تحرکات معنادار آمریکا در سوریه

رویداد۲۴ تحرکات آمریکا در سوریه از تغییر استراتژی این کشور حکایت دارد. آمریکا در مناطق تحت سیطره گروه‌های مسلح کرد در سوریه، اقداماتی انجام داده است که ازسوی برخی ناظران به مثابه به رسمیت شناختن موجودیت سیاسی این گروه‌ها ارزیابی شده است.

پنج شنبه گذشته، وبگاه خبری تحلیلی المانیتور طی گزارشی به نقل از منابع آگاه از امضای یک قرارداد تجاری میان یک شرکتی نفتی آمریکایی با دولت خودمختار کرد در شمال سوریه خبر داد.

طبق گفته این منابع، شرکت نفتی آمریکایی «دلتا کرسنت انرجی» با گروه‌های کرد سوریه توافقی باهدف توسعه و مدرن‌سازی میادین نفتی تحت کنترل این گروه‌ها امضا کرده است. این توافق با «اطلاع و تشویق کاخ سفید» امضا شده و از اداره کنترل دارایی‌های خارجی (اوفک) وزارت خزانه داری آمریکا مجوز گرفته است.

صنم محمد، نماینده گروه موسوم به «شورای دمکراتیک سوریه» (تحت سیطره احزاب مسلح کردی) در آمریکا این توافق را تایید کرده است.

ظاهرا این توافق بعد از انجام هماهنگی‌های گسترده با محافل سیاسی در واشنگتن انجام شده است. منابع المانیتور می‌گویند سناتور لیندسی گراهام، که روابط نزدیکی با دونالد ترامپ دارد، با «مظلوم کوبانی»، فرمانده نیرو‌های کرد موسوم به «نیرو‌های دمکراتیک سوریه»، صحبت کرده و کوبانی ضمن ارائه جزئیاتی درباره توافق نفتی، از گراهام خواسته است که جزئیات این توافق را به اطلاع ترامپ برساند.

علاوه بر این، مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا، در جلسه استماع مجلس سنا، اعلام کرد که از این توافق حمایت می‌کند. پمپئو گفت: «سناتور، توافق کمی بیش از آنچه انتظار داشتیم طول کشید و ما در حال اجرای آن هستیم.»

نیرو‌های کرد در سوریه، اکثر میادین نفتی این کشور را تحت کنترل دارند و درآمد‌های حاصل از فروش نفت، منبع اصلی تامین مالی این نیروهاست.

توافق نفتی مزبور، اگر چه در ظاهر صرفا اقتصادی به نظر می‌رسد، اما از دیدگاه بسیاری از ناظران، از جمله خود رهبران کردی سوریه، جنبه‌های سیاسی دارد. سوریه، تحت تحریم‌های گسترده‌ای است و آمریکا به تازگی، موج جدیدی از تحریم‌های اقتصادی علیه دولت این کشور تحت عنوان تحریم‌های قانون قیصر اعمال کرده است. از این رو، فعالیت یک شرکت خارجی، آن هم آمریکایی، در سوریه مستلزم هماهنگی‌های سیاسی و اقتصادی گسترده‌ای است. چرا که چنین فعالیتی قطعا اثرات جانبی غیراقتصادی زیادی خواهد داشت.

برخی ناظران، امضای یک توافق اقتصادی میان یک شرکت آمریکایی با یک گروه غیررسمی در سوریه بدون هماهنگی با دولت این کشور را به مثابه به رسمیت شناختن موجودیت سیاسی گروه‌های کرد سوریه دانسته اند. ظاهرا، خود سران کرد سوریه نیز با این تحلیل موافق هستند. مقامات کرد سوریه به روزنامه فرامنطقه‌ای الشرق الاوسط گفته اند که «معنای سیاسی امضای این توافق، بزرگ و مهم است و این امر به معنای به رسمیت شناختن» موجودیت سیاسی گروه‌های کرد در سوریه است.

افزون بر این، مسئولان مزبور گفته اند که توافق نفتی، از نگرانی کرد‌های سوریه در خصوص خروج ناگهانی نیرو‌های آمریکایی از شرق رود فرات می‌کاهد.

گروه‌های کرد سوریه از احتمال خروج نیرو‌های آمریکایی از سوریه نگران هستند چرا که تداوم حضور این نیرو‌ها را ضامن امنیت خود در برابر ترکیه و دولت سوریه می‌دانند. از سوی دیگر، ظاهرا، آمریکا قصدی برای خارج کردن نیرو‌های خود از سوریه ندارد. آمریکا نه تنها نیرو‌هایی در شرق فرات دارد، بلکه حتی در آنجا یک دیپلمات به نام ویلیام روباک دارد که عنوان سفیر را یدک می‌کشد.

---

بیشتر بخوانید: مصادره نفت، دلیل اصلی احداث پایگاه جدید آمریکا در سوریه/ راهبرد واشنگتن، کاهش درآمد دمشق و هزینه‌تراشی برای روسیه است

---

اما اقدام آمریکا در امضای توافق با گروه‌های کرد ممکن است خشم طرف‌های گوناگون دخیل در بحران سوریه را برانگیزد. ترکیه در رأس این طرف‌هاست.

طبق برخی گزارش ها، نماینده ویژه آمریکا در امور سوریه، توافق نفتی کرد‌های سوریه با آمریکا را به اطلاع ترکیه رسانده است، اما ترکیه پاسخ منفی نداده است. روسیه نیز از این توافق مطلع شده، ولی هنوز دیدگاهی در این خصوص بیان نکرده است.

با این حال، ترکیه ممکن است دیر یا زود با این توافق مخالفت کند. این احتمال وجود دارد که ترکیه در حال بررسی جوانب این توافق است. ترکیه، «نیرو‌های دمکراتیک سوریه» را تحت تاثیر حزب کارگران کردستان می‌داند و بنابراین، هرگونه تقویت این نیرو‌ها را مغایر با منافع ملی خود ارزیابی خواهد کرد.

اما سوای ترکیه و روسیه، توافق نفتی یادشده برای دولت سوریه نیز احتمالا مایه نگرانی خواهد بود. چرا که اولا در این توافق دولت سوریه دور زده شد. ثانیا، این توافق از نظر اقتصادی فشار را بر دمشق بیشتر می‌کند. قبل از شروع بحران سوریه در سال ۲۰۱۱، این کشور حدود ۳۶۰ هزار بشکه نفت در روز تولید می‌کرد که این مقدار الان به ۶۰ هزار بشکه در روز رسیده است. حدود ۹۰ درصد منابع نفت و گاز سوریه تحت سیطره گروه‌های کرد یا گروه‌های نزدیک به آمریکا هستند. پیش تر، بخشی از نفتی که از مناطق تحت سیطره این گروه‌ها استخراج می‌شد، به مناطق تحت کنترل دولت سوریه منتقل می‌شد و سپس بخشی از آن بعد از تبدیلشدن به فرآورده‌های نفتی به مناطق شرق فرات بازمی گشت. با امضای توافق نفتی کرد‌های سوریه با آمریکا، این منبع درآمد از بین خواهد رفت. چرا که طبق توافق جدید، شرکت آمریکایی قصد دارد دو پالایشگاه در مناطق تحت سیطره کرد‌ها احداث کند.