چه‌کسی مقصر اصلی ریزش بورس است؟

رویداد۲۴ نخستین ماه فصل بهار بود که دولتی‌ها عزم خود را جزم کردند که از بازار سرمایه حمایت کنند، اما به چه قیمت؟ به قیمت نابودی سرمایه‌های مردم؟ حال سوال اینجاست آن حمایت‌ها و دعوت‌ها کجا رفته؟ چرا دولتی‌ها فکری به حال بورس نمی‌کنند؟

فروردین ماه سال جاری با حمایت‌ها و دعوت‌های دولت به بورس، حجم انبوهی از مردم برای سرمایه‌گذاری و سود بیشتر وارد بازار سهام شدند، با این ورود حجم انبوهی از نقدینگی در بازار سهام دیده شد، در حدود ۴ ماه این بازار به صورت شارپی صعودی شد، اما پس از گذشت چهارماه و فعالیت مسوولان و مدیران این روند تبدیل به یک نزول عمده شد و از نوزدهمین روز مردادماه شاهد روندی نزولی در بورس هستیم که مقصر اصلی این نزول کسی نیست جز دولتی‌ها و مسوولان.

اغلب کارشناسان و مدیران بورسی حمایت‌های مکرر دولتی‌ها را عامل اصلی صعود شارپی و نزول عمیق بورس می‌دانند چراکه دولت در ابتدا حمایت‌های بی قید و بند را در خصوص بازار سرمایه انجام داد و پس از آن صحبت‌های ضد و نقیض دولتی‌ها در خصوص عرضه صندوق‌های خود و امثال این موارد باعث شد که بی‌اعتمادی به بازار تزریق شود و درنتیجه سرمایه‌گذاران جدیدالورود تصمیم به خروج از این بازار بگیرند. با وجود وضعیت نزولی هفته‌های اخیر بورس، بازار‌های مالی موازی از جمله ارز و خودرو رشد بسیار خوبی داشتند و سرمایه‌گذاران بورسی نیز سعی داشتند وارد این بازار شوند که با پیروزی جو بایدن در ریاست‌جمهوری امریکا جوی مثبت به بازار‌های مالی ایران تزریق شد و اکنون شاهد روند نزولی در اغلب بازار‌های موازی هستیم البته تقربیا بیش از یک هفته است که بورس روند تعادلی رو به بالا به خود گرفته حال باید دید این روند تا چه زمانی به چه صورتی ادامه می‌یابد.

بورس و بازار سهام طی ماه‌ها و هفته‌های گذشته وضعیت اسفناکی به خود گرفته بود و هیج یک از مسوولان و مدیران فکری به حال بورس نمی‌کنند حتی فرهاد دژپسند، وزیر اقتصاد و اموردارایی چندی پیش اعلام کرده بود که: دولت از بازارسرمایه حمایت می‌کند اما؛ ضمانت نمی‌دهند.

حال سوال اینجاست که آقای دژپسند چه کسی مسوول این وضعیت بورس و از بین رفتن سرمایه‌های مردمی است؟ مدیرعامل بورس؟ دوست و آشنا و یا کشور‌های همسایه؟ دولتی‌ها و مدیران جزو اولین کسانی بودند که مردم را به بورس دعوت کردند و اغلب بر این نظربودندکه وارد بورس شوید این بازار سود ده است، پس چرا سخنی از روز‌های زیان نگفتند؟ چرا اعلام نکردند که بورس می‌تواند روند نزولی عمده‌ای داشته باشد؟ مسوول اصلی این وضعیت بورس و از بین رفتن سرمایه‌های مردم تنها و تنها دولت است چراکه پس از دعوت‌های بی حد و اندازه خود هیج تعریفی راجع‌به وضعیت بورس ارایه نداد و تنها به تعریف کردن درخصوص این بازار ادامه دادند و نگفتند هر صعودی، نزولی در پی دارد.

حسینعلی حاجی دلیگانی، عضو هیات رییسه مجلس در مورد وضعیت بورس از زبان وزیر اقتصاد اظهار داشت: وزیر اقتصاد را به کمیسیون اقتصاد فراخواندیم و سوالات از پیش طراحی شده را در مورد وضعیت بورس پرسیدیم اما؛ از پاسخ سوالات قانع نشدیم و در نهایت یک هفته به وزیر اقتصاد مهلت داده شده که اقدامات لازم را انجام دهد و به صورت کتبی توضیح دهد که چرا به درستی مدیریت نکرده تا سرمایه مردم این مقدار کاهش پیدا کند. عضو هیات رییسه مجلس شورای اسلامی خاطرنشان کرد: بعید می‌دانم که بتوانند گزارش صحیح و توجیه کننده‌ای را ارایه دهند، بنابراین سوال را به صحن مجلس خواهیم آورد تا در منظر مردم و در حضور نمایندگان مردم پاسخگوی ضعف مدیریتی که در موضوع بورس داشتند باشند.

مهدی طغیانی، سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس نیز درخصوص بورس بیان داشت: آنچه باید از وضعیت فعلی بورس گفت آن است که باید اعتماد به بازار برگردد و وضعیت فعلی با هیچ کدام از توضیحات فنی و اقتصادی ساز‌گاری ندارد و بورس باید ازاین وضعیت بالاتر باشد.

چندی پیش بود که علی ربیعی، سخنگوی دولت با اشاره به وضعیت بازار بورس گفت: رصد بازار سرمایه و حمایت از بازار سرمایه به صورت مداوم در دستور وزرای ذیربط و شورای عالی بورس قرار دارد و رییس بانک مرکزی تصمیمات موثری در این زمینه اتخاذ کرده است. این موضوع و سخنان درست است، اما یک سوال اینجا مطرح می‌شود که آیا دولت به فکر بازگردانی سرمایه‌های از دست رفته در بورس است؟ آیا بازهم افرادی که آشنایی با بورس را ندارند به سرمایه‌گذاری در این بازار دعوت می‌کنید؟

از سوی دیگر محمد باقر قالبیاف، رییس مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه مشکلات بازار سرمایه را با برخورد قضایی نمی‌توانیم حل کنیم، تأکید کرد: تعارض منافع که در سطوح و لایه‌های مختلف وجود دارد مانع اصلی حل مشکلات بورس است و باید حل شود. حال اغلب مردم و فعالین بورسی بر این نظرند که این تعارض منابع تنها ناشی از تصمیم‌گیری‌ها و حمایت‌های بی حد و مرز دولت است و دولتی‌ها باید اجازه دهند که سازمان بورس مانند سابق مجموعه فعالیت‌های نظارتی خود را انجام دهد، بیشتر فعالین بورسی می‌گویند که سازمان بورس اختیارات خود را از دست داده و یک عده به صورت دستوری اختیار‌دار بورس شده‌اند.

---

بیشتر بخوانید: اما و اگر‌های عرضه خودرو در بورس/ دست دلالان کوتاه می‌شود؟

---

امیر تقی‌خان تجریشی، رییس هیات مدیره بورس تهران با اشاره این مساله که چرا مسوولان بورس و دولت نتوانستند عرضه لازم را در بورس داشته باشند و نقدینگی را به‌درستی هدایت کنند، گفت: بخشی از این مساله مربوط به سازمان بورس و وزارت اقتصاد می‌شود و آن این است که فرایند را تسهیل کنند. در اینجا ما باید این را ببینیم که در داخل ظرف اقتصاد ما چه شرکت‌هایی وجود دارند و از این شرکت‌ها چه‌تعدادی می‌توانند شرایط ورود به بورس یا فرابورس را احراز کنند، به عنوان مثال ما شرکت‌های پتروشیمی را داریم که بسیاری از آن‌ها وارد بورس شدند و شرکت‌هایی، چون ستاره خلیج‌فارس باقی مانده است که آن هم باید مراحلش را طی کند، این‌ها دیگر در اختیار سازمان بورس و وزارت اقتصاد نیست.

رجب رحمانی، عضو کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات مجلس با انتقاد از سوءمدیریت و عدم مدیریت مدیران و مسوولان بازار سرمایه در کشور اظهار داشت: متاسفانه عرضه سهام کارخانجات تعطیل شده، ضررده و به‌دردنخور در بورس بسیاری از مردم را به خاک سیاه نشاند و سرمایه‌های آن‌ها را غارت کرد و با توجه به تورم افسارگسیخته و اینکه ارزش پول ملی مدام پایین می‌آمد، بسیاری از مردم برای حفظ دارایی‌ها و سرمایه‌های خود وارد بازار بورس شدند که با سود حاصل از افزایش قیمت سهام سرمایه‌های خود را حفظ کنند، اما متاسفانه کلاً ضرر کردند و امروز سرمایه‌های زندگی خود را از دست رفته می‌بینند.

صدیف بدری، نماینده مردم اردبیل درمجلس نیز خطاب به رییس‌جمهور گفت: نمی‌شود به هر طریقی مردم را به بازار سرمایه کشاند و پشت آن‌ها را خالی کرد. شما که هر روز مردم را به حضور در بورس دعوت می‌کردید، چه شده که در ۴ ماه گذشته شاخص بورس بی‌وقفه سقوط می‌کند؟

فرهاد دژپسند، وزیر اقتصاد و امور دارایی با اشاره به اینکه نوسان در ذات بازار سرمایه و بازار سهام است، گفت: این بازار عمدتا بر رفتار سهام‌داران و عرضه کنندگان سهام بازمی‌گردد. دولت با قواعدی که تعریف می‌کند، سعی می‌کند این نوسانات به سمتی برود که تحرکات به بازار قابل رشد تبدیل شود. وزیر امور اقتصادی و دارایی با بیان اینکه در تمام دوره‌ها بازیگران عرصه بورس نقش موثری در چارچوب قواعد و مقرراتی که توسط شورای عالی بورس تصویب می‌کند، دارند، افزود: اخیرا یکسری مواردی مطرح شد که بر بازار سهام اثر گذاشت که یکی از موارد این بود که نرخ سود بانکی می‌خواهد افزایش پیدا کند. البته همه فعالان بازار دیدند که رییس کل بانک مرکزی تکذیبش کرد. بحثی است که نرخ سود بین بانکی مقداری بالا رفته که درست است؛ داریم برنامه‌ریزی می‌کنیم از این روند جلوگیری کنیم.

در این میان دژپسند، با بیان اینکه همه ما باید در جهت صیانت از حقوق سهامداران بازار سرمایه حرکت کنیم، اما این به معنای تضمین نیست گفت: اصولاً بازار سرمایه اعم از بازار بدهی و بازار سهام مورد توجه حکومت است و هر جا که لازم باشد مجلس قوانین مربوط به بازار سرمایه را با دو فوریت مورد بررسی قرار می‌دهد و شورای نگهبان، قوه قضاییه و دیگر نهاد‌ها نیز در جهت کمک به این بازار حرکت می‌کنند. وی با بیان اینکه بازار سرمایه بحث یک قوه و یک دستگاه نیست ادامه داد: خوشبختانه امروز اقبال خوبی از بازار سرمایه صورت گرفته و جهشی در ابعاد مختلف در بازار سرمایه می‌بینیم به عنوان مثال یک روز بازار گردانی در بازار سرمایه امری مغفول بود، اما امروز از ۳۲۰ شرکت بورسی بیش از ۲۲۰ شرکت بازار گردان معرفی کرده‌اند و بقیه نیز مکلف شده‌اند تا این کار را انجام دهند و ناشرینی که بازار گردان معرفی نکنند توبیخ خواهند شد.

در نهایت باید گفت تنها دولت مقصر ریزش نبود در میان سهامدارانی بودند که به صورت هیجانی عمل می‌کردند و زمانی که بازار سبز بود سهام را با بالاترین قمیت خریداری می‌کردند و در زمان سرخ پوشی بازار نیز به پایان‌ترین قمیت ممکن به فروش می‌رسانند این افراد تنها زیان را برای خود و نوسان را برای بازار سهام باقی گذاشتند. اگر به گونه‌ای دیگر نگاه کنیم این سهامداران مقصر نیستند بلکه با تشویق‌های مکرر بدون هیچ آموزشی وارد بازار شدند و باتوجه به هیجان و احساسات خود به خرید و فروش سهام پرداختند، حال اگر دولت در زمان تشویق‌های خود یک نوع آموزشی نیز ارایه می‌کرد با این وضعیت روبه‌رو نمی‌شدیم و فقط بازار فقط اصلاحات کوتاه‌مدت را در خود جای می‌داد.

درست است که رفتار هیجانی و احساسی سهامداران نیز عامل نزول بازار سرمایه محسوب می‌شود اما؛ نباید فراموش کرد که سهامداران با تشویق دوست و آشنا وارد این بورس نشدند بلکه با اعتماد و تکیه به حمایت‌های دولت وارد این بازار مالی شدندحال باید صبر کرد تا سهامداران به صورت معقول عمل کنند و دولت دخالت خاصی در بورس نکند تا این تالار شیشه‌ای به تعادل و روند طبیعی خود برسد.

منبع: تعادل