دلیل اصلی ریزش بورس چیست؟/ پیشنهاد به سهامداران زیان‌دیده
رویداد۲۴ محمد رضایی، عضو هیئت علمی گروه اقتصاد دانشگاه خلیج فارس درباره علل ریزش بازار سهام عنوان کرد: «برای ریزش چند ماه اخیر دلایل مختلفی میتوان برشمرد، برخی از این عوامل دلایل بنیادی داشته و بازار نگرانی‌های خاص خودش را داشته و بسیاری دیگر نیز رفتاری و به طور ویژه ناشی از ترس سهامداران بوده است. در این راستا به جز مسائل داخلی، مسائل سیاسی منطقه‌ای و بین المللی نیز نقش تعیین کننده ای داشته است. ریسک انتخاب مجدّد ترامپ، ریسک کاهش نرخ ارز و ابهامات مربوط به بودجه از جمله نگرانی های بازار در ماه های اخیر بوده است.»
این استاد دانشگاه امّا عامل اصلی ریزش اخیر را به اعتماد از دست رفته سهامداران مربوط دانست و گفت: «دلایل زیادی این بی اعتمادی را موجب شد که در راس آن صحبت های ضد و نقیض مسئولان و تصمیمات خلق الساعه و ناهماهنگی در تصمیم‌گیری برخی مقامات دولتی است. به عنوان مثال همزمان با ریزش بازار شاهد اختلاف نظر وزیران اقتصاد و نفت بر سر عرضه صندوق پالایشی یکم بودیم و در هفته های اخیر نیز شاهد قیمت گذاری دستوری توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت بوده ایم که با ماهیت وجودی و روح حاکم بر قوانین بازار سرمایه همخوانی ندارد.»
آینده بازار و احتمال بازگشت به شاخص دومیلیونی
دبیر هسته پژوهش و فناوری اقتصاد مالی و ارزش‌گذاری بیان کرد: «برای آینده انتظار می رود ابهامات بودجه کاهش یابد و برخی ریسک های سیستماتیک با روی کار آمدن بایدن از بین خواهد رفت. اما تصمیماتی همچون قیمت گذاری دستوری فولاد، سیمان و خودرو همچنان تهدیدی برای بازار است. علاوه بر این، بازار آزادسازی بخش دوم سهام عدالت در بهمن ماه را نیز در پیش دارد. همچنین بازار نسبت به کاندیداتوری اشخاص حساسیت خاص خود را خواهد داشت.»
وی تصریح کرد: «اما بازار خبرهای مثبت خوبی نیز دارد. با در نظر گرفتن موقعیت فعلی بازار و انتخاب رسمی بایدن به عنوان ریاست جمهوری آمریکا، آیتم های مثبت بر آیتم های منفی می چربد و پیش‌بینی می شود وضعیت منفی فعلی بازار ادامه دار نباشد. عوامل مثبتی همچون رشد نفت و کامودیتی‌ها در بازارهای جهانی، انتظار تعیین تکلیف بودجه ۱۴۰۰ و رفع ابهامات مربوط به قیمت گذاری، در کنار جذاب شدن نسبت قیمت به سود (P/E) و قیمت به فروش(P/S) و همچنین نزدیکی به زمان انتشار گزارش های ۹ ماهه و گزارشات خوب برخی تجدید ارزیابی ها شاهد بهبود شرایط خواهیم بود. بنابراین نگهداری سهام ارزنده در شرایط حاضر بهترین انتخاب است.»
رضایی که دارای دکترای اقتصاد مالی است در خصوص وضعیت آینده بازار گفت: «اگرچه انتظار برگشت بازار منطقی است ولی همچنان نمی بایست انتظار یک رشد شارپ همچون ابتدای امسال را برای بازار داشت.»
بیشتربخوانید: مقصر اصلی ریزش‌های اخیر بورس کیست؟
بازار نیازمند یک محرک و خبر خوب برای حرکت است
این عضو هیئت علمی خاطرنشان کرد: «در ماه‌های ابتدایی امسال انتظارات تورمی بالا و انتظار رشد نرخ ارز در کنار حمایت های مکرّر دولت از بازار و استقبال بی سابقه سهامداران جدید به بازار سرمایه، رشد سریع و شارپی را برای بازار رقم زد. اما فعلا انتظارات تورمی تعدیل شده است و در عمل هم مقامات دولتی حمایت چندانی از بازار ندارند. از سویی ترس و بی اعتمادی شکل گرفته در بازار موجب خواهد شد کسانی که در سطوح پایین خرید داشته اند، در قیمت های بالاتر عرضه کننده شوند و فشار فروش زیاد خواهد شد.»
وی اظهار کرد: «دستیابی به شاخص ۲ میلیونی و سقف قبلی نیز، مستلزم حرکت سهم های شاخص‌ساز است. با وجود اینکه این قبیل سهام ها افت قابل ملاحظه ای داشته اند و حتی بعضا خبرهای خوبی از برخی از گروها شنیده می شود، ولی تحرکات خاصی در این گروه‌ها شاهد نیستیم و حجم معاملات آنها چشم نواز نیست. به نظر می‌رسد بازار نیازمند یک محرک و خبر خوب برای حرکت است.»
تأثیرات روی کار آمدن بایدن بر بازار ارز و سهام
محمد رضایی در مورد تاثیر رئیس جمهور جدید امریکا بر وضعیت ارز و بورس ایران گفت: «بر خلاف این اعتقاد که با روی کار آمدن بایدن نرخ ارز کاهش ملموسی خواهد داشت و بازار سرمایه هم وضعیت بدتری را تجربه خواهد کرد، معتقدم حتی با فرض کاهش نرخ ارز بازار به استقبال ریاست جمهوری بایدن خواهد رفت.»
وی ادامه داد: «مطمئنا با روی کار آمدن بایدن و از بین رفتن ریسک ماجراجویی های ترامپ در منطقه انتظار می رود وضعیت بهتری را شاهد باشیم و هر چقدر به روز تحلیف نزدیکتر شویم، بازار واکنش مثبتی به این موضوع نشان دهد.»
این استاد دانشگاه افزود: «بر پایه محاسبات صورت گرفته از روش های مختلف همچنان ارزش دلار بالاتر از ۲۰ هزار تومن است، مگر اینکه اتفاقات بنیادی مهمی صورت گیرد. البته هم اکنون نیز بازار سرمایه به دلار خیلی پایین‌تر قیمت خورده است. علاوه بر این، با توجه به اینکه تورم و دلار دو محرّک اصلی بازار بورس ایران است، حتی با فرض ثبات و کاهشی شدن دلار، نمی توان انتظار کاهش شدید نرخ تورم را داشت، مخصوصا که بر اساس ارقام مقدماتی بانک مرکزی، درپایان آذر ۱۳۹۹ رشد دوازده ماهه نقدینگی، حجم پول و پایه پولی در پایان آذرماه به ترتیب معادل ۳۸.۳، ۶۹.۷ و ۲۹.۷ درصد بوده است. پایه پولی و نقدینگی در پایان سال ۱۳۹۸ به ترتیب ۳۵۲۸.۵ و ۲۴۷۲۱.۵ هزار میلیارد ریال بوده و با توجه به اینکه رشد نقدینگی و پایه پولی در پایان آذر ۱۳۹۹ نسبت به پایان سال قبل، به ترتیب به ۲۶.۶ و ۱۵.۵ درصد رسیده است. ضریب خلق نقدینگی تا پایان آذرماه ۶.۴ است و با وجود کاهش نسبت به پایان سال ۱۳۹۸، همچنان عدد بالایی است.»
عضو هیئت علمی گروه اقتصاد دانشگاه خلیج فارس ادامه داد: «از سویی در لایحه بودجه سال ۱۴۰۰، کسری تراز عملیاتی از ۱۴۷ هزار میلیارد تومان به ۳۱۹ هزار میلیارد تومان رسیده است، یعنی رشد بیش از ۱۱۷ درصدی نسبت به قانون بودجه سال ۱۳۹۹. و این کسری بطور متوسط ۵.۵ برابر متوسط کسری بودجه طی سالهای ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۹ است، بنابراین اگر بازار سرمایه بر اساس لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ نیز تحلیل شود، کسری بودجه بالای دولت، سیگنال مثبتی برای بازار دارد.»
پیشنهاد به سهامداران زیان‌دیده
رضایی ضمن توصیه سهامداران به صبر افزود: «متاسفانه در بازار سرمایه مفهوم صبوری کردن بد جا افتاده است. در این زمینه دید سهامداران جهت سرمایه‌گذاری بسیار با اهمیت است. آیا کوتاه مدتی خریداری کرده اند یا میان مدتی و بلند مدتی. اصلا صبوری کردن روی چه سهمی؟ آیا سهم بنیادی و ارزنده است؟»
وی تاکید کرد: «بازار سرمایه، بازاری زنده و پویا است و ممکن است بسیاری از سهم هایی که چند ماه قبل وضعیت بنیادی داشته اند، با تغییر در متغیرهای اقتصادی و حتی غیراقتصادی هم اکنون جز سهم های غیر بنیادی تلقی شوند. بنابراین سرمایه گذاران می بایست برای خریدهای خود حتما استراتژی داشته باشند و به هیچ عنوان در خرید و فروش های خود هیجانی عمل نکنند و در سهم های خریداری شده فریز نشوند و چنانچه اخبارها و گزارشات بنیادی از قیمت سهام حمایت نمی کند، در اولین فرصت نسبت به جابجایی یا فروش آن تصمیم گیری کنند. در صورت برگشت نیز بازار، فارغ از اینکه چه سهامی دارند، سبدی از سهم های ارزنده و پر پتانسیل برای رشد را تشکیل دهند.»
دبیر هسته پژوهش و فناوری اقتصاد مالی و ارزش‌گذاری یادآور شد: «این روزهای منفی بازار فرصت مناسبی برای جابجایی سهام و بهینه کردن سبد سهام است.»
