مسکن استیجاری مشکل‌گشای بازار اجاره نیست

رویداد۲۴ طی سال جاری شاهد آشفتگی بیش از اندازه در بازار اجاره بودیم به گونه‌ای که بسیاری از مستاجران مجبور به مهاجرت به حاشیه شهر‌ها و یا سکونت در واحد‌های مسکونی کوچکتر شدند، از اینرو برای ساماندهی به بازار اجاره طرح مسکن استیجاری ارائه شد تا شاید از این طریق بتوان به این بازار آشفته سر و سامانی داد.

طبق آمار موجود امروزه بسیاری از جمعیت شهری را مستاجران تشکیل داده اند. همچنین با توجه به بالا رفتن نرخ اجاره بها بسیاری از افراد باید بخش قابل توجهی از درآمد خود را به پرداخت مبلغ اجاره اختصاص دهند که این خود به یقین می‌تواند مشکلات اقتصادی عدیده‌ای را برای آن‌ها رقم بزند از این رو دولت با ارائه راهکار‌های مختلف قصد دارد تا بازار اجاره را ساماندهی کند هر چند در این فرصت باید متذکر شد که با توجه به اینکه بازار اجاره یک رابطه معنادار میان مالک و مستاجر است و دولت نمی‌تواند در این بازار دخالت چندانی داشته باشد بنابراین ارائه هرگونه راهکار و یا برخورد دستوری نه تنها موثر واقع نخواهد شد بلکه خود می‌تواند عاملی برای افزایش هر چه بیشتر اجاره‌بها شود.

بنا به گفته معاون وزیر راه و شهرسازی قرار است بخشی از تولیدات مسکن به مسکن استیجاری اختصاص یابد تا شاید از این طریق مشکلات پیش روی بازار اجاره نیز تا حد زیادی مرتفع شود هر چند در این میان برخی از کارشناسان معتقد هستند که می‌توان به جای اختصاص دادن مسکن استیجاری سعی بر خانه‌دار کردن مردم در کوتاه‌ترین زمان ممکن و با حداقل قیمت کرد اتفاقی که شاید برای دستیابی به آن نیازمند به تامین زیرساخت‌های لازم است، در غیر این صورت هر یک از طرح‌های ارائه شده به مانند طرح مسکن مهر با آینده‌ای مبهم مواجه خواهد شد.

جالب است بدانیم که یکی از طرح‌های دولت برای ساماندهی بازار اجاره، ارائه تسهیلات ودیعه است که این خود با توجه به کاهش منابع بانکی در برخی از موارد می‌تواند مشکل ساز باشد از این رو کارشناسان حوزه مسکن معتقد هستند که مسکن استیجاری در شرایط موجود بهتر از وام ودیعه مسکن خواهد بود.

نوسازی بافت فرسوده در سایه اجرای مسکن استیجاری

آنچه مسلم است شهرداری که خود یکی از پیشنهاد دهندگان طرح مسکن استیجاری به حساب می‌آید، قرار است که با نوسازی بافت فرسوده و همچنین اختصاص زمین‌هایی که در اختیار دارد به تولید مسکن بپردازد که این خود می‌تواند نقش بسزایی در نوسازی بافت فرسوده داشته باشد طرحی که طی چند سال گذشته وزیر سابق راه و شهرسازی از آن به عنوان مسکن اجتماعی یاد کرده بود که به دلیل عدم تأمین زیرساخت‌های لازم هیچ گاه به مرحله اجرا در نیامد که این خود یکی از مهمترین ایرادات منتقدان به عباس آخوندی بود چرا که وی بار‌ها در جلسات کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی از اجرایی شدن طرح مسکن اجتماعی خبر داده بود که البته هیچ گاه به مرحله اجرا نیز درنیامد.

با نگاهی گذرا به بازار مسکن در کشور‌های دیگر به راحتی می‌توان به این مهم دست یابد که مسکن استیجاری پس از جنگ جهانی دوم در بسیاری از کشور‌ها در حال اجرا شدن است، بنابراین با استفاده از تجارب موفق کشور‌های دیگر به راحتی می‌توان مشکلات پیش روی مسکن استیجاری و حاشیه‌های آن را تا حد زیادی برطرف کرد چرا که برخی از منتقدان بر این باور هستند که مسکن استیجاری اگر بدون برنامه ریزی و اقدامات کارشناسانه انجام شود به یقین می‌تواند باعث ایجاد رانت و فساد نیز شود که این خود عاملی برای عدم تحقق کامل و صحیح مسکن استیجاری باشد بنابراین انتظار می‌رود قبل از اجرایی شدن مسکن استیجاری افرادی که می‌توانند از این مسکن‌ها استفاده کنند شناسایی شوند تا دیگر شاهد ایجاد صف‌های طویل برای دریافت مسکن استیجاری نباشیم چرا که این مهم خود می‌تواند عاملی برای افزایش آشفتگی در بازار مسکن باشد.

بدیهی است بسیاری از منتقدان مسکن استیجاری بر این باور هستند که شهرداری با چه بودجه‌ای قرار است این طرح را به طور کامل اجرایی کند چرا که تا به امروز هنوز نتوانسته است بدهی‌های خود را به پیمانکاران پرداخت کند که این خود عاملی برای افزایش نگرانی در خصوص عدم تامین منابع مالی مورد نظر اجرای این طرح می‌باشد چرا که باید به خاطر داشت که اگر قرار است طرحی در حوزه مسکن به مرحله اجرا برسد انتظار می‌رود که اقدامات کارشناسانه لازم درباره آن به طور کامل انجام شود تا دیگر تجربه مسکن مهر تکرار نشود چرا که در غیر این صورت مردم به تمام طرح‌های مسکن ارائه شده از سوی دولت بدبین خواهند شد.

پیش شرط اجرای طرح مسکن استیجاری

هر چند برخی از کارشناسان بر این باور هستند که مسکن استیجاری خود می‌تواند عاملی برای کاهش نرخ اجاره بها باشد، اما این در حالی است که باید یادآور شد که نرخ اجاره بها بیشتر متاثر از قیمت طلا و نرخ ارز است، از اینرو زمانی می‌توان بازار اجاره را به طور کامل ساماندهی کرد که دو بازار موازی را تحت کنترل قرار داد در غیر این صورت راهکار‌های ارائه شده در حکم مُسکن کوتاه مدت عمل خواهد کرد.