هفتادخان بر سر راه استارت آپ‌های بخش کشاورزی!

رویداد۲۴ رییس جمهور صبح روز دوشنبه در همایش ارائه دستاورد‌های دولت تدبیر و امید در توسعه زیرساخت‌های روستایی گفت: اگر می‌خواهیم دلالی را از بین ببریم راهش همین فضای مجازی و استارت‌آپ‌ها هستند. در سال‌های اخیر استارت آپ‌های بخش کشاورزی با تمرکز بر بازار توزیع این محصولات شروع به فعالیت کردند و در کاهش دادن بخشی از دلالی‌های کشاورزی نیز موفق بودند، اما پرسش اینجاست که تاثیراتی که دولت می‌تواند بر فعالیت استارت‌آپ‌ها بگذارد و موانع فعالیت استارت‌آپ‌ها چیست؟

محمد زرندی مدیرعامل یکی از شرکت‌های استارت‌آپی در اینباره گفت: بخش مهم زیر ساختی برای فعالیت استارت آپ‌های کشاورزی فراهم شده است چراکه مهم‌ترین پیش شرط فعالیت استارت آپ‌های بخش کشاورزی توسعه شبکه‌های ارتباطی در سراسر کشور یا ICT‌های روستایی و شهری است که در سراسر کشور فراگیر شده است.

وی افزود: همچنین حجم عظیمی از دانش‌آموخته‌های گرایش‌های مختلف رشته کشاورزی در سراسر نقاط کشور وجود دارند که غالبا کشاورززاده یا مشغول به کار کشاورزی هستند و با توجه به اینکه دانش استفاده از فضای مجازی را در اختیار دارند می‌توانند کمک کنند تا نظام چندواسطه‌گری اصلاح و آرمان “از مزرعه تا سفره” محقق شود.

نحوه کمک دولت به استارت آپ‌های بخش کشاورزی

این فعال استارت‌آپی درباره کمک‌هایی که دولت می‌تواند به استارت‌آپ‌ها کند بیان کرد: یکی از مهم‌ترین مسائلی که اگر به آن دقت نشود به آفت بزرگی تبدیل می‌شود این است که دیوان‌سالاری‌های اداری و قوانین دست‌وپاگیر دولتی که در سایر بخش‌ها وجود داشتند در ارتباط با فعالیت کسب‌وکار‌های نوپا کاهش یابند.

زرندی ادامه داد: مطلبی که مقام معظم رهبری نیز در دیدار با هیات دولت بر آن تاکید داشتند و تعبیر “عبور از هفتاد خان” را برای فعالان اقتصادی به کار بردند نیز حاکی از این است که گاهی قوانین ادارات دولتی آن‌قدر دست و پاگیر می‌شود که اجازه توسعه کارآفرینی را نمی‌دهد. برای مثال تا قبل از اینکه استارت‌آپ‌ها بخواهند متولی پیدا کنند چه در وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و چه در وزارتخانه‌های هر بخشی که استارت‌آپ‌ها در آن فعال هستند، کسب‌وکار‌های نوپا خودجوش کار‌های قانونی را انجام می‌دادند یعنی اگر باید نماد الکترونیک می‌گرفتند خودشان خودجوش این کار را می‌کردند، اما این موانع اداری دانه دانه اضافه می‌شوند.

وی همچنین اظهار کرد: مجموعه کسب‌وکار‌های نوپا و شرکت‌های دانش بنیان می‌توانند راه خود را به خوبی پیدا کنند و اصلا به همین دلیل به آن‌ها می‌گویند استارت‌آپ چرا که نگاهی نو به مسائل دارند و می‌توانند معضلات را حل کنند، اما باید بدانیم کمکی که دولت می‌تواند به این کسب‌وکار‌های نوپا کند این است که از اینکه بخواهد قوانین دست و پاگیر مجددی شکل دهد و یا دیوان‌سالاری‌های طولانی مدت و چند مرحله‌ای ایجاد کند صرف‌نظر و خودداری کند و اگر چنین چیزی نباشد بستر‌ها برای فعالیت استارت‌آپ‌های بخش کشاورزی فراهم است.

این فعال استارت‌آپی کمک دیگر دولت به استارت‌آپ‌ها را آزادسازی اطلاعات دانست و گفت: دولت باید بتواند داده‌های بخش کشاورزی را در اختیار استارت‌آپ‌های فعال در این بخش بگذارد یعنی اطلاعات را آزادسازی کند. قطعا توقع نمی‌رود که دولت هر نوع اطلاعاتی را در اختیار ما بگذارد، اما این انتظار را از دولت داریم در حدی که اطلاعاتی از بهره برداران کشاورزی وجود دارد که به توسعه فعالیت‌های استارت‌آپ‌ها کمک می‌کند در اختیار آن‌ها قرار گیرد.

زرندی افزود: در حال حاضر معاونت کسب‌وکار‌های نوپا در وزارت جهاد کشاورزی در تلاش است راه برای فعالیت‌های استارت آپ‌های بخش کشاورزی هموار شود و ادامه فعالیت آ‌ن‌ها نیاز به مجوز‌های خاصی نداشته باشد و با همان درگاه امن پرداخت و نماد الکترونیک استارت‌آپ بتواند فعالیت خود را شروع کند.

این فعال استارت‌آپی همچنین بیان کرد: چندی پیش وزارت ارتباطات مصوبه‌ای ابلاغ کرد که زیر نظر آقای ناظمی معاون وزیر بود و در آن قید شده بود که برای شروع فعالیت استارت‌آپی شروط خاصی نیاز است و کسانی که این شروط خاص را نداشته باشند از نظر وزارت ارتباطات استارت‌آپ نیستند، اما من دیدگاه مثبتی به این مسئله ندارم به این دلیل که حس می‌کنم دوباره تشکیلات اداری راه اندازی می‌شود.

زرندی ادامه داد: اگر نظارت بر فعالیت‌های استارت‌آپی بخواهد در سیستمی برود که دفتر و دستکی به وجود بیاید و معاونتی به این مناسبت ایجاد شود و یک هفته به طول مراحل اداری انجام کار اضافه شود واقعا سد راه است، ولی اگر قرار است در راستای تسهیل گری شکل گیری استارت‌آپ و ادامه فعالیت‌های آنان باشد راهگشاست و به طور کلی قوانین نباید دست و پاگیر باشد و ما اگر بتوانیم قوانین عمومی دولتی و اجتماعی را رعایت کنیم به نظر نمی‌رسد نیازی به اضافه کردن قوانین دیگر باشد.

زرندی همچنین در بخش دیگری از صحبت‌های خو در پاسخ به این پرسش که آیا استارت آپ‌های بخش کشاورزی توانایی حذف واسطه‌ها را دارند خاطرنشان کرد: من به عنوان مدیر عامل یک استارت آپ کشاورزی هیچ وقت عبارت “حذف واسطه‌ها” را به کار نمی‌برم و عبارت “اصلاح نظام چند واسطه گری” را مناسب می‌دانم چرا که واسطه گری به خودی خود چیز بدی نیست، اما کار آنجایی خراب می‌شود که چند واسطه گری رخ می‌دهد.

وی افزود: چندواسطه گری هزینه و زمان را افزایش می‌دهد و ما اگر در بخش کشاورزی واسطه‌ها را به حداقل تعداد ممکن برسانیم یعنی بتوانیم سیستمی را تعریف کنیم که محصول را از باغدار به منزل برسانیم و در این میان حداکثر دو واسطه وجود داشته باشد به اصلاح ساختار نزدیک‌تر شدیم، اما در حال حاضر حداقل ۵ واسطه داریم که محصولات کشاورزی را که از باغدار می‌گیرند بین خود دست به دست می‌کنند و این میزان واسطه باعث افزایش قیمت محصول برای مصرف‌کننده می‌شود و نمی‌گذارد تولید کننده نیز به حق قانونی خود برسد. استارت‌آپ‌ها آمدند و بابت خدماتی که می‌دهند، مبلغی دریافت می‌کنند، اما سود اصلی را به تولیدکننده و مصرف کننده می‌رسانند یعنی مبلغی که بین ۵ واسطه تقسیم می‌شده و قیمت سنگینی برای یک محصول به حساب می‌آمده بین مصرف کننده و تولید کننده تقسیم می‌شود و سودی هم برای تنها واسطه می‌ماند.

زرندی در پایان صحبت‌های خود در پاسخ به این پرسش که چه ضمانتی وجود دارد تا استارت آپ‌های بخش کشاورزی خود نظام چند واسطه‌ای را به وجود نیاورند؟ گفت: نکته‌ای که وجود دارد این است که بهترین ناظران ما مخاطبین ما هستند یعنی وقتی مصرف کننده و تولیدکننده متوجه شود که دارد بیشترین نفع را می‌برد و این تسهیل‌گری که دارد اتفاق می‌افتد توانسته کمک کند قطع به یقین این همکاری را ادامه می‌دهد و سه ضلع تولیدکننده، استارت‌آپ و مصرف کننده منتفع می‌شوند، اما اگر یکی از این کسب و کار‌ها آرام آرام برود به سمت واسطه گری و قیمت‌ها به روال قبل بازگردد دیگر مردم از آن استفاده نمی‌کنند یا اگر تولیدکننده ببیند که بیشترین سود را استارت‌آپ می‌برد و تنها نقش عوض کرده است همکاری خود را قطع می‌کند و قطع به یقین استارت‌آپ از چرخه خارج می‌شود.