وحشت اسرائیل از احیای برجام/ رابرت مالی از مانع تراشی تلاویو جلوگیری می‌کند؟

رویداد۲۴ با برگزاری مراسم تحلیف جو بایدن، از یک سو ایران و از سوی دیگر اسرائیل و کشورهای عربی بر سر برجام چانه زنی را آغاز کرده اند. روزنامه الجریده کویت فاش کرده که اسرائیل به رسمیت شناختن راه حل تشکیل دو کشور در مساله فلسطین را به عنوان یکی از شروط از سر گیری مذاکرات هسته‌ای عنوان کرده و در مقابل تهران نیز آن را رد کرده است. حالا موضوع احیای برجام موجب نگرانی اسرائیل شده است.

اسرائیل و دولت بایدن قرار است به زودی درباره ایران و عادی سازی روابط با جهان عرب تحت پیمانی موسوم به پیمان ابراهیم گفتگو کند. به گزارش دفتر نخست وزیر رژیم صهیونیستی، میر بن شبت مشاور امنیت ملی اسرائیل و جیک سولیوان همتای آمریکایی او شنبه شب اولین تماس تلفنی خود را برقرار کرده و بر سر مذاکره درباره موضوعات منطقه‌ای از جمله ایران و عادی سازی روابط با برخی کشورهای عربی به توافق رسیده‌اند.

این اولین تماس تلفنی میان مقامات دولت جدید آمریکا و اسرائیل از زمان تحلیف بایدن در روز چهارشنبه بود.

گزارش های منتشر شده نشان می‌دهد اسرائیل به شدت نگران بازگشت دولت بایدن به توافق هسته‌ای برجام است. اقدامی که مقامات دولت جدید آمریکا بار‌ها بر آن تاکید کرده‌اند و گفته‌اند در صورت بازگشت ایران به تعهداتش در این توافق، به سرعت به برجام برمی‌گردند. در مقابل ایران اما اعلام کرده که در صورت رفع تمامی تحریم‌های هسته‌ای آمریکا علیه ایران تهران حاضر به بازگشت به تعهداتش است.

بر اساس گزارش‌های منتشر شده، هیاتی از اسرائیل متشکل از رییس سازمان موساد قرار است با جو بایدن در هفته‌های آتی دیدار داشته باشد. کانال ۱۲ صدا و سیمای اسرائیل روز شنبه اعلام کرده نتانیاهو قرار است یوسی کوهن رییس موساد را به عنوان یکی از افراد نزدیک به خود در ماه آتی به کاخ سفید بفرستد. به این ترتیب کوهن اولین مقام عالی اسرائیل خواهد بود که با بایدن دیدار می‌کند.

کانال ۱۲ اسرائیل گفته یوسی کوهن قرار است اطلاعاتی درباره برنامه هسته‌ای ایران در اختیار بایدن قرار دهد و از دولت او بخواهد که موانع سنگینی را بر سر راه برنامه هسته‌ای ایران قرار دهد و این یعنی برجام باید به شکل جدی تغییر کند.

این رسانه اسرائیلی همچنین به درخواست‌های این رژیم درباره حضور نظامی ایران در عراق، سوریه و یمن و همچنین اجبار ایران به پذیرش حضور بازرسان آزانس انرژی اتمی در همه سایت‌های مشکوک به درخواست این آژانس نیز اشاره کرده است.

بیشتر بخوانید: ۷ شرط ایران برای آغاز مذاکرات برجامی/ تخت روانچی حامل چه پیامی برای دولت بایدن است؟

اورشلیم پست در یادداشتی در این باره نوشته: اسرائیل نگران علاقه بایدن به بازگشت به برجام است و می‌ترسد که چنین حرکتی به قدرتمند‌تر شدن ایران بیانجامد.

بر اساس این یادداشت، دولت ترامپ ارزیابی‌های اسرائیل درباره توافق برجام را پذیرفته بود و به همین دلیل آن را فاقد کارآمدی لازم می‌دانست، اما بایدن که در زمان امضای توافق هسته‌ای با ایران معاون اول دولت مذاکره کننده بود معتقد است این توافق کارآمد است.

آنتونی بلیکن وزیر خارجه بایدن هفته گذشته در یک جلسه استماع در مجلس سنای آمریکا گفته بود که دولت او قرار است با همه بازیگران منطقه‌ای متحد آمریکا درباره بازگشت به برجام مشورت کند.

محمد جواد ظریف در یادداشتی که روز گذشته در نشریه فارین افرز منتشر شده به صراحت از دولت بایدن خواست با لغو فوری تمام تحریم‌هایی که در زمان ریاست جمهوری دونالد ترامپ علیه ایران وضع شده است، به توافق هسته‌ای شش قدرت جهانی با ایران یا «برجام» باز‌گردد.

او گفته در ازای لغو تحریم‌ها ایران همه اقداماتی که بعد از خروج ترامپ از برجام انجام داده را به حالت قبل برمیگرداند.

از زمان خروج ترامپ از برجام ایران در چند مرحله کاهش تعهدات برجامی خود را از سر گرفت که این قدم‌ها با ترور قاسم سلیمانی در بغداد توسط پهپاد‌های آمریکایی به پایان رسیده و ایران رسما در میزان انبار اورانیوم و غنای آن از تعهداتش در برجام عدول کرد.

آنتونی بلیکن گفته در صورت بازگشت ایران به تعهداتش به برجام برمیگردد، اما مدعی شده که در این مسیر از کمک شرکا و متحدان منطقه ایشان نیز بهره خواهد برد تا به توافق بلندمذت‌تر و قوی‌تر دست پیدا کنند که همه موضوعات از جمله موضوع موشکی و قعالیت‌های منطقه‌ای ایران را در بربگیرد.

پیش شرطی که ایران بار‌ها با آن مخالفت کرده است.محمد جواد ظریف در یادداشت خود در نشریه فارین افرز که با عنوان «ایران خواستار توافقنامه‌ای است که امضا کرد» منتشر شه گفته که تهران به هیچ خواسته جدیدی تن در نخواهد داد. بسیاری مقام‌ها در آمریکا، اروپا و نیز متحدان خاورمیانه‌ای آمریکا خواسته‌اند در صورت برقراری مذاکرات جدید با ایران، موضوع برنامه موشکی بالیستیک ایران و نیز اعمال نفوذ منطقه‌ای جمهوری اسلامی نیز بخشی از مذاکرات باشد.

اعزام هیاتی متشکل از مقامات اطلاعاتی اسرائیل به واشنگتن برای مذاکره درباره ایران در هفته‌های آتی نشان دهنده ترس و نگرانی رژیم صهیونیستی از بازگشت بایدن به توافق هسته‌ای بدون مذاکره جدید درباره آنچه نواقص برجام خوانده می‌شود است.

آیا نگرانی اسرائیلی‌ها را باید جدی گرفت؟

جو بایدن رییس جمهور جدید آمریکا در نطق ۲۲ دقیقه روز چهارشنبه خود در مراسم تحلیف تنها یک جمله را به مساله سیاست خارجی و بقیه آن را به ایجاد اتحاد داخلی اختصاص داد.

او در گفت آمریکا باید روابطش را با متحدانش ترمیم کند و با همه دنیا بار دیگر وارد تعامل شود و در این تعامل نباید به چالش‌های دیروز بلکه به چالش‌های امروز و فردا بپردازد.

تایمز آو اسرائیل این تک جمله را ریشه بسیاری از نگرانی‌های سیاست مداران اسرائیلی برای سال‌های پیش رو خوانده و گفته: فاصله گرفتن از سیاست‌های دوستانه ترامپ در قبال اسرائیل و بازگشت به رویکرد «تعامل با همه جهان» مایه نگرانی اسرائیل است.

بر اساس گزارش این نشریه، از نظر سران اسرائیل و برخی کشور‌های عربی، سیاست خارجی ترامپ نه تنها در مسیر عدم تعامل و شکست روابط با متحدان نبوده بلکه در واقع رویکرد خیر و شری داشته و به این فهم درست رسیده بوده که ایران منبع بی ثباتی و خشونت در خاورمیانه است.

با بازگشت بایدن به کاخ سفید اسرائیلی‌ها می‌ترسند که درگیری‌هایی که در دوران ریاست جمهوری اوباما با آمریکا داشتند و روابط بنیامین نتانیاهو و اوباما را به طور علنی خراب کرده بود بار دیگر آغاز شود.

تایمز آو اسرائیل معتقد است دو موضوع در رابطه بایدن و نتانیاهو تاثیر منفی خواهد داشت: ایران و شهرک سازی ها.

اورشلیم با بازگشت آمریکا به برجام مخالف است و هر موضوعی مرتبط به این توافق در صدر دستور کار‌های این رژیم در رابطه با دولت بایدن قرار می‌گیرد. یک مقام اسرائیلی به تایمز آو اسرائیل گفته: برجام یک فوندانسیون ناقص است. به نظر ما این توافق درست بشو نیست و بازگشت به آن اشتباه است.

در دوران اوباما رابطه اسرائیل و آمریکا بر سر رویکرد دولت اوباما در قبال ایران بر هم خورده و دو کشور دچار بی اعتمادی شدند و الان این نگرانی وجود دارد که وضعیت سابق بار دیگر برگردد. نتانیاهو در ویدئویی که به مناسبت تحلیف بایدن منتشر کرد به این مساله اشاره کرد و گفت: من به دنبال تقویت رابطه اسرائیل و آمریکا هستم و صلح میام اسرائیل و جهان عرب و مقابله مشترک با چالش‌ها از جمله تهدیدی که از جانب ایران وجود دارد باید ادامه پیدا کند.

بسیاری از مقامات دستگاه سیاست خارجی اوباما در دولت بایدن بر سرکارهایشان برگشته‌اند. وندی شرمن سرتیم مذاکره کنندگان هسته‌ای با ایران قرار است معاون وزیر خارجه باشد. رییس او یعنی تونی بلینکن وزیر خارجه بایدن خواهد شد. جیک سولیوان اولین کسی است که مذاکرات پشت پرده برجام را آغاز کرده است.

گزارش رسانه‌های اسرائیلی به وضوح نشان می‌دهد این ترکیب دستگاه سیاست خارجی بایدن نگرانی اسرائیلی‌ها را برانگیخته و به زعم برخی از آن‌ها حضور شرمن در وزارت خارجه بیشترین دلیل نگرانی‌ها است.

با این حال تایمز او اسرائیل در گزارشی به رابطه نزدیک وندی شرمن با یوسی کوهن اشاره کرده و نوشت: هم شرمن هم بلینکن و هم سولیوان تجربه زیادی در همکاری با همتایان اسرائیلی شان دارند. یوسی کوهن که به سزار ایران برای نتانیاهو نیز شهرت دارد قرار است با مقامات آمریکایی در رابطه با مساله ایران گفتگو کند.

وندی شرمن و یوسی کوهن

شرمن شخصا رابطه نزدیکی با سیاست مداران اسرائیلی دارد.

تایمز آو اسرائیل نوشته اسرائیل باید حواسش به مهره‌هایی که قرار است در سیاست آمریکا در قبال ایران نقش داشته باشند، باشد. اگر قرار باشد روبرت مالی که در زمان اوباما در شورای امنیت ملی حضور داشته و در مذاکرات هسته‌ای نیز نقش آفرینی کرده، نماینده ویژه بایدن در امور ایران شود، کار اسرائیل در اعمال نفوذ بر سیاست‌های آمریکا در قبال ایران سخت‌تر خواهد شد.

با این حال مشخصا رسانه‌های اسرائیلی از فقدان حضور برجام در میان فرامین ۱۷ گانه اجرایی بایدن در روز نخست ریاست جمهوری احساس راحتی کرده‌اند. تایمز آو اسرائیل معتقد است جدای از نقش مقامات بر سیاست خارجی، یک سیاست خارجی مبنایی در آمریکا وجود دارد که رابطه با اسرائیل و کشور‌های عربی خلیج فارس بخشی از آن است.