سوزان رایس؛ گزینه احتمالی وزارت خارجه بایدن چه رویکردی در قبال ایران خواهد داشت؟

رویداد۲۴  نشریه آمریکایی نیوزویک در مقاله‌ای به قلم دیوید برنان نوشت: در بحبوحه تنش‌ها در کاخ سفیدِ ترامپ، تیم بایدن مشغول تعیین کابینه جدید در زیر نگاه‌های مراقب تحلیلگران و سیاست‌گذاران کهنه‌کار در واشنگتن است. سوزان رایس از جمله گزینه‌های وزارت امور خارجه محسوب می‌شود، دیپلمات ارشدی که تلاش‌های بایدن جهت ترمیم وجهه آمریکا در خارج و احیای نقش رهبری آمریکا در پی چهار سال ریاست جمهوری پرتلاطم ترامپ را هدایت خواهد کرد.

آیا رایس تأیید خواهد شد؟

رایس قبلاً نماینده آمریکا در سازمان ملل بوده و در دولت باراک اوباما نیز مشاور امنیت ملی بود. او همچنان به اوباما و بایدن نزدیک است و قبل از کاملاً هریس از گزینه‌های احتمالی نامزدی پست معاون رئیس‌جمهور بود.

تعداد اندکی به اندازه رایس صلاحیت منصب وزارت امور خارجه را دارند، هرچند ارتباط وی با رسوایی بنغازی شاید مانع تائید وی شود. رایس از هرگونه تقصیر در مرگ چهار آمریکایی از جمله کریستوفر استیونز سفیر آمریکا در لیبی تبرئه شد، اما این امر احتمالاً موجب نخواهد شد که جمهوری‌خواهان از این مصیبت جهت هجمه به وی استفاده نکنند.

رایس به‌عنوان فردی نگریسته می‌شود که با چشم‌انداز سیاست خارجی دولت اوباما ـ بایدن همگام بود. رایس در دورانی که منصب دولتی نداشته است، بارها دولت ترامپ را به خطر ناکامی‌های استنباط شده در حوزه سیاست خارجی علناً به باد انتقاد گرفته است.

دیدگاه رایس در مورد چین

چین در حال حاضر چالش راهبردی شماره یک آمریکا محسوب می‌شود و طی یک نسل آینده احتمالاً فکر و ذهن هر رئیس‌جمهوری را درگیر خود خواهد کرد. بایدن رویکرد پیشین تشکیلات سیاسی مبنی بر عدم مداخله در قبال چین را کنار گذاشته و وعده داده که با شیوه‌های تجاری بدخواهانه، توسعه‌طلبی‌های ارضی، و موارد نقض حقوق بشر توسط چین مقابله خواهد کرد.

رایس در منصب مشاور امنیت ملی از همکاری‌های عمیق با چین تمجید می‌کرد و از تمایل آمریکا جهت برقراری روابط سازنده با پکن سخن می‌گفت.

اما حتی در آن مقطع نیز رایس خاطرنشان می‌کرد که سیاست تجاری چین «مانع جریان آزاد تجارت می‌شود و عدم توازن تجاری را وخیم‌تر می‌سازد.» وی همچنین خواسته اوباما را بازتاب می‌داد مبنی بر اینکه «جاسوسی تجاری دولتی به شیوه سایبری باید متوقف شود»، ادعاهای ارضی چین در دریای چین جنوبی و چین شرقی را مردود می‌شمرد، و احترام به حقوق بشر را «وجه تمایز عمیق میان دو دولت» می‌دانست.

طی سال‌های پس از دوران زمامداری اوباما، مخالفت سیاسی آمریکا با چین و حزب کمونیست حاکم بر این کشور شدت گرفته است. رایس به نظر همانند بسیاری از کارشناسان سیاست خارجی و قانون‌گذاران آمریکایی نگرش شکاکانه‌ای به چین دارد.

رایس منتقد راهبرد ترامپ در قبال چین بوده است. او رئیس‌جمهور را به خاطر لغو تحریم‌ها ضد غول مخابراتی زدتی‌ای (ZTE)، تمجید از واکنش شی جین‌پینگ رئیس‌جمهور چین در قبال ویروس کرونا، هموار کردن راه برای افزایش نفوذ چین به‌واسطه خروج از سازمان جهانی بهداشت، و عدم اقدام در خصوص موارد نقض حقوق بشر توسط چین به باد انتقاد گرفت.

رایس همچنین با ژائو لیجان سخنگوی وزارت امور خارجه چین به خاطر سرکوب گروه‌های اقلیت مسلمان در سین‌کیانگ درگیر جدال لفظی شد و او را به خاطر یک سری پیام‌های توییتری در ضدیت با آمریکا یک «نژادپرست رسوا» خواند.

بیشتر بخوانید: جمع دوستان ایران در دستگاه دیپلماسی بایدن/ چرا بازگشت به برجام کار ساده‌ای نیست؟

 رایس بخشی از موج جدید رویکرد سخت در قبال چین

روزنامه گلوبال تایمز که از حمایت دولت چین برخوردار است، اخیراً اشاره کرده که رایس بخشی از موج جدید شکل گرفته در آمریکا در حمایت از اتخاذ یک رویکرد سخت در قبال چین است. این نشریه نوشته که تیم سیاست خارجی احتمالی بایدن ــ که رایس نیز در میان آنهاست ــ نشان می‌دهد که «سیاست دولت بایدن در قبال چین هدفی تقریباً مشابه با دولت ترامپ را دنبال می‌کند و صرفاً به نحو زیرکانه‌تری بیان می‌شود.»

این روزنامه پیش‌بینی کرد: «دولت بایدن همچنان به چین به چشم رقیب اصلی خود خواهد نگریست و در راستای حفظ جایگاه خود به‌عنوان یک قدرت سلطه‌گر جهانی، چین را بزرگ‌ترین تهدید قلمداد خواهد نمود. با این حال، بایدن به گونه‌ای متفاوت از ترامپ به این چالش خواهد پرداخت.»

دیدگاه رایس در مورد روسیه

رایس همانند بایدن و تیم وی علناً از روسیه انتقاد کرده و به ترامپ به خاطر نزدیکی استنباط شده به مسکو و تحسین ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه حمله کرده است. بایدن روسیه را دشمن شماره یک آمریکا نامیده و وعده داده که با دخالت‌های خارجی و مداخلات نظامی کرملین مقابله خواهد کرد.

رایس بارها به ترامپ به خاطر عدم موضع‌گیری علیه پوتین تذکر داده است. رایس در ماه اوت اظهار داشت «۱۰۰ درصد متقاعد شده» که روسیه در انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۲۰ آمریکا دخالت خواهد کرد و ترامپ و حزب جمهوری‌خواه را به تقویت پیکار دروغ‌پراکنی کرملین با هدف غلبه بر بایدن متهم کرد.

او همچنین از ترامپ به خاطر خودداری از اقدام در خصوص گزارشات مبنی بر پرداخت پاداش توسط روسیه به جنگجویان طالبان در افغانستان در ازای کشتن نیروهای آمریکایی انتقاد کرد. رایس در این باره با اشاره به رئیس‌جمهور اظهار داشت: «او به‌عنوان فرمانده کل قوا واقعاً ضعیف و ناتوان است. او همیشه درباره پوتین شک و تردید به وجود می‌آورد و در این باره دلایل بسیار عجیب و غریب و توجیه‌ناپذیری مطرح می‌کند.»

رایس افزود: «این‌ها با هم جور درنمی‌آیند. ما رئیس‌جمهوری داریم که اوامر دشمن دیرین ما را به اجرا می‌گذارد. اطراف او را آدم‌های متملق و ضعیف‌النفسی گرفته‌اند که به وظایف خود عمل نمی‌کنند.»

رایس همچنین اخیراً در بحبوحه اعتراضات گسترده به بی‌عدالتی نژادی و وحشیگری پلیس در آمریکا، آشوبگران راست افراطی را به روسیه پیوند زد. او به گروه‌های سفیدپوست خودبرترپندار اشاره کرد که تلاش می‌کردند راهپیمایی‌ها را به نفع خود مصادره کنند و در این باره گفت: «بر اساس تجاربم، این‌ها با خواسته‌های روسیه همسو هستند.»

دیدگاه رایس در خصوص خاورمیانه و جنوب آسیا

بایدن علیرغم نگرانی‌های بین‌المللی در خصوص موارد نقض حقوق بشر توسط اسرائیل، گسترش شهرک‌ها در سرزمین‌های فلسطینی که از دید سازمان ملل و اکثریت جامعه بین‌المللی امری غیرقانونی قلمداد می‌شود، الحاق قلمرو اشغالی سوریه به خاک خود و تهدید به اقدام مشابه در کرانه باختری، و اتهامات فساد و کلاهبرداری علیه بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر کهنه‌کار اسرائیل، وعده حمایت «قاطع» از اسرائیل را داده است.

بایدن تاکنون در برابر فشارها از درون حزب خود در خصوص بازنگری در روابط آمریکا با اسرائیل و فشار به نتانیاهو جهت پرداختن به برخی از نگرانی‌های فوق‌الذکر مقاومت کرده است. اسرائیل همچنان متحد گرانمایه مورد حمایت هر دو حزب آمریکا در یک منطقه سخت و دشوار قلمداد می‌شود و بایدن به خاطر خشنودی چهره‌های رادیکال‌تر حزب دموکرات از این متحد چشم‌پوشی نخواهد کرد.

اما انتصاب رایس می‌تواند نشانه‌ای باشد دال بر اینکه بایدن در مقایسه با ترامپ با اغماض کمتری با اسرائیل رفتار خواهد کرد.

«ستیزه‌جویی» رایس با اسرائیل

دنیس راس مذاکره‌کننده سابق آمریکا در امور صلح، رایس را به «ستیزه‌جویی» با اسرائیل متهم کرده و اینکه وی عامدانه پیشرفت‌های مربوط به توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ با ایران را از اسرائیل پنهان می‌کرده است ــ اسرائیل توافق مذکور را گامی به سمت یک ایران هسته‌ای و متعاقباً شکل‌گیری یک تهدید وجودی علیه خود می‌دانست. راس همچنین بیان داشته که رایس در توجیه خصومت آشکار نتانیاهو با اوباما گفته که او یک نژادپرست است.

رایس همچنین در میان طیف گسترده‌ای از دیپلمات‌ها، مقامات، و رهبران جهانی بود که به اسرائیل در خصوص عملی‌سازی تهدید خود مبنی بر الحاق بخش‌هایی از کرانه باختری به خاک خود هشدار دادند. وی در این خصوص گفت چنین اقدامی ــ که از وعده‌های انتخاباتی نتانیاهو بود و در پی شیوع ویروس کرونا و انعقاد توافقات ابراهیم به تعویق افتاد ــ «موجب خواهد شد تا حفظ حمایت سنتی قوی و دو حزبی از اسرائیل بسیار دشوارتر شود.»

رایس از بازگشت به توافق هسته‌ای حمایت خواهد کرد

رایس از امیدواری بایدن جهت بازگشت به توافق هسته‌ای منعقده با ایران که موجبات آزردگی اسرائیل و جمهوری‌خواهان را فراهم می‌کند، حمایت خواهد کرد. او خروج ترامپ از توافق هسته‌ای در سال ۲۰۱۸ را «احمقانه‌ترین تصمیم وی تاکنون» خواند و به آنچه «دروغ‌های نفرت‌انگیز» رئیس‌جمهور درباره توافق نامید، حمله کرد.

این حمایت از توافق هسته‌ای برای دولت بایدن در میان کشورهای حوزه خلیج فارس و مصر که مخالف تهران هستند و پشت سر ترامپ و نتانیاهو صف کشیده‌اند، پاداشی به ارمغان نخواهد آورد. تمرکز بایدن بر روی مسئله حقوق بشر نیز موجب رنجش این کشورهای خودکامه می‌شود. ترامپ از موضوع حقوق بشر در ازای حمایت از اسرائیل و خریداری تسلیحات آمریکایی چشم‌پوشی کرده بود.

 در حقیقت، رایس از محمد بن سلمان ولیعهد و حاکم بالفعل عربستان به خاطر قتل جمال خاشقچی روزنامه‌نگار مخالف انتقاد کرده است. او محمد بن سلمان را «گستاخ و مغرور» خواند و گفت: «شاهزاده محمد دیگر یک شریک قابل اتکا یا منطقی برای آمریکا و متحدان ما نیست و نمی‌تواند باشد.»

رایس حضور آمریکا در خاورمیانه را یک ضرورت راهبردی می‌داند

در سوریه، رایس در برابر نفوذ فزاینده روسیه و ایران و حمایت آنها از رئیس‌جمهور بشار اسد دیکتاتور سوریه ایستاد. وضعیت در سوریه در حال حاضر در مقایسه با زمان صاحب‌منصبی رایس بسیار فرق کرده و اسد بار دیگر کنترل بخش اعظم کشور را در دست گرفته و اکثر دشمنانش را شکست داده است.

نیروهای آمریکایی هنوز در سوریه حضور دارند و از متحدان محلی در نبرد علیه پسمانده‌های داعش حمایت به عمل می‌آورند و ــ به دستور ترامپ ــ از میادین نفتی در شرق سوریه محافظت می‌کنند (و حتی به بهره‌برداری از آنها کمک می‌کنند).

رایس حضور آمریکا در خاورمیانه را یک لازمه راهبردی می‌داند، حتی اگر این امر با مشکلاتی همراه باشد. او دستور ترامپ در خصوص خروج نیروهای آمریکایی از سوریه را به باد انتقاد گرفت و آن را یک «فاجعه راهبردی خودکرده» توصیف کرد. دولت بایدن احتمالاً عملیات ضد داعش را در سوریه ادامه می‌دهد و در عین حال تلاش خواهد کرد اوضاع نابسامان روسیه، ایران، و اسد را تداوم بخشد.

با این وجود، رایس و دولت اوباما به خاطر انفعال بیش از حد در قبال سوریه ــ برای مثال کوتاهی در انجام هرگونه اقدام حتی پس از عدول اسد از «خط قرمز» اوباما در خصوص استفاده از تسلیحات شیمیایی ــ بطور گسترده مورد انتقاد قرار گرفته بودند. دولت بایدن خواهان مداخله بیش از حد نیاز در این منازعه درهم و برهم و بدون برنده نیست.

ترامپ وعده داده بود که نیروهای آمریکایی را به خانه بازمی‌گرداند و به جنگ‌های طولانی و بی‌برنده پایان می‌دهد. او تا به اینجای کار قادر به چنین کاری نبوده است و مخالفت پنتاگون و تهدید تصرف افغانستان توسط طالبان از جمله موانع بر سر راهش بوده‌اند. چنین اقدامی متعاقباً می‌تواند فرصت‌های جدیدی برای گروه‌های شبه‌نظامی نظیر القاعده و داعش رقم بزند.

انتقاد از توافق صلح ترامپ با طالبان

اوایل سال جاری، رایس در سرمقاله‌ای از توافق صلح ترامپ با طالبان انتقاد کرد. این توافق قرار بود زمینه را برای یک توافق صلح جامع میان طرفین افغان مهیا سازد ــ هدفی که هنوز محقق نشده است.

رایس در این باره گفت که توافق مذکور «یک توافق عمیقاً ناقص است که بطور بالقوه می‌تواند به صلح منجر شود، اما به احتمال زیاد به صلح نخواهد انجامید. مخلص کلام اینکه، آمریکا چیزهای زیادی از دست داد و در ازای آن چیز چندانی به دست نیاورد.»

در توافق مذکور آمده بود که همه نیروهای آمریکایی تا سال ۲۰۲۱ افغانستان را ترک می‌کنند. رایس چنین بندی را غیرقابل قبول خواند و در این باره نوشت: «هیچگونه قابلیت نظامی یا ضدتروریستی برای آمریکا در افغانستان باقی نخواهد ماند و امنیت آمریکا عملاً به طالبان واگذار خواهد شد.»

نیوزویک در پایان نوشت: ترامپ هنوز هم می‌خواهد که همه نیروهای آمریکایی تا پایان دوره ریاست‌جمهوری‌اش از افغانستان خارج شده باشند. در صورت ناکامی وی در این زمینه، دولت بایدن احتمالاً یک راهبرد خروج تدریجی‌تر را دنبال خواهد کرد، حتی اگر این امر به بهای تلفات جانی و مالی بیشتری تمام شود.

منبع: مشرق