واکسن‌خواری مسئولان شهرداری از آبادان تا تهران
رویداد۲۴ شهرزاد همتی: مدیران شهری از شهرستان‌های کوچک مثل علی‌آباد کتول تا پایتخت متهم به واکسن‌خواری شدند. اتفاقی که از آبادان شروع شد و با آبروریزی رسانه‌ای که اتفاق افتاد، انتظار می‌رفت حداقل در تهران که همه دوربین‌ها نزدیک انتخابات روی مدیریت شهری آن دقیق شده، جلویش گرفته شود. اما مشخص شد که دُم واکسن‌های پاکبانان از جیب کت مدیران منطقه 6 بیرون زده. صبح پنجشنبه با انتشار خبری مبنی بر آنکه در منطقه 6 تهران تعدادی از واکسن‌های در نظر گرفته‌شده توسط برخی از مدیران شهرداری تزریق شده، سروصدای زیادی در رسانه‌ها به پا شد و اعضای شورای شهر و مسئولان روابط عمومی شهرداری در توییتر و کلاب‌هاوس و گفت‌وگو با رسانه‌ها تلاش کردند تا ابعاد این اتفاق را روشن کنند. داستانی طولانی که شبیه آن پیش‌تر در گلستان و آبادان اتفاق افتاده بود و به خاطرش شهردار یا مدیران شهری از سمت‌شان عزل شدند. در تهران این اتفاق در منطقه 6 افتاد.
اولویت‌ها حساسیت‌زا بود
در ساعات آغازین روز پنجشنبه، خبر واکسن‌خواری در منطقه 6 منتشر شد. خبری که در ابتدا حمید چوبینه، مدیرعامل شهر سالم آن را تکذیب کرد، اما ساعتی از تکذیب چوبینه نگذشته بود که خبر آمد تعدادی از کارمندان زن و مرد شهرداری یکی از منطقه‌های تهران به عنوان پاکبان معرفی شده و در لیست دریافت واکسن قرار گرفتند. در این لیست ۱۷۹نفره، تعدادی از افراد خانم هستند؛ این در حالی است که در پایتخت هیچ پاکبان زنی وجود ندارد.
ناهید خداکرمی، رئیس کمیته سلامت شورای شهر تهران، در گفت‌وگو با «شرق» درباره اتفاق پیش‌آمده در منطقه 6 تهران گفت: «همه می‌دانیم كه متأسفانه محدودیت‌های زیادی در تهیه واکسن وجود دارد و میزان ورودی واکسن به کشور نسبت به نیاز جمعیت در معرض خطر، بسیار ناچیز است. از طرفی اولویت‌بندى افراد براى دریافت واكسن توسط وزارت بهداشت مشخص شده است و به روشنى دسته‌بندى شده و تغییر در آن سبب ایجاد واكنش‌هاى زیادى شده است.
چراکه بر اساس این دستورالعمل اولویت‌بندی گروه‌ها مشخص بوده و تغییر در آن اعتراض‌هایى را در پى داشته است. مثلا برخى به درستى معترض‌اند كه چرا کارکنان حوزه پسماند كه قرار بود اولویت سوم واكسیناسیون باشند در اولویت اول قرار گرفته‌اند. من هم به عنوان رئیس کمیته سلامت شورای شهر تهران از این انحراف در اولویت‌بندی مطلع نبودم و نمی‌دانم دلیل آن چیست، شاید صاحبان كسب‌وكارهایى كه تماس بیشترى با مردم دارند بر پاكبان‌ها ارجح بودند. این اتفاق هم با پروتکل‌های بین‌المللی و هم پروتکل‌های داخلی مغایر است». وی تصریح کرد: «شاید اگر ترتیب دریافت واكسن بر اساس همان پروتكل اولیه وزارت بهداشت انجام مى‌شد شاهد برخى سوءاستفاده‌ها هم نبودیم».
او با بیان اینکه قاعدتا دقت، نظارت و سختگیرى در روند توزیع واکسن بسیار مهم است گفت: «چنانچه در واکسیناسیون کادر پزشکی در بخش دولتى و به‌خصوص آنچه توسط نظام پزشكى با سرعت، جدیت، نظم، دقت و كمترین خطا براى جامعه پزشكى انجام شد مى‌تواند الگویى باشد براى واكسیناسیون عمومى. اما متأسفانه در روند واکسیناسیون کارکنان شهرداری‌های کشور با تخلفاتی روبه‌رو شده‌ایم که شاید کوچک باشند، اما در نزد افکار عمومی بزرگ هستند و باید به آنها پاسخ داد».
رئیس کمیته سلامت شورای شهر تهران ضمن تأکید بر اینکه واکسیناسیون باید با نظارت و دقت انجام شود و هیچ مدیر یا كارمندى حق ندارد از سهمیه واکسن پاکبانان استفاده کند، تصریح کرد: «باید مسببین این اتفاقات معرفى شوند تا درسى باشد براى عملكرد آتى مدیریت شهرى، خوشبختانه پیگیری‌های شورای شهر حاكى از آن است كه متخلفان این اتفاق برکنار شده‌اند».
وی در پایان خاطرنشان کرد: «این تخلفات شاید کوچک باشند، اما به دلیل اهمیت مسئله واکسیناسیون و عدم دسترسی آسان به واکسن حساسیت زیادی برانگیخته شده است. در شهرداری تهران شهردار به طور مستقیم وارد عمل شد و ضمن شناسایی خاطیان، آنها را از پست‌هاى مربوطه عزل كرد. تنها نگرانی من از این اتفاق جدا از ابراز تأسف برای کسانی که به واکسن پرسنل پسماند دست‌درازی کرده‌اند، بعد سیاسی ماجراست. زیرا شاهدیم كه گاه تخلفات کوچک چنین بزرگ جلوه داده مى‌شود كه تخلف‌هاى بزرگ در سایه آن محو مى‌شود و این مسئله می‌تواند در توسعه روند شفافیت در شهرداری و پیشگیری از فساد آسیب‌زا باشد.
باید به هر تخلف و فسادی در ابعاد خود آن توجه کنیم و این نکته بسیار مهمی برای پیشبرد شفافیت در مدیریت شهری است. ما برای پیشگیری از فساد باید به دنبال روش‌های علمى و قوى‌تر باشیم و از وقوع جرم، فساد و تخلف جلوگیرى كنیم. به عنوان مثال می‌شد براى شیوه اعلام اسامى پاكبان‌ها به مراكز درمانى و انجام واكسیناسیون دستورالعملی آماده شود و بر لزوم امانتدارى و صداقت و عواقب عدول از پروتكل تأكید و ذكر مى‌شد كه هیچ مدیرى حق ندارد نام افرادى غیر از پاكبان‌ها را وارد لیست معرفى‌شده براى تزریق واكسن كند و عواقب چنین خطایى نیز ذكر مى‌شد. متأسفانه هیچ دستورالعملی صادر نشد و شاید همین مسئله هم در بروز این تخلفات بی‌اثر نبود.
پدیده غلط مچ‌گیرى و تنبیه بعد از بروز تخلف مى‌باید جاى خود را به شیوه‌هاى بازدارنده و پیشگیرانه بدهد تا هر مدیرى بداند كه خروج از پروتكل‌ها چه عواقبى خواهد داشت. فراموش نكنیم كه اكثریت كاركنان شهردارى همواره منافع شهروندان را بر خود ارجح مى‌دانند و اگر معدود سوءاستفاده‌كنندگان نیز بدانند كه در صورت تخلف نام آنها افشا خواهد شد، بى‌شك در رفتار خود تجدید نظر می‌کنند. این را باید در نظر گرفت که تخلف انجام‌شده تخلفی اداری است و خاطیان باید عزل شوند و با ابزار تنبیهی اداری با آنها برخورد شود».
بیشتر بخوانید: رسوایی بزرگ در تزریق واکسن کرونا به پاکبانان / مدیران و کارکنان شهرداری منطقه ۶ شهرداری تهران به جای پاکبانان واکسن زدند
هرچه بگندد نمکش می‌زنند
بعد از روشدن ماجرای تخلف واکسنی در منطقه 6، مدیران روابط‌عمومی شهرداری در کلاب‌هاوس گفتند واکسن‌ها بر اساس اولویت وزارت بهداشت به کارکنان حوزه پسماند و بهشت زهرا تعلق گرفته؛ مسئله‌ای که از سوی علیرضا وهاب‌زاده، مشاور وزیر بهداشت رد شد. او درباره اولویت‌بندی‌های وزارت بهداشت گفت: «سالمندان و افراد در معرض خطر در گام بعدی واکسیناسیون هستند و به درخواست شهرداری‌ها برخی از گروه‌ها که در معرض خطر بیشتری هستند نیز در اولویت قرار گرفته که تنها شامل همان افراد می‌شود نه کادر اداری این حوزه‌ها».
کتمان ماجرا نتیجه نداد و بالاخره مدیران شهری وادار به پذیرش شدند. آنها در همان در کلاب‌هاوس اعلام کردند که شهردار بیانیه می‌دهد و شهردار منطقه 6 عزل خواهد شد.
ساعتی بعد از پذیرش ماجرا از سوی شهرداری انتقادها از سوی نمایندگان شورای شهر آغاز شد. حجت نظری در رشته‌توییتی بیان کرد: «در یک ماه گذشته دو بار در تذکراتی که در صحن شورا داشتم، تأکید کردم که هم ستاد ملی مقابله با کرونا و هم شهرداری تهران باید اسامی دریافت‌کنندگان واکسن کرونا را به طور شفاف اعلام کنند. اما متأسفانه شهرداری تهران هم به این موضوع توجهی نداشت. آنچه امروز درباره تزریق خارج از نوبت واکسن کرونا مطرح شده صرف نظر از اینکه چقدر صحت داشته یا نه، درواقع پیامد بی‌توجهی به تذکرات قبلی است که مطرح کرده بودم. شخص شهردار تهران باید پاسخ دهد که چرا تاکنون اسامی دریافت‌کنندگان واکسن کرونا در سامانه شفافیت منتشر نشده است. آیا ایشان منتظر انتشار چنین خبری بودند تا نسبت به انتشار اسامی در سامانه مذکور دستور دهند؟
مسئله تزریق واکسن به طور جدی از سوی شورا بررسی شده و در صورت صحت، فرد یا افراد متخلف باید به دستگاه قضائی معرفی شوند. چنین افرادی اجازه فعالیت در شهرداری تهران را ندارند و حتما باید از مجموعه شهرداری تهران منفصل شوند، مسئول اجرای این مهم هم شخص شهردار است. سامانه شفافیت با هدف مبارزه با فساد ایجاد شده بود، اما متأسفانه گویا به نوشداروی بعد از مرگ بدل شده و امیدوارم در شفاف‌سازی امور مربوط به شهرداری دست بالا را داشته باشد».
محمدجواد حق‌شناس، رئیس کمیسیون فرهنگی شورای شهر هم دراین‌باره نوشت: «هرچه بگندد نمکش می‌زنند، وای به روزی که بگندد نمک. لازم است هرچه سریع‌تر گزارش برخورد با متخلفان به استحضار مردم و شورای شهر برسد».
آن 6، 7 نفر
اما مجید فراهانی، رئیس کمیته بودجه و نظارت شورای اسلامی شهر تهران، در گفت‌وگو با «شرق» در پاسخ به این پرسش که چه شد که مدیران شهری از اتفاق واکسن‌خواری در شهرهای کوچک درس نگرفتند و چرا دراین‌باره تدبیری نشد، گفت: «کلا درخصوص منابع کمیاب همین اتفاق می‌افتد. اگر ما مکانیسم‌های مناسب برای مدیریت منابع کمیاب نداشته باشیم، شاهد انحراف خواهیم بود. شما فرض کنید در یک خانواده شش‌نفره غذا فقط به اندازه دو نفر موجود باشد. راهش چیست؟ اولا مسئله این است که بالاخره باید تمهیداتی اندیشیده شود تا غذا به همه برسد. در ماجرای واکسن هم همین است. ریشه این مسئله این است که متأسفانه در تأمین واکسن برای شهروندان سریع عمل نشد.
حالا که این وضعیت به وجود آمده و ما پیگیری کردیم که برخی از اقشار شهرداری تهران مانند پاکبانان و کارکنان بهشت زهرا مشخصا افرادی که شست‌وشوی متوفیان کرونایی را بر عهده دارند در اولویت واکسیناسیون قرار بگیرند، برای آنها مقدار بسیار کمی واکسن تهیه شده است. در حال حاضر مهم‌ترین کار این است که تمهیداتی اندیشیده شود که امکان انحراف پیش نیاید».
وی افزود: «ما همین مسئله را در بحث پروژه‌های شهری هم داشته‌ایم؛ یعنی وقتی در ابتدای کار سامانه شفافیت ایجاد شد، فلسفه وجودی‌اش این بود که از اینکه پروژه‌های کمیاب شهری با رابطه به اشخاص برسد جلوگیری کنیم. برای همین سامانه شفافیت ایجاد شد و مصوب شد که هر قراردادی که در شهرداری منعقد می‌شود در این سامانه ثبت شود. این کار کمک می‌کند تا حداقل رقبای پروژه‌ها بتوانند کنترل کنند که آیا نحوه کار صحیح پیش رفته یا نه.
در ماجرای واکسیناسیون وقتی مشخص شد که برای پاکبانان و همچنین پرسنل بهشت زهرا واکسن تخصیص داده شود، نامه‌ای را به شهردار تهران زدم و خواستم که همه مشخصات دریافت‌کنندگان واکسن در سامانه شفافیت منتشر شود. این کار در 123 ناحیه شهرداری تهران در حال انجام است و با ثبت مشخصات دریافت‌کنندگان واکسن در سامانه شفافیت جلوی هر گونه تخلفی گرفته خواهد شد».
فراهانی در ادامه با بیان اینکه متأسفانه در این مورد تعلل شد و در یکی از نواحی تخلفاتی صورت گرفت گفت: «هرچند شهردار بلافاصله وارد شد و فرد متخلف را برکنار کرد و ناظرانی که نظارت درست نداشتند از کار برکنار شدند». به گفته فراهانی شش، هفت نفر در این پروسه تخلف کرده و واکسن زده‌اند که به مراجع قضائی معرفی شدند.
فراهانی تصریح کرد: «اعلامی اسامی دریافت‌کنندگان واکسن در تمامی نواحی مهم‌ترین کاری است که باید توسط شهرداری انجام شود و این کار باعث کنترل رسانه‌ای و نظارت مردمی خواهد شد، تا زمانی که به تعداد آحاد شهروندان جامعه واکسن تهیه شود».
او همچنین گفت: «روال تهیه واکسن این‌گونه است که معاونت خدمات شهری شهرداری، به تمامی معاونان خدمات شهری مناطق اعلام کرده است که اسامی پاکبان‌هایی که در نواحی هستند اعلام شود. معاونان خدمات شهری منطقه هم از طریق رئیس اداره خدمات شهری منطقه خود به نواحی خود اعلام کردند، چراکه قرارداد پاکبانان در قالب قراردادهای شرکتی بین‌کاری با نواحی منعقد می‌شود و این 123 ناحیه اسامی پاکبانان خود را به رئیس اداره خدمات شهری اعلام کردند. رئیس اداره خدمات شهری، اسامی را در اختیار مراکز توزیع واکسن که همان مراکز بهداشت است قرار دادند و آن افراد با مراجعه نوبتی به مراکز خدمات بهداشتی واکسن می‌زدند. اسامی افراد واکسینه از نواحی جمع و به اداره خدمات شهری اعلام می‌شود و در اختیار معاون خدمات شهری قرار می‌گیرد و معاون امضا کرده و به مرکز ارجاع می‌کند.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که تخلف در یکی از نواحی شهرداری منطقه 6 اتفاق افتاد؛ یعنی شهردار یکی از نواحی و چند نفر از اعضای دفتر خود را معرفی کرده بود که کل این تعداد شش، هفت نفر بودند. هیچ‌کدام از مدیران ارشد شهرداری در این تخلف حضور نداشتند. نه شهرداران مناطق، نه معاونان خدمات شهری و نه حتی رئیس خدمات شهری زیرمجموعه این تخلف را انجام ندادند. اینجا مسئله اصلی ما نظارت است. بررسی‌های ما نشان داد نظارت ضعیف بود و برای همین شهردار ناحیه برکنار شد و افرادی که واکسن زدند به هیئت تخلفات اداری و دستگاه قضا معرفی شدند. به جهت فقدان نظارت مناسب رئیس خدمات شهری منطقه و معاون خدمات شهری منطقه، آن دو نفر هم به دلیل ضعف در نظارت برکنار شدند. آنها خودشان واکسن نزده بودند، بلکه ضعف در نظارت داشتند. شهردار هم بالاخره دستور داد اسامی واکسینه‌شدگان در سامانه شفافیت منتشر شود و امیدواریم با این اتفاق شاهد تکرار تخلفات نباشیم».
پیگیری و عزل می‌کنیم
شب پنجشنبه، پیروز حناچی از عزل مدیران متخلف خبر داد و شهرداری تهران بیانیه‌ای منتشر کرد: «پیرو دستور شهردار تهران مبنی بر رسیدگی به موضوع واکسیناسیون کرونا در شهرداری تهران و اهمیت پاسخ‌گویی شفاف و فوری به شهروندان و افکار عمومی، رسیدگی به این موضوع با حضور مسئولین ذی‌ربط شهرداری تشکیل شد. پس از بررسی‌ها مشخص شد تاکنون تعداد محدودی واکسن برای تزریق به نیروهای خط مقدم مبارزه با کرونا اعم از پرسنل بهشت زهرا (س)، پاکبانان، پرسنل پسماند و... (که شامل نیروهای عملیاتی و اداری مرتبط با مشاغل پرخطر خدمات شهری می‌باشند اعم از زن و مرد) از طریق وزارت بهداشت تخصیص داده شده است که از این تعداد هیچ‌یک از مدیران شهرداری تا رده ۴ مدیریتی تزریقی انجام نداده‌اند.
همچنین پس از بررسی‌ها مشخص شد یک نفر از مسئولان نواحی اقدام به تزریق واکسن از سهمیه فوق‌الاشاره نموده است که امروز به همراه سه نفر از همکاران ذی‌ربط در ناحیه از سمت‌های خود عزل شدند. این در حالی است که در بررسی‌ها مشخص شد توزیع سهمیه فوق‌الاشاره در یکی از مناطق منطبق بر پروتکل‌های مصوب نبوده است و لذا معاون و رئیس خدمات شهری منطقه به دلیل اهمال در نظارت و عدم رعایت پروتکل‌ها عزل و به مراجع نظارتی معرفی شدند».
دیروز نیز پیروز حناچی در توییتی نوشت: «پیرو بررسی‌ها درباره تخصیص واکسن‌ها، تاکنون معاون و رئیس خدمات شهری یکی از مناطق به دلیل اهمال در نظارت و چند تن از پرسنل نواحی به دلیل تزریق غیرقانونی واکسن، عزل و به مراجع نظارتی معرفی شدند. پیگیری سختگیرانه برای شناسایی و برخورد با دیگر خاطیان احتمالی ادامه دارد».
او همچنین در توییت دیگری از بارگذاری اسامی دریافت‌کنندگان واکسن در سامانه شفافیت خبر داد.
