچاقی در واردات صورت گرفت توپ را در زمین مناطق آزاد بیاندازیم، مگر مناطق آزاد چند درصد مرز‌های کشور را در برگرفته که همه تقصیر‌ها را متوجه مدیریت این مناطق کنیم. من شک ندارم در نظر گرفتن مناطق آزاد، اتفاقی مبارک برای کشور بوده که باید تعداد این مناطق، با مطالعه بیشتر افزایش پیدا کند.